TBMM Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu, ''Çocuk Cinsiyeti Nedeniyle Kadın Üzerinde Oluşturulan Psikolojik Şiddet, Başlık Parası ve Geleneksel Evliliklere'' ilişkin alt komisyonun 'geleneksel evlilikler' raporunu kabul etti. Raporda, berdel yapan, başlık parası alan ve erkek çocuk istemiyle kadına baskı uygulayan kişilere ceza verilmesi önerildi; zorla evliliğin, suç ve ceza kapsamına alınması istendi.
Erken evlilikler sosyo-kültürel bir zorunluluk
TBMM Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu, ''Çocuk Cinsiyeti Nedeniyle Kadın Üzerinde Oluşturulan Psikolojik Şiddet, Başlık Parası ve Geleneksel Evlilikler'' başlıklı raporda, şu görüşlere yer verdi:
- Az gelişmiş bölgelerde erken evlilikler kadınlar için sosyo-kültürel bir zorunluluk olarak görülüyor.
- Eğitim ve kültür düzeyi ne olursa olsun, tüm birey ve ailelerde, erkek çocuk sahibi olma ideali mevcut.
- Geleneksel toplumlarda özellikle de erkek çocuk doğurmanın kadının yararına olduğuna inanılıyor.
- Annelik, kadınları en fazla güçlendiren deneyimlerden biri, kendilerini var edebilecekleri meşru bir alan. Erkek çocuk, geleceğe yönelik ekonomik sigorta olarak görülüyor.
- Çocuğun cinsiyeti kadın için önemli, çünkü erkek çocuğu olduğunda kocası ile bağının güçleneceğine, kocasının ve ailesinin gözünde statü ve değerinin yükseleceğine inanılıyor.
- Erkek açısından ise çocuk cinsiyeti çok daha önemli. "Erkek adamın erkek oğlu olur" inancı, baba soyunun devamı ve aileye kaynak sağlamaları gibi beklentiler bu önemi artırıyor.
Geleneksel evlilikler kadın sağlığını tehdit ediyor
Geleneksel evlilikler, erkek çocuk tercihi, başlık parası gibi uygulamaların kadının psikolojik, fiziksel ve sosyal sağlığı üzerinde ciddi bir baskı oluşturduğuna dikkat çekilen raporda, kadınlara yönelik ayrımcılık ve eşitsizliklerin gelenekler ve kültürler aracılığıyla sürdüğü belirtildi.
Raporda, kadınlara yönelik ayrımcılık barındıran uygulamaların ortadan kaldırılması için eğitim olanaklarının nüfusun bütün kesimlerine yaygınlaştırılması, kadın okur yazarlığına özel önem verilmesi de istendi.
Raporda şu öneriler yer aldı:
-Açık ilköğretim ve açık lisede okumak isteyen, ancak kayıt ücretlerini ödemeyen ailelerin kız çocuklarının kayıt paraları devlet tarafından karşılanmalı ve bu kız çocukları için kurslar açılmalı.
-Çocuklarını ilköğretim, lise ve üniversiteye gönderen yoksul hanelerin şartlı nakit transferinden yararlandırılmasına yoğun ve etkili olarak devam edilmeli.
-Erkeklere de toplumsal cinsiyet eğitimi verilmeli.
-Çağdaş sivil toplum örgütlenmelerin geliştirilmesi, sosyal ve ekonomik gelişmeyi olumlu yönde etkileyecektir. Bu tür örgütlenmelere yönelik kapasite artırıcı eğitim programları düzenlenmeli.
-Sosyal psikologlar, antropologlar, sosyologlar, sosyal hizmet uzmanları amaca uygun olarak geliştirilecek bir program dahilinde az gelişmiş ve gelişmekte olan yörelerde örgütlü bir biçimde istihdam edilmeli.
- Doktor, öğretmen ve hemşirelere hizmetiçi eğitim verilmeli.
- Toplumsal cinsiyete dayalı bütçeleme yapılmalı.
- Toplum liderlerinin erken yaşta evlilikler konusunda topluma bilinçlendirme ve farkındalık çalışmalarına katılımları sağlanmalı
- Kalkınmada toplumsal cinsiyet eşitliği yaklaşımı benimsenmeli.
-Berdel yaptığı, başlık parası aldığı ve erkek çocuk istemi ile kadına baskı yaptığı tespit edilen kişilere cezai yaptırım uygulanması için yasal düzenlemeler yapılmalı; zorla evlilik suç ve ceza kapsamına girmeli.
-Başlık parası karşılığı kurulan evlilikler ve geleneksel evlilikler geçersiz sayılmalı. (BB/EÖ)
