Fotoğraf: Abdullah Ghatasheh / Pexels
Haberin İngilizcesi için tıklayın
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Türkiye’nin 'aile' istatistiklerini yayınladı. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi kullanılarak oluşturulan verilere göre; Türkiye'de 2012’de 3,69 kişi olan ortalama hanehalkı büyüklüğü azalma eğilimi gösterdi ve 2019’da 3,35 kişiye düştü.
Yıllara göre ortalama hanehalkı büyüklüğü, 2012-2019
2019'da ortalama hanehalkı büyüklüğünün en yüksek olduğu il 6,11 kişi ile Şırnak olarak kayıtlara geçti. Şırnak'ı 5,39 kişi ile Hakkari ve 5,38 kişi ile Şanlıurfa izledi.
Ortalama hanehalkı büyüklüğünün en düşük olduğu il ise 2,63 kişiyle Çanakkale oldu. Bu ili, 2,68 kişi ile Eskişehir ve 2,71 kişi ile Balıkesir takip etti.
Türkiye'de tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının oranı 2014’te yüzde 67,4 iken 2019'da yüzde 65,1'e geriledi. Tek kişilik hanehalklarının oranı ise 2019’da yüzde 16,9'a ulaştı. Bu oran, 2014'te yüzde 13,9 düzeyindeydi.
En az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan aile olarak tanımlanan geniş ailelerden oluşan hanehalklarının oranı ise 2014’te yüzde 16,7 iken 2019’da yüzde 15 olarak gerçekleşti. Çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarının oranı ise yüzde 3'e yükseldi. Bu oran 2014'te yüzde 2,1 idi. Çekirdek aile, yalnızca eşlerden veya eşler ve çocuklarından veya tek ebeveyn ve en az bir çocuktan oluşan aileler olarak tanımlanıyor.
En yüksek tek kişilik hanehalkı oranı Tunceli'de
Geçen yıl, tek kişilik hanehalkı oranının en yüksek olduğu il yüzde 26,4 ile Tunceli, en düşük olduğu il, yüzde 9,4 ile Diyarbakır olarak kayıtlara geçti.
Aynı dönemde tek çekirdek aileden oluşan hanehalkı oranı en yüksek il yüzde 72,9 ile Osmaniye olurken en düşük olduğu il yüzde 54,3 ile Tunceli olarak belirlendi.
,
Tek kişilik hanehalkı oranı en yüksek ve en düşük ilk 5 il, 2019
Hanehalklarının yüzde 9,2'si tek ebeveyn ve çocuklu
Türkiye'de 2019’da toplam hanehalklarının yüzde 9,2'sini tek ebeveyn ve çocuklu hanehalkları oluşturdu. Toplam hanehalklarının yüzde 2'sini baba ve çocuklardan, yüzde 7,2'sini ise anne ve çocuklardan oluştuğu görüldü.
Tek ebeveyn ve çocuklardan oluşan hanehalkı oranının en yüksek olduğu il, 2019’da yüzde 11,2 ile Bingöl olarak kayıtlara geçti.
Anne ve çocuklardan oluşan hanehalkı oranının en yüksek olduğu il yüzde 8,9 ile Bingöl, baba ve çocuklardan oluşan hanehalkı oranının en yüksek olduğu il ise yüzde 3,4 ile Kilis oldu.
Geniş aileler en çok Şırnak'ta
Öte yandan en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan aile olarak tanımlanan geniş aileden oluşan hanehalkı oranının en yüksek olduğu il 2019'da yüzde 28 ile Şırnak oldu. En düşük olduğu il ise yüzde 9,3 ile Eskişehir olarak belirlendi.
Geniş aileden oluşan hanehalkı oranı en yüksek ve en düşük ilk 5 il, 2019
Akraba evliliği yapanların oranı yüzde 8,5
2019’da akraba evliliği yapmış 16 ve üzeri yaştaki bireylerin oranı yüzde 8,5 oldu. Akraba evlilikleri akrabalık türüne göre incelendiğinde; akraba evliliği yapmış bireylerin yüzde 46,7'sinin hala/dayı çocukları ile, yüzde 27,2'sinin amca çocukları ile ve yüzde 26,1'inin ise teyze çocukları ile evli olduğu görüldü.
Akraba evliliğinin en fazla görüldüğü il, yüzde 20,8 ile Mardin oldu. Akraba evliliği yapmış bireylerin oranının en az görüldüğü il ise yüzde 1,1 ile Edirne oldu.
2010’da gerçekleşen resmi evlenmelerin yüzde 5,9'i akraba evliliğiyken bu oranın 2014’te yüzde 5,0’e 2019’da ise yüzde 4,0’e düştü.
Yıllara göre akraba evliliği oranı, 2010-2019
Bireyleri en fazla aileleri mutlu etti
Yaşam memnuniyeti araştırması sonuçlarına göre ise 18 ve üzeri yaştaki bireyler arasında kendilerini en fazla ailelerinin mutlu ettiğini belirtenlerin oranı 2019 yılında yüzde 74,1 oldu. Erkeklerin yüzde 79,5'i kendilerini en fazla ailelerinin mutlu ettiğini ifade ederken bu oranın kadınlar için yüzde 68,8 olduğu görüldü.
Kendilerini en fazla çocuklarının mutlu ettiğini belirten erkeklerin oranı yüzde 7,4 iken kadınların oranı yüzde 18,1 oldu.
Ev işlerinde ailesine yardımcı olan çocukların oranı yüzde 45,5
2019’da; 5-17 yaş grubunda olan çocuklar içinde ev işlerinde ailesine yardımcı olan çocukların oranı yüzde 45,5 oldu. Bu oran, erkek çocuklarında yüzde 40,0, kız çocuklarında yüzde 51,3 oldu.
Ev işlerinde ailesine yardımcı olan çocukların yüzde 43,5'i hane için alışveriş yapma, çamaşır-bulaşık yıkama, ütü yapma, yemek pişirme, ev eşyalarının temizliği gibi işlerde, yüzde 23,2'si hanede kendinden küçük çocukların bakımında, yüzde 5,4'ü ise hanedeki yaşlı/engelli/hasta bir yakınının bakımında ailesine yardımcı oldu.
Yoksulluk sınırının altında yaşayan aileler
Yoksulluk sınırının altında yaşayan bireylerin oranının 2018’de yüzde 21,2 iken, tek kişilik hanehalklarının yüzde 12,8'inin, tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının yüzde 20,2'sinin, geniş ailelerden oluşan hanehalklarının yüzde 26,9'unun, çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarının ise yüzde 13,0'ının yoksulluk sınırının altında yaşadığı gözlendi.
Bütçelerden en fazla pay konut ve kira harcamasına
Türkiye genelinde hanehalklarının tüketim amaçlı yaptığı harcamalar içinde en yüksek payı yüzde 23,7 ile konut ve kira harcamaları alırken ikinci sırayı yüzde 20,3 ile gıda ve alkolsüz içecek harcamaları, üçüncü sırayı ise yüzde 18,3 ile ulaştırma harcamaları aldı.
Toplam tüketim harcamalarında en düşük payı alan harcama grupları ise yüzde 2,2 ile sağlık, yüzde 2,3 ile eğitim hizmetleri ve yüzde 2,9 ile eğlence ve kültür oldu.
Harcama türlerine göre hanehalkı tüketim harcamalarının dağılımı
Kendilerine ait bir konutta yaşayanların oranı yüzde 59
Bireylerin yüzde 59,0'ının oturduğu konutun kendilerine ait olduğu, yüzde 25,2'sinin ise kiracı olduğu görüldü. Bireylerin yüzde 39,6'sının konutunda izolasyondan dolayı ısınma sorunu yaşadığı, yüzde 36,2'sinin sızdıran çatı, nemli duvarlar, çürümüş pencere çerçevesi vb. nedenlerle sorun yaşadığı ve yüzde 24,8'inin trafik veya endüstrinin neden olduğu hava kirliliği, çevre kirliliği veya diğer çevresel sorunlar yaşadığı görüldü.
(HA)
