İPA Raporunun temel verilerininin değerlendirilmesine göre, gelir dağılımının bozulmasının "en çok" kaybedeni emekliler.
Türkiye’de 2009 ile 2024 yılları arasında emekli sayısı yüzde 85,3 oranında artarken; tüm gelir içerisinde emekli aylığının payı yüzde 2,7 azalarak yüzde18,3’ten yüzde 15,6’ya geriledi.
Son 10 yılda İstanbul’daki gelir dağılımındaki bozulmanın Türkiye’ye göre daha fazla olduğu görüldü
Hanehalkı kullanılabilir gelirine göre bakıldığında; Türkiye için Gini Katsayısı 2014'te 0,379 iken; 2024'te bu gösterge 0,039 puan artarak 0,418’e yükselmiştir.
İstanbul için Gini Katsayısı 2014'te 0,357 iken; 2024'te bu gösterge 0,071 puan yükselerek 0,428’e yükselmiştir.
Gini katsayısı nedir?
Gelir veya servet dağılımındaki eşitsizliği ölçmek için kullanılan bir istatistiksel göstergedir. İtalyan istatistikçi Corrado Gini tarafından geliştirilmiştir. Değeri, 0 ile 1 arasında değişir. 0, tam eşitliği ifade eder (herkesin geliri/serveti aynıdır). 1, tam eşitsizliği ifade eder (tüm gelir/servet bir kişide toplanmıştır).
Son 10 yılda geliri en az artan, en yoksul yüzde 20’lik grup
İstanbul’da hanehalkı kullanılabilir gelire göre sıralı yüzde 20’lik gruplar itibariyle bakıldığında; 2014'ten itibaren ortalama geliri en az artan grup en yoksul yüzde 20’lik gelir grubu olurken; ortalama geliri en fazla artan grup geliri en yüksek yüzde 20’lik grup oldu. En yoksul yüzde 20’lik grubun ortalama geliri son 10 senede 10,8 katına çıkarken; geliri en yüksek yüzde 20’lik grubun ortalama geliri 14,5 katına çıktı.
Türkiye’de 2014 yılından itibaren ortalama geliri en az artan grup en yoksul yüzde 20’lik gelir grubu olurken; ortalama geliri en fazla artan grup geliri en yüksek yüzde 20’lik grup oldu. En yoksul yüzde 20’lik grubun ortalama geliri son 10 senede 10,7 katına çıkarken; geliri en yüksek yüzde 20’lik grubun ortalama geliri 12,6 katına çıktı.
İstanbul’da en zengin yüzde 10’un payının en yoksul yüzde 10’un payına oran 10 yılda 9 kattan 14 kata yükseldi
Toplumun en yüksek gelir elde eden yüzde 10’unun elde ettiği payın en düşük gelir elde eden yüzde 10’unun elde ettiği paya oranı şeklinde hesaplanan P90/P10 oranı; İstanbul’da 2014'te 9,25 iken; 2024'te yılında bu oran 13,91’e yükseldi.
İstanbul’daki yoksul sayısı 2 milyon 756 bin olarak hesaplandı
TÜİK 2024 “Yoksulluk ve Yaşam Koşulları İstatistikleri” bültenine göre bölgesel düzeyde eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 60’ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırına göre; İstanbul’daki yoksul sayısı 2 milyon 756 bin kişi olarak hesaplandı.
Konut masrafları yoksul bireylere yük getiriyor
TÜİK Gelir Dağılımı ve Yaşam Koşulları Araştırması’na göre, eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %60’ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırının altında olan bireylerden konut masraflarının yük getirdiğini belirtenlerin oranı 2021-2024 yılları arasında %88,9’dan %93,8’e yükseldi. Aynı dönem dikkate alındığında; 2021 yılının başından itibaren Tüketici Fiyat Endeksinin “Konut” kalemindeki artışın %423,7 olduğu görüldü. (Tüketici Fiyat Endeksi, Kasım 2024, TÜİK)
Türkiye’de 100 yaşlı bireyden 23’ü yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında
Yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında olanların oranının yüzde 29,3 olduğu görülürken; 2021-2024 arasında bu oranın 0-17, 18-64 yaş grupları için azaldığı; 65 Yaş Üstü nüfus için arttığı gözlemlendi. 2021'de Türkiye’de 100 yaşlıdan 17’si yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altındayken; 2024'te 100 yaşlıdan 23’ü risk altındadır.
(AEK)
