Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelerin Türkiye’deki gazetecilere yönelik Schengen vizesi kısıtlamaları, gazetecilik örgütlerinin tüm tepkilerine rağmen artarak devam ediyor.
Gazeteci Eda Narin, İtalya'ya yaptığı vize başvurusu için randevu alma süreciyle birlikte beş ay boyunca bekledi, vize talebi seyahatine beş gün reddedildi.
Çetrefilli randevu alma süreci
Vize başvuru sürecini bianet’e anlatan gazeteci Narin, “Mayıs ayı itibarıyla İtalya için vize randevusu aramaya başladık. Tam o dönemlerde vize randevusu bulunamadığına dair kamuoyu oluşmaya başlamıştı. Biz Haziran ortasında şans eseri randevu bulduk. Dört kişilik bir arkadaş grubuyla yapacağımız seyahat için toplu randevu oluşturduk. Bu arada belirtmekte fayda var, seyahatimizi 9 Ekim olarak planlamıştık. iData’dan randevu aldığımızda ise vize başvurularının değerlendirme sürecinin 45 günü bulabileceği belirtiliyordu. İlk randevumuzu Eylül ayı için oluşturduk. Sonrasında sistemde boş randevulara denk gelince iki arkadaşımız randevusunu 15 Ağustos’a; ben ve bir arkadaşım ise 16 Ağustos’a çektik. Sürecin çetrefilli olacağını bildiğimiz için ne kadar erkene randevu alırsak o kadar iyi olur diye düşünmüştük” dedi.
Randevu tarihlerini beklerken 15 Ağustos’a randevu alan arkadaşlarına randevularının 1 Eylül’e ertelendiğine dair bir mail geldiğini belirten Narin, “ O tarihin İtalya milli bayramı nedeniyle resmi tatil olması gerekçe olarak gösteriliyordu. Fakat milli bayram olmasına rağmen 15 Ağustos’ta birçok insana randevu verilmişti. Sürecin sıkıntıları buradan başladı” ifadelerini kullandı.
Hem ek ücret alınıyor hem de vize verilmiyor
Yaşadıkları mağduriyete dikkat çeken Narin, “Ben ve diğer arkadaşımın randevu tarihi değiştirilmediği için 16 Ağustos’ta başvuru için iData Altunizade Şubesi’ne gittik. Başvurumuzu yaparken arkadaşımın birkaç belgesinde sorun çıktı. Fakat bize şöyle bir opsiyon sunuldu: ‘Eğer eksik belgeleri yarın getirirseniz dosyanızı yarına kadar bekletiriz’ denildi. Bunun için ise arkadaşımdan ek ücret istendi. Bu ücret de 450-480 lira civarındaydı. Ücreti ödemeyi kabul ettik. Benim belgelerimde ise herhangi bir sorun çıkmadı. Zaten süreçte iData’nın görevi, kişilerin belgelerini konsolosluğa göndermeden önce ön kontrollerini yapmak ve aracı olmak. Yani eksik bir belgeniz olması halinde buradaki gişe görevlilerinin uyarması gerekiyor. Eğer belgenizi eksik olarak göndermek istiyorsanız da bu kararın size ait olduğuna dair bir belge imzalatıyorlar” diye konuştu.
“16 Ağustos’ta başvurumuzu yaptıktan sonra artık bekleme sürecine geçmiştik. Süreç, beklerken de psikolojik olarak gerçekten zorlu. Sürekli olarak başvuru takipten takip etmek, pasaportun seyahat tarihine yetişip yetişmeyeceğini bilmemek gerçekten zor. Çünkü bir yandan da pasaportun yetişmemesi ya da vizenin çıkmaması durumunda maddi kayıp da söz konusu. Bizim gibi yüzlerce insan ‘Şikayet Var’ adlı platform üzerinden iData ve İtalya Konsolosluğu’na dair yaşadıkları sorunları paylaşıyor.”
Üçüncü maddeden reddedilmesi mümkün değil
Pasaportlarının seyahat tarihlerine beş gün kala yani 4 Ekim’de geldiğini anımsatan Narin, “iData’ya pasaportumu almaya gittiğimde pasaportum önüme konuldu ve ‘vizeniz reddedilmiş’ denildi. Üçüncü maddeden ret aldığım söylendi. Ayrıca ‘İtalya itiraz kabul etmiyor’ diyerek itiraz hakkımın olmadığı da deklare ettiler. Üçüncü maddede ise şu yazıyor: ‘maddi kaynaklara sahip olunduğuna ilişkin kanıtlayıcı belgeler ibraz edilmemiştir’. Sorun şu ki üçüncü maddeden ret yememe sebep olan maddi kaynakların ibraz edilmemesi durumu mümkün değil. Zaten ben başvuru yaparken iData görevlisi bu belgeleri kontrol etti. Ben hesap dökümlerimi, maaş bordrolarımı ve birikimlerimi ibraz etmiştim. Daha önce Almanya’dan 6 aylık Schengen vizem var ve üç ay Almanya’da yaşadım. Yani Schengen bölgesinden daha önce vize aldım” dedi.
Bir hak ihlali: İtiraz mercii yok
“Ertesi gün de beraber başvurduğum arkadaşım pasaportunu aldı ve ret yediğini gördü. Onun gerekçesi daha komik: ‘planlanan seyahatin şartları ve amacı gerekçelendirilmemiştir’ (ikinci madde). Seyahat amacını bildirmemiş! Zaten turistik vizeye başvuruyoruz. Tüm belgelerde dört kişilik arkadaş grubu olarak turistik amacımız olduğunu dilekçemizde yazmışız. Tüm ülke için şehirlerarası geçişlerimiz turistik noktalar ve tüm tren biletlerimizi ibraz etmişiz. O yüzden bu süreç bize/bana altı boş gerekçelerle bazı kişilere ret verdiklerini düşündürüyor.”
Kendilerine keyfi bir şekilde vize verilmemesine tepki gösteren Narin, “Eğer bunun adı bir ‘diplomatik kriz’ ise adı da konmuyor. Bu tutum, AB vatandaşı olmayanlara eşitsiz bir yaklaşım sergileniyor demektir. İşin en önemli kısmı -bireyler açısından- hak arama hakkının elinden alınması. Eskiden olduğu gibi itiraz süreci işletilmiyor şu an. İtiraz için başvuracağımız herhangi bir mercii yok. Dosyamın incelenmesini isteyebileceğim bir alan yok. Bu bir hak ihlalidir. Adını koymak gerek” dedi.
Gazeteci örgütlerine çağrı
Türkiye’nin ilgili kurumları ve Dışişleri Bakanlığı’nın yaşanan mağduriyetlere karşı acilen harekete geçmesi gerektiğinin altını çizen Narin, “İtalya mercilerinin ise vize süreçlerinde şeffaflığını koruması gerek. Tekil ve öznel sürecim dışında birçok meslektaşımın gazetecilik faaliyetleri için yaptığı vize başvurularında da ret aldığını biliyorum. Buna ilişkin meslek örgütlerimizin, gerekli yasal yollarla başvurunun önünü açıp gazetecilere yasal zemini sağlaması gerekir” çağrısını yaptı.
GAZETECİLERİN VİZE SORUNU AVRUPA GÜNDEMİNDE
EFJ'den Avrupa ülkelerine vize tepkisi: Ayrımcı tavır uygulanıyor
Gazetecilere vize ambargosunda artış yaşanıyor
Vize başvurusunda bulunup da ret alan gazetecilerin sayısının da "dikkat çekici" seviyede arttığını vurgulayan Avrupa Gazeteciler Federasyonu (EFJ), Temmuz ayında yaptığı açıklamada Türkiye'de Schengen ülkelerine vize başvurusunda gazetecilerin engellerle karşılaşması hakkında endişeli olduklarını belirterek, ayrımcı uygulamalara son verme çağrısı yaptı.
Vize başvurularında ret oranının 2022'de yüzde 15 iken, bu yıl yüzde 50'ye yükseldiğine dikkat çeken EFJ, Schengen ülkelerinden vize randevusu almak için bile çok uzun süre beklemek zorunda kalabildiğini kaydetti.
(NT)
