Halkların Demokratik Partisi (HDP) İstanbul Milletvekili Garo Paylan, Dışişleri Bakanlığı’nın arşivlerinin 2015 sonunda dijitalize edilmesi ve araştırmacıların kullanımına açılması konusunda soru önergesi verdi.
Paylan 2014 yılında basına yansıyan haliyle Dışişleri Bakanlığı arşivinde gerçekleşen bir çalışmayla 240 bin belgenin dijital ortama aktarıldığına, 2015 sonuna kadar da bu sayının 25 milyona çıkarılması ve arşivin araştırmacılara bir yıl içinde açılmasının planlandığına dikkat çekti:
“17 Ocak 2015’te tanıtım sırasında projenin bir yıl içerisinde tamamlanacağı beyan edildi.”
bianet’e konuşan Clark Üniversitesi’nden tarihçi Prof. Dr. Taner Akçam konuyla ilgili soru önergesi verilmesinden dolayı Paylan’a teşekkür etmek gerektiğini belirterek, “Hala yüz yıl öncesine ait belgeleri açmaktan korkan bir devletin utancı kendine yetsin, ne diyebilirim ki…” dedi.
Sorular
Paylan’ın Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun yanıtlamasını istediği sorular şunlar:
* Arşivi dijitalleştirme projesi devam etmekte midir? Proje şu an hangi aşamadadır? Dijitalleştirme işleminin ne kadarı tamamlanmıştır?
* Arşiv, söz verilen sürede neden açılmamıştır?
* Üzerinde gizlilik kararı olan arşiv belgelerinin değerlendirilmesi ne zaman tamamlanacak ve bu belgeler ne zaman araştırmacıların hizmetine sunulacaktır?
* Çalışanların arşivin bir kısmını yok ettiği duyumları doğru mudur? Doğruysa arşivin ne kadarı yok olmuştur? Yok olanların hangi belgeler olduğu bilinmekte midir?
* Arşiv binasını su bastığı ve belgelerin zarar gördüğü doğru mudur? Doğruysa, belgelerin ne kadarı zarar görmüş ve kullanılamaz hale gelmiştir?
* Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı arşivlerinin önemi düşünüldüğünde, arşivin bu kadar korunaksız bırakılması ve belgelere gereken özenin gösterilmemesinin nedenleri nelerdir?
* Arşiv neden 1919 tarihinden başlamaktadır?
* Bu arşivin 1919 yılından itibaren başladığı belirtilmekle beraber bazı yetkililer tarafından 1919’dan öncesine ait belgelerin de arşivde yer aldığı dile getirilmiştir. Bu arşivde, Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde bulunmayan, Osmanlı Hariciye Nezareti’ne ait belgeler de bulunmakta mıdır?
Akçam: 100 yıl öncesinin belgelerini açmaktan korkan devlet..."
bianet’e konuşan Clark Üniversites’inde Ermeni Soykırımı çalışmaları yürüten öğretim üyesi Prof. Dr. Taner Akçam “Dışişleri Bakanlığı ve Genelkurmay Başkanlığı Arşivi’nin kapalı kalması ve kalmaya devam edecek olması bu devletin ayıbıdır ve ayıbı olarak da kalmaya devam edecektir” dedi.
Bugün konuyla ilgili soru önergesi verilmesinden dolayı Paylan’a teşekkür etmek gerektiğini söyleyen Akçam, geçmişte de söylediği gibi bu arşivin açılacağını tahmin etmediğini söyledi ve ekledi:
“Hala yüz yıl öncesine ait belgeleri açmaktan korkan bir devletin utancı kendine yetsin, ne diyebilirim ki…”
Akçam arşivler için “Gizli sandık odası" demişti
Taner Akçam, 2011 yılında bianet’e verdiği röportajında hem Dışişleri Bakanlığı arşivinin hem de Genelkurmay arşivinin açılmasının çok önemli olduğunu söylemişti.
Akçam, buraların Türkiye'nin "gizli sandık odası" olduğunu, arşiv açılsa da önemli belgelerin araştırmacılara açılacağını tahmin etmediğini ifade etmişti. (CK/EKN)
