Füreya Koral’ın 108. Doğum Günü

Arama motoru Google, hazırladığı Doddle ile Füreyya Koral'ın 108'ninci doğumgününü kutladı.

Füreya Koral'ın 50 yılı aşkın süren sanat yolculuğunu anlatan retrospektif sergi 18 Kasım 2017 – 18 Ocak 2018 tarihleri arasında Akaretler Sıraevler'de açılmıştı.

Türkiye'nin ilk çağdaş seramik sanatçılarından Füreya Koral'ın biyografisi 108. yaşgünü dolayısıyla serginin katoloğundan yayınlıyoruz.

"20. yüzyılın ilk on yılında, dünyanın yerinden oynayıp tepetaklak olduğu bir döneme ve coğrafyaya doğan Füreya Koral; dağılan bir imparatorluğun ve yeni açılan bir çağın çocuğu olarak hem Osmanlı yaşam kültürünü, hem Cumhuriyet ideallerini hem de Avrupai bir hayat tarzını benimser.

"Bu nedenle Füreya’yı birkaç kelimeyle tanımlamak mümkün değildir. Zira o da kendini bulmak ve tanımlamak için uzun süre çaba sarf eder. 87 yaşına dek birbirinden farklı kimliklere sahipmiş gibi görünmesine rağmen özdeki Füreya hep aynıdır. Kimlikteki ismi değişse de aslında hep ve sadece Füreya’dır.

"Füreya'nın hikayesi 1910’da, Büyükada’da başlar. Ailenin diğer çocukları gibi o da, büyükanne ve büyükbabalarının sahip olduğu duyarlılığı ihtiva eden genleri miras almıştır. Kuşaktan kuşağa aktarılan sanat, tarih, edebiyat, müzik sevgisi; Büyükada’nın masalsı havasıyla pekişir.

"Cumhuriyetin idealleriyle daha da önem kazanan yararlı olma arzusu, Füreya’yı ilk evliliğini yapacağı bir çiftlik sahibinin ardından Bursa’ya savurur. İkinci evliliğini Mustafa Kemal’in yakınında bulunan Kılıç Ali’yle yapan Füreya’ya 1947 yılında verem teşhisi konur. Ve İsviçre’de kaldığı sanatoryumda, benliğinin tüm parçalarını birleştirip onu iyileştirecek tutkalı bulur: Seramikle tanışır.

"1971’de Paris’teki ilk sergisinin hemen ardından İstanbul’da Maya Galerisi’nde bir sergi açar ve Şakir Paşa Apartmanı’nın girişinde kurduğu atölyesini sadece kendine değil, arkadaşlarına ve seramiğe ilgi duyan gençlere de yuva yapar.

"Sanat-zanaat tartışmasında seramiğin çömlekçilik ile bir tutulan sınırlarının silindiği, geleneksel içeriklerin, yeniden keşfedilip yorumlandığı bu dönemde Füreya için tabaklar, başlıca formlardan biri olur.

"Ama o her şeyden önce, duvar panolarını önemser; aklında çini geleneğini çağdaşlaştırmak vardır. Ressamların ve mimarların tepkisine rağmen yaptıklarını savunur ve Anadolu motifleriyle başladığı, zamanla yarı-soyut bir nitelik kazanan panoları ilgi görmeye başlar.

"Bu ilgi zamanla mimarinin içine entegre olan, büyük ebatlı duvar panolarına evrilir. Gerek Avrupa’ya gerekse Meksika’ya yaptığı seyahatlerde insanların sanatın içinde yaşadığını gören ve sanat anlayışı bu yöne evrilen Füreya, modern mimarlarla birlikte yeni çağın ana malzemesi betonu renklendirerek, ona çağdaş bir tat katar. İstanbul ve Ankara’da çarşı, han ve diğer kamusal mekanların içinde bulunduğu çok sayıda mimari yapı için büyük panolar üretir.

"1973’te Arif Paşa Apartmanı’na taşınan sanatçı, burada dairesinin penceresinden gördüğü sıra evlerden aldığı ilhamla yeni bir seriyi doğurur. Seramik sanatının doğası gereği üretmiş olduğu evlerin formunda var olan iç-dış ayrımı, yaşamının son evresinde artık bir parçası olamadığını fark ettiği yeni toplumun hız ve yapısına dair gözlemleriyle, ‘içi boş’ insan figürlerinden oluşacak bir heykel serisinin de temelini oluşturur.

"Füreya seramiğe hiçbir zaman yalnızca bir sanat pratiği yahut meslek olarak yaklaşmamıştır. Çalkantılı fakat bir o kadar da zengin bir yaşamın deneyimlerini; özgün duruşu ve hayata dair mücadeleci sezgisiyle, içinde bulunduğu zamana katabilmeyi başaran sanatçı, en başından beri arayışı içinde olduğu varoluş sebebinin yanıtını seramikte bulmuştur. En basit ifadeyle, özünde ‘iç’i ve dış’ı birbirinden ayıran bir kabuk olan seramik, benzer şekilde, Füreya’nın da içindeki boşluğu sarmalamasına ve özünü tanımlamasına izin vermiştir.

Füreyya Koral'ın kronolojisi için tıklayın.

Google'ın Türkiye ile ilgili Doodle'ları

Google daha önce 7 Şubat 2017 günü ölümünün 10. yılı dolayısıyla Aysel Gürel ile açılmıştı. Bu uygulamada 2007'den bugüne 23 Nisan Çocuk Bayramı her yıl Doodle yapılıyor. Ayrıca 11 Kasım 2014'te Kemal Sunal'ın 70. doğum gününde, 17 Haziran 2016'da Adile Naşit'in 86. doğum gününde, 14 Temmuz 2014'te Safiye Ayla'nın 107. doğum gününde, 13 Nisan 2018 Orhan Veli'nin 104. yaşgününde de anma yapmıştı.

(HK)