Hava saldırıları ve onu izleyen kara operasyonundan sonra, savaş şimdi Gazze Şeridi'nde yer altında da sürdürülüyor.
İsrail ordusunun Gazze'deki hazırlıklarını yakından izleyen Kamu yayıncısı İsviçre Radyo ve Televizyonu'ndan (RTS) Doreen Enssle gözlemlerini kuruluşun web sayfasında böyle özetliyor.
500 kilometrelik tünel ağı
Tünellerin etkisiz hale getirilmesi, İsrail ordusu için Gazze operasyonunun önceliklerinin başında geliyor. Ancak aynı zamanda en büyük zorluklardan da birini de temsil ediyor. Nasıl saldırıya geçecekler ve tuzağa düşmeden nasıl ilerleyecekler? Ve neden bu yeraltı ağı bu kadar önemli?
İsrail ordusu en son Pazar günü Hamas'ın "en büyük tünelini" keşfettiğini açıkladı. Buna göre "dört kilometreden uzun olan tünel İsrail sınırındaki Erez geçiş noktasına sadece 400 metre mesafede."
Bu karmaşık galeriden, bir boru hattı ve elektrik şebekesi geçiyor, raylarla donatılmış tünel küçük araçların geçmesine izin verecek kadar geniş. Ancak, bu bölüm, küçük Filistin toprağının altında uzayıp giden 500 kilometrelik geniş ağın sadece küçük bir kısmı.
Kentin altındaki kent
İsrailli askerlerin "Gazze metrosu" dedikleri bu dev labirent şebekesi, 1990'ların ortasında inşa edilmeye başlamış, İsrail'in 2005'te bölgeden çıkması ve ardından Hamas'ın 2007'de kontrolü ele geçirmesinden bu yana daha da geliştirilmiş.
Bu ağ, bir zamanlar İsrail tarafından uygulanan ablukayı aşarak Mısır'ın denetimindeki Sina Yarımadası ve Gazze arasında insan, kaçak malzeme, silah ve cephane taşımak için kullanıldı.
BBC haberinde daha sonra (2013 ve 2015) Mısır'ın, tünelleri havaya uçurarak ve su basarak kaçakçılığa son verdiğini hatırlatıyor.
Beklenenden de sofistike
Ancak ağ gelişmeyi sürdürdü. ABD askeri akademisi West Point'in bir çalışmasına göre halen toplamda 500 kilometre uzunluğunda bin 300 galeri halinde yayılıyor.
ABD araştırma kuruluşu Rand Corporation'ın askeri uzmanı Raphael Cohen'in çözümlemesine göre İsrailli askerler son dönemlerde tünel şebekesinin "beklediklerinden daha geniş ve derin olduğunu" gördüler.
30, 40, hatta 80 metre derinliğe kadar inen tünenler sığınak, komuta merkezi veya silah deposu olarak kullanılıyor.
Bu çetin koridorlara ilişkin mükemmel bilgi sahibi olmaları Hamas askerleri için gerçek bir avantaj. İsrailli askerlerse, aksine, oraya neyle karşılaşacaklarını pek bilmeksizin gözlerini karartarak girmek zorundaydılar. Deniz piyade yüzbaşı Walker Mills, her an tuzak ya da pusuyla karşılaşma olasılığı için gerçek bir "kabus." diyor.
İsrail yetkilileri Hamas'ı "imha"ya and içmiş olsalar da bu hedeflerine henüz ulaşmış değiller. Galerileri yalnızca tespit etmekle kalmayıp onları yok da edebilmek hiç kolay değil.
Rand Corporation'dan Scott Savitz, "Birkaç metre derine inebilen bombalar" olduğunu söylüyor. Amerikalı mühendis, "Ancak çok derin tünellerle karşılaşıldığında etkisizdir." diyor
Adli Mimarlık araştırma grubu direktörü Eyal Weizman, Ekim sonlarında New York Times'a verdiği demeçte bu bombaların etkisizliğini yer altında patladıklarında "üstteki binalar[ı] çöke[rterek] bir krater oluşturabil[meleriyle]" açıklıyor. "Böylece bu çukurlar[ın] 'toplu mezarlara' dönüş[eceğini]" söylüyor.
İsrail ordusu ayrıca Hamas'ı askeri merkezleri hastane, okul ve camilerin yakınında ya da altında saklamakla suçluyor. Savaş, birçok Gazzeli'nin sığınak olarak yararlandığı bu yerleri de es geçmedi. Hamas Sağlık Bakanlığı'nın son raporuna göre 20 bini aşkın sivil İsrail bombardımanlarında hayatını kaybetti.
Riskli stratejiler
İsrail artık, özellikle yeraltındaki savaşçılara saldırmak üzere daha özel yöntemlere yöneleceğini duyuruyor.
İsrail ordusu sözcüsü Daniel Hagari geçtiğimiz Perşembe günü yaptığı açıklamada "İçeri gireceğiz, teröristlerin sıkça gittikleri yerlere patlayıcı yerleştireceğiz ve onları öldürmek için uygun anı bekleyeceğiz." dedi.
Bu kez de çoğu muhtemelen hala Gazze'de tünellerde hala tutulan rehinelerin yaşamlarının tehlikeye atılması olasılığı doğuyor.
İsrail ordusu kanal kapakları ve tünelleri temizlemek için patlayıcı mühimmat kullanmadığında izleme robotları, patlayıcı jel ve diğer teknolojilere yöneliyor. İsrailliler Aralık başlarında, Gazze'deki kara operasyonunun başlangıcından bu yana geniş yeraltı ağına giden 800 kuyu keşfettiklerini açıkladılar.
Kasım ortasında Reuters'e demeç veren bir İsrailli askeri yetkili “uzaktan müdahale için başka yöntemler geliştir[diklerini]" açıklamıştı. “Böylesi anlarda yaratıcılık ve yenilikçilik şart." dedi.
Francinfo'daki bir analize göre, "önümüzdeki hafta veya aylarda" İsrail ordusu stratejisini "duruma göre ayarlayacak". Uzmanlar katman katman kazılmış tüm tünelleri yok etmenin neredeyse imkansız olduğunu düşünüyor. "Tünel savaşı" henüz başlamış bile sayılmaz.
(AEK)
