Basın Konseyi, kıdem tazminatı, ihbar önelleri, haftalık izin, yıllık ücretli izin, fazla mesai, askerlik ve hamilelikte ücret ödenmesi gibi konularda günün şartlarına uygun olarak "işveren lehine" değişiklik yapılmasını istiyor. Diğer taraftan gazeteciye zamanında ödenmeyen ücretinin günlük yüzde 5 fazlasıyla ödenmesine ilişkin yasa maddesinin de değiştirilmesi talep ediliyor.
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC), kamuoyunda 212 sayılı yasa olarak bilinen 5953 sayılı Basın İş Kanunu'nun değişikliği ile ilgili bir komisyon oluşturdu. Hukukçu ve bilim adamlarından oluşan bu komisyon, yasa taslağı ile ilgili ön bir çalışma yaptı ve TGC yönetimine sundu.
TGS, ÇGD ve diğer gazeteci örgütlerinin de bu yönde çalışmaları var. Yaz döneminde bu çalışmalar tamamlandıktan sonra muhtemelen sonbaharda Basın iş Kanunu ile ilgili yasa tasarısı TBMM'de görüşülecek.
Gazetecilerin bu aşamada duyarlı olup haklarına sahip çıkmalarının büyük önemi var. 212 sayılı yasa, zaten büyük çapta uygulanmıyor. Gazeteciler ya telifli olarak sigortasız, kadrosuz çalıştırılıyorlar ya da dün 1475, bugün de 4857 sayılı yasa kapsamında Basın iş Kanunu'nun kimi koruyucu hükümlerinden yararlanmamış bir durumda iş yapıyorlar. Yeni yasa değişikliği adı altında mevcut haklardan da yoksun kalma söz konusu olabilir. Peki o halde ne yapmalı?
Gazeteciler de kendi taleplerini ortaya koymalı, 212 sayılı yasanın uygulanması yönündeki yaptırımların yasada yer alması sağlanmalı, bazı konuların müzakere edilebileceğini ancak temel sorunlarda örneğin istifa halinde kıdem tazminatı ödenmesi gibi hususlarda yeni güvencelerin oluşmasını talep etmelidirler. Yasada ne gibi değişiklikler olabilir, kısaca değinelim:
1- Gazetecinin tanımı yeniden yapılarak TRT, özel televizyon ve radyoların haber birimlerinde çalışanların yanı sıra medyada gazetecilik işi yaptığı halde 4857 sayılı iş Kanunu kapsamında çalışanlar, İnternet gazeteciliği yapanlar da 212 sayılı yasa kapsamına alınmalıdır.
2- Kıdem tazminatına hak kazanma süresi, beş yıldan (İş Kanunu'nda olduğu gibi) bir yıla indirilmelidir. Ayrıca istifa halinde kıdem tazminatı hakkı tanınmalıdır. İhbar tazminatları ile ilgili madde de 4857 sayılı yasaya paralel hale getirilmelidir.
3- Gazetecinin haftalık çalışma süresi, İş Kanunu'nda olduğu gibi 48 saatten 45 saate indirilmeli, haftalık izin süresi de iki güne çıkartmalıdır.
4- Yasaya göre stajyer muhabirin deneme süresi üç aydır. Stajyer sayısı, yazı işleri kadrosunun yüzde onunu geçemez. Bu hükmün uygulanması için ciddi yaptırımlar getirilmelidir.
5- Gazetecilerin dini bayramlarda tatil yapmasıyla ilgili olarak eski düzenlemeye dönülmelidir. "Havuz Sistemi"nin önlenmesi amacıyla gazeteciye yaptırılacak ek işler için ücret ödenmesi ile ilgili hüküm, 212 sayılı yasada daha net bir biçimde yer almalıdır.
Önümüzdeki hafta devam etmek üzere. (EÖ/BB)
