KENT LOKANTALARI
Geçim sıkıntısı arttıkça yemek kuyruğu uzuyor
Ekonomik kriz her geçen gün derinleşirken asgari ücret, emekli maaşları tartışılmaya devam ediyor. Toplumun her kesiminin geçim sıkıntısı yaşadığı şu günlerde, çalışanlar, emekliler ve öğrenciler için yemek masrafı da büyük bir sorun.
Dışarıda yemek yemenin maliyeti 200-500 TL arasında değişirken, çalışanlar ya yemeği evden getiriyor ya da dışarıda gün boyunca yemek yemiyor. Ancak İstanbul’un 14 noktasında farklı bir alternatif var: Kent Lokantası.
Öğle yemeğimizi yemek için biz de İstanbul Sultanahmet’teki Kent Lokantası’na gidiyoruz. Turistlerin uğrak noktası olan Sultanahmet’te Şubat 2023’te yedinci Kent Lokantası açıldı.
İstanbul’da Arnavutköy, Avcılar, Bağcılar, Çapa, Çatalca, Hisarüstü, Küçükçekmece, Pendik, Sultanahmet, Sultanbeyli, Sultangazi, Tuzla, Ümraniye ve Üsküdar’da olmak üzere toplam 14 tane İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı Kent Lokantası var.
Sultanahmet’teki Kent Lokantası’nı ararken cadde üzerinde uzun bir kuyruk görüyoruz. Saat 12’de açılan lokantanın müdavimleri 11 gibi gelmeye başlıyor ve caddeye doğru uzun bir sıra oluşturuyorlar. Sıraya ulaştığımızda ilk sorumuz ‘Yemek hepimize yetecek mi?’ oluyor. Sırada bekleyenler hep bir ağızdan ‘yemeğin herkese yettiğini’ söylüyor.
Kuyruk uzun olunca diğer bir sorumuz sıranın bize ne zaman geleceği oluyor. Sıranın hızlı ilerlediğini ve yarım saat içerisinde bize geleceğini öğreniyoruz.
Böylelikle sıradakilerle sohbete başlıyoruz. “Yemekler nasıl?” “Her gün geliyor musunuz?” “Nereden geliyorsunuz?” sorularımızı tek tek sormaya başlıyoruz.
“Burası olmasa aç kalacağız”
Memur olan ve öğle yemeğini her gün Kent Lokantası'nda yediğini söyleyen bir yurttaş, “Beyazıt’tan yürüyerek geliyorum. 40 liraya bu yemeği dışarıda bulamazsın. Dışarıda yediğinde yemek paramız ayın ortasında bitiyor. Burası olmasa ayın ortasında aç kalacağız” diyor.
Beyazıt’tan Sultanahmet’e özellikle yaya olarak geldiğini belirterek “Akbil basarsam yemek masrafım 70 liraya çıkıyor. Dolayısıyla yürüyerek geliyorum hem de spor olmuş oluyor” diyerek gülümsüyor.
“Fakirlik yayılıyor”
Kuyruk daha fazla uzamadan biz de sıradaki yerimizi alıyoruz. Önümüzdeki emekli yurttaşlar, menüde ne olduğunu konuşuyor.
Menüyü öğrenmeye çalışıyoruz. Şanslı günümüzde olduğumuzu ve menüde et döner olduğunu söylüyorlar. Menüyü nereden öğrendiklerini sorunca hepsinin sosyal medyada kent lokantalarının sıkı takipçisi olduğu cevabını alıyoruz.
Her gün menüyü sosyal medya hesaplarından öğrendiklerini söyleyen yurttaş, “Et olduğu günler çok kalabalık oluyor. Yemek 15.30’da bitiyor. Eğer sebze yemeği varsa daha az kişi geliyor. O zaman saat 17.00’a kadar yemek oluyor” diyor.
Kent lokantalarına talebin bu kadar artmasını ise şu sözlerle anlatıyor:
“Yemekler çok güzel ve hijyenik. 4 çeşit yemek var. Dışarıda bir çorba 100 lira. Bu sıranın artması fakirlik yayılıyor demek oluyor. Başta olanlar, başta olmaya devam ettikçe ekonomi kötüye gidiyor.”
Sosyal medya fenomeni: Kent Lokantası
40 yıldır Kapalıçarşı’da çalıştığını söyleyen bir diğer yurttaş ise bir aydır her gün Kent Lokantası'na yemeğe geliyor. Bir buçuk yıldır açık olan lokantayı eşinin internette görüp ona söylediğini ve o sayede gelmeye başladığını da ekliyor. Kısa bir süre sonra ayağında platin olduğunu için sırasını ilerideki bankta oturarak beklemek üzere aramızdan ayrılıyor.
Sıramızı beklerken arkamızda bugünün tatlısının ne olduğu konuşuluyor. Öğreniyoruz ki sosyal medyada menü paylaşılırken tatlının ne olduğu yazmıyormuş. Eğer tatlı yemek isterseniz 40 liraya ek olarak 14 lira ödeyerek alabiliyorsunuz. Tabii biz de tatlının ne olduğunu merak ediyoruz ve sohbete dahil oluyoruz.
“Şu sıranın fotoğrafını göstersen yeter”
Çemberlitaş’ta altın işlemecisi olarak çalışan yurttaş şu sözleri kaydediyor:
“Her gün geliyorum. Bu menü başka yerde 500 lira. Asgari ücret alan bir kişi nasıl her gün bu parayı versin? Ekrem İmamoğlu’nun yaptığı güzel işlerden birisi bu. Ancak bu suni bir çözüm. Türkiye sadece İstanbul’dan ibaret değil. İnsanların halini görmüyorlar mı?”
Bir yurttaş ise oradan sohbetimize katılıyor: “Bizim halimizi görüyorlar ama hiçbir şey yapmıyorlar. Sadece şu sıranın fotoğrafını göstersen bile yeter. Başka bir söze gerek yok.”
Menü: Çorba, et döner, pilav, ayran
Kuyruğa ilk girdiğimizde tahmin edildiği gibi yarım saat sonra sıra bize geliyor. Menümüzde mercimek çorbası, et döner, pilav, ayran, su, ekmek ve kadayıf tatlısı var. Bunların hepsine şaşkınlık içerisinde 54 lira ödeyerek masamıza oturuyoruz. İçeride herkes sıranın devam etmesi için yemeğini hızlıca bitirip kalkıyor. Biz de oyalanmamak için hızlı hareket ediyoruz. Ancak porsiyonlar bol olunca yemeğimizi hemen bitiremiyoruz.
Lokantadan dışarı çıktığımızda kuyruğun azalmadığını aksine arttığını görüyoruz. Kent Lokantası çalışanlarıyla konuşabilmek için yemeğin bitmesini beklerken civardaki mekanların fiyatlarını da incelemeyi ihmal etmiyoruz.
Bize dışarıda bu menünün 200 liradan aşağıya bulunamayacağını söyleyen yurttaşlar haklı. Turistlerin yoğunluğundan olsa gerek civardaki mekanlarda ana yemekler 500 liradan başlıyor.
“Turistler sıraya girip yemek yiyor”
İki saat sonra lokantaya tekrar geldiğimizde kuyruk halen devam ediyor. Bu sırada lokantanın karşısındaki otelin çalışanı ile konuşmaya başlıyoruz: “Burası açıldığı günden bu yana her gün böyle kalabalık. İnsanlar saat 11’de gelmeye başlıyor. Saat 17’e kadar da devam ediyor. Otele gelen turistlerin yüzde 80’i bu sıranın ne olduğunu merak ediyor. Hatta bazıları sıraya girip yemek yiyorlar.”
Biz sohbet ederken bir lokanta çalışanı yemeğin sıranın bir kısmına kadar yeteceğini söylüyor ve yurttaşlardan buna göre sırada beklemelerini rica ediyor; ancak uyarıya rağmen insanlar beklemeye devam ediyor.
Kısa süre sonra yemeğin bittiği bilgisi geldiğinde sıra dağılıyor. Lokantanın sakinleşmesiyle beraber biz de çalışanlarla konuşmaya gidiyoruz.
“Herkese eşit yemek veriyoruz”
Lokantada ilk istihdam edilen kadınlarından biri olan aşçı, yemeklerin hazırlanış sürecini şu sözlerle anlatıyor:
“Saat 10.30’da yemekler hazır geliyor. Burada ısıtılıyor. Saat 12’de servise başlıyoruz ve yemek bitene kadar devam ediyoruz. Genellikle 16.30 gibi yemek bitiyor. Fakat döner olduğu günler daha erken bitebiliyor. Burada yemek verdiğimiz kişinin kim olduğuna bakmıyoruz. Herkese eşit yemek veriyoruz.”
Lokantada çalışan 10 kişinin de kadın olduğunu söyleyen aşçı, işe girmeden önce hijyen eğitimleri aldıklarını da aktarıyor.
Bir günümüzü geçirdiğimiz Kent Lokantası'na polisler, memurlar, inşaat işçileri, güvenlik görevlileri, emekliler, öğrenciler kısacası toplumun her kesiminden insanlar geliyor. Hepsinin ortak noktası ise geçim sıkıntısı…
(AD/NÖ)