Avrupa Konseyi İşkenceyi Önleme Komitesi (CPT), Türkiye’de 9-21 Haziran 2013 arası yaptığı incelemelerin ardından yazdığı 64 sayfalık raporu bugün yayınladı. Gözaltı merkezleri ve hapishanelerdeki koşulları anlatan rapor, tespitlere Türkiyeli yetkililerin cevabını da içeriyor.
CPT üyeleri gözaltı merkezlerindeki koşulları, gözaltına alınma sırasında yaşananları ve avukata erişim gibi, gözaltı süresindeki temel hakların kullanımını inceledi. CPT, Gezi direnişi döneminde Ankara ve İstanbul’daki protestolarda gözaltına alınanların durumunu da takip etti.
Heyet ayrıca Ankara’daki Sincan, Diyarbakır, Antep, İzmir, Urfa ve Tekirdağ cezaevlerini de ziyaret etti ve mahpusların koşullarını inceledi.
Kadınlara sözlü taciz |
Raporda Gezi'de gözaltına alınanlarla ilgili tespitler şöyle: * Ankara ve İstanbul'da heyetin görüştüğü kişilerden, aşırı güç kullanımına dair birçok şikayet alındı. Bu şikayetler arasında, gözaltına alındıktan sonra da devam eden ve yüz ve baş kısmı da dahil tekme, yumruk ve sopalarla darp ile çok sıkı kelepçe uygulaması var. * Görüşülen bir kişi, elleri kelepçeliyken yüzüne biber gazı sıkıldığını anlattı. Birçok kişi gözaltına alındıktan sonra götürüldükleri polis aracında dövüldüklerini ifade etti. * Her iki ilde görüşülen kişilerde, anlattıklarıyla uyumlu, gözle görülebilir yaralanmalar vardı. * Birçok kişi, kadınların neredeyse tümü, sözlü tacize maruz kaldıklarını belirttiler. * Görüşülen kişilerin çoğu, gözaltı merkezinde ise kendilerine hukuk çerçevesinde davranıldığını söyledi. * Kapalı yerlerden, siyasi parti, otel gibi, gözaltına alınan birkaç kişi de polisin uyarı yapmadan kapıyı kırıp içeri girdiğini, kapalı alanda biber gazı sıktığını, kelepçeli şekilde binadan çıkarılırlarken ve polis aracında dövüldüklerini anlattılar. Raporda, tüm kolluk kuvvetlerine, sözlü taciz de dahil tüm kötü muamelenin kabul edilemeyeceği ve cezalandırılacağına dair bir yazı gönderilmesi gerektiği ifade edildi. Darp ve kapalı alanda biber gazı sıkmanın yasak olduğunun kesin olarak belirtilmesi talep edildi. |
Dışişlerinden açıklama
Raporun yayınlanmasının ardından Dışişleri Bakanlığı da yazılı açıklama yaptı.
“Avrupa Konseyi çerçevesindeki ‘İşkencenin ve İnsanlık Dışı ya da Onur Kırıcı Ceza ve Muamelenin Önlenmesine Dair Avrupa Sözleşmesi’nin uygulanmasının denetlenmesinden sorumlu olan Avrupa İşkencenin Önlenmesi Komitesi’nin (AİÖK), Sözleşme’nin 8. maddesinin 1. fıkrasına dayanarak, 9-21 Haziran 2013 tarihleri arasında ülkemize gerçekleştirdiği altıncı olağan ziyarete ilişkin hazırladığı rapor ve bu rapora Hükümetimizin vermiş olduğu görüş, Hükümetimizce verilen izin sonucunda bugün AİÖK tarafından yayımlanmıştır.”
“AİÖK heyeti olağan ziyareti sırasında, farklı şehirlerdeki cezaevi, nezarethane ve geri gönderme merkezlerini ziyaret etmiştir.”
“AİÖK’ün bugüne kadar ülkemize gerçekleştirdiği ziyaretler sonucunda hazırladığı raporların tamamı Hükümet görüşlerimizle birlikte, Hükümetimizin izniyle yayımlanmıştır. Ülkemiz, Avrupa Konseyi’nin bağımsız denetim mekanizmaları ve taraf olduğu sözleşmeler çerçevesinde bu mekanizmalarla işbirliğine önem vermektedir. AİÖK’ün sözkonusu ziyaret raporu ve Hükümet görüşlerimizin yayınlanması da bu anlayışı ortaya koymaktadır.” (AS)
