Yedi ülkeden temsilcilerin yer aldığı #BizimMedyamız projesi çerçevesinde "Genç Liderler için Medya Okuryarzarlığı ve Aktivizm Akademisi İstanbul'da gerçekleşti. Bianet'in de paydaşları arasında olduğu projeye Güney Doğu Avrupa Medya Profesyonelleşmesi Ağı (SEENPM), Arnavutluk Medya Enstitüsü (Tiran), Mediacentar Vakfı (Sarajevo), Kosova Basın Konseyi, Karadağ Medya Enstitüsü (Podgorica), Makedonya Medya Enstitüsü (Üsküp), Novi Sad Gazetecilik Okulu (Novi Sad) ve Barış Ensitüsü (Ljubljana) katıldı.
AB'nin finanse ettiği ve üç gün süren programda eski Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri Dunja Mijatović, Slavko Ćuruvija Vakfı’ndan Ivana Stefanović, Mediacentar Sarajevo’dan Maida Muminovic ve Anida Sokol ile Novi Sad Gazetecilik Okulu’ndan Marina Grnja Klaic eğitmen olarak yer aldı.
Yedi ülkeden gençlerin bir araya geldiği program kapsamında farklı ülkelerden katılımcılar, ülkelerindeki basın özgürlüğü durumlarını analiz etti ve diğer katılımcılarla paylaştı.
“Otoriter rejimlerin basından sonraki hedefi azınlıklar oluyor”
İlk gün programı çerçevesinde Avrupa Konseyi eski İnsan Hakları Komiseri Dunja Mijatović, ifade özgürlüğü ve medya hukuku konularını anlattı.
Medya hukuku konusunu Macaristan vaka çalışması üzerinden işleyen Mijatović, Macaristan’da basın ve ifade özgürlüklerinin kademeli olarak nasıl çöktüğünü anlattı. Macaristan’da ifade özgürlüğünü kaybedilmiş bir savaş olarak değerlendiren Mijatović, “Hükümetin medyadan sonraki hedefi, daima azınlıklar oluyor” dedi. Mijatović, Macaristan’daki Romanların yaşadığı tecrübenin de bu olduğunu ifade etti.
Türkiye’deki tablonun diğer altı ülkeden ve dolayısıyla Balkanlar bölgesinden daha farklı olduğunun altını çizen eski İnsan Hakları Komiseri, uluslararası kurumların otoriter rejimlerde ifade özgürlüğünü koruma noktasındaki işlevsizliğini eleştirdi. Mijatović ayrıca görevini yaparken zarar gören ve öldürülen gazetecilere dikkat çekti ve “Haber öldüğünde, demokrasi ölür” diyerek gazetecilerin güvenliğinin sağlanması çağrısında bulundu.
Birinci günde ayrıca katılımcılar, ülkelere göre gruplara ayrılarak basın ve ifade özgürlüğü durumlarını diğer katılımcılara aktardı. Katılımcılar, Türkiye örneğini tartışırken şimdiye kadar hak ihlallerinin ciddiyetinden haberdar olmadıklarını ifade etti.
Medya özgürlüğünü kısıtlayan kilit oyuncular tartışıldı
Oldukça kapsamlı ve doyurucu bir içerikle düzenlenen eğitimin ikinci gününde, medya özgürlüğüne yönelik kısıtlamalar ve bu kısıtlamalarla mücadele yolları masaya yatırıldı.
Katılımcılar, ikinci gün boyunca medya özgürlüğünü kısıtlayan "kilit oyuncuları" ve kullandıkları taktikleri derinlemesine incelediler. Ülke analizleri üzerinden, kısıtlayıcı yasaların çerçevesi çizildi ve bu yasaların medya üzerindeki etkileri tartışıldı.
Atölye çalışmasının devamında, medya özgürlüğünün korunması ve geliştirilmesi için stratejik ittifakların önemi vurgulandı. Devlet kurumları, medya ajansları, yasa yapıcılar ve uluslararası organizasyonlar gibi kilit paydaşların rolleri ve bu paydaşların medya özgürlüğünü nasıl destekleyebilecekleri konusunda detaylı bir değerlendirme yapıldı. Medyanın özgürleşmesinde, gücün politik, mental ve ekonomik boyutlarının kimin elinde olduğunun belirleyici bir faktör olduğu üzerinde duruldu.
İkinci günün son atölye çalışması ise medya aktivizmine odaklandı. Kamuoyu savunuculuğunun nasıl etkili bir şekilde yürütülebileceği ve medya aktivizminin temel prensipleri ele alındı. Daha iyi bir medya ortamı için mücadele etme ve belirli bir değişim için savunuculuk yapmanın, medya aktivizminin özünü oluşturduğu vurgulandı. Akademi, medya özgürlüğü konusunda farkındalık yaratmak ve etkili mücadele stratejileri geliştirmek adına önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
Akademinin son gününde programın değerlendirilmesinin ardından 2025’te de sürecek olan projenin sonraki adımları planlandı ve katılımcılar ülkelerine dönmek üzere ayrıldı.
AB'nin finanse ettiği ve 2023 – 2025 yıllarını kapsayacak "Bizim Medyamız" projesinin partnerleri arasında IPS İletişim Vakfı/bianet de var.
"Bizim Medyamız: Medya Okuryazarlığının ve Aktivizminin Çoğaltılması, Kutuplaşmanın Önlenmesi ve Diyalogun Teşvik Edilmesi için Sivil Toplum Hareketi" projesi üç yıl sürecek.
Projenin ilk odağı, Balkanlar ve Türkiye'de, STK'lerin, medya profesyonellerinin, genç aktivistlerin ve kamunun; medya özgürlüğünün yanında medyanın gelişimine ve sürdürülebilirliğine dair eğilimler ve zorluklar hakkında kapasite geliştirmelerini sağlamak olacak.
AB tarafından finanse edilen ve 2023 – 2025 yıllarını kapsayacak "Bizim Medyamız" projesinin partnerleri şöyle:
- Güney Doğu Avrupa Medya Profesyonelleşmesi Ağı (SEENPM)
- Arnavutluk Medya Enstitüsü (Tiran)
- Mediacentar Vakfı (Sarajevo)
- Kosova Basın Konseyi
- Karadağ Medya Enstitüsü (Podgorica)
- Makedonya Medya Enstitüsü (Üsküp)
- Novi Sad Gazetecilik Okulu (Novi Sad)
- Barış Ensitüsü (Ljubljana)
- bianet (Türkiye).
- "Bizim Medyamız" projesinin IPS İletişim Vakfı/bianet adına araştırmacısı, vakfın araştırma koordinatörü Sinem Aydınlı.
(NK/AD)