Ulus devletin beşiği Fransa'yı bir arada tutan tutkal gözüyle bakılan Fransızca, artık tahtını 75 dille paylaşmak durumunda. Zira Fransız parlamentosunun bir ay önce çıkardığı geniş kapsamlı anayasa reformu paketinde Fransa'da konuşulan bölgesel dillerle Fransa'ya bağlı denizaşırı topraklarda konuşulan diller resmen tanındı.
Fransızca'nın 373 yıllık mabedi olan L'Academie Française, yıllardır Galyalıları İngilizce ile Hollywood'un etkisinden korumak için savaştıktan sonra, bu anayasa değişikliğine de keskin muhalefet gösterdi. Ama nafile! Anayasa değişikliğiyle Korsika, Breton, Alsas, Oksitan, Bask, Katalan hatta güneydeki Languedoc bölgesinin dillerinin Fransız mirası sayılmasıyla Fransa'da bir devrim daha yaşandı.
Gelişmeyi Daily Telegraph gazetesinden aktaran Radikal gazetesine göre, Hint Okyanusu'ndan Afrika'ya uzanan sömürge coğrafyasındaki topraklarda konuşulan dillerin yanı sıra Bearnaise ve Picard gibi çok az temsilcisi kalmış diller de kapsama alındı. Bunda ayrılıkçı damarı güçlü Korsikalı, Breton ve Alsaslıların sıkı lobisinin büyük etkisi oldu.
L'Academie Française isyan etti, ama...
Fransa, 1958 anayasasına aykırı diye Avrupa Bölgesel ve Azınlık Dilleri Sözleşmesi'nin gereğini yapmıyordu. 1635'te kurulduğundan beri Fransızca'nın saf kalması için mücadele eden dil ve gramer kurumu L'Academie Française, yasa değişikliğini önlemek için çok sert bir açıklama yapmıştı: "Yerel dillerin tanınması Fransız ulusal kimliğine saldırıdır."
Aksini savunanlar ise akademiyi "gülünç miras ve modası geçmiş milliyetçi" diye eleştirmişti. Artık okul bahçesinde ya da sınıfta Bretonca, Oksitanca ya da Alsasca konuşan çocuklar cezalandırılamayacak.
Milyonlarca avroluk fatura çıkacak
Ama gelecek yıldan itibaren yol tabelalarından lokanta masasındaki mönülere, ulaşımdan eğitim ve medyaya dek birçok alanda Fransızca ile birlikte yerel dilin de kullanılacak olması nedeniyle Fransızlar şaşkın. Bu, vergilerden milyonlarca avronun dil değişimi için harcanması anlamına geliyor. İki yıl önce bir Amerikan bilgisayar firmasının Fransız ortağının piyasaya sadece İngilizce yazılım programı sürmekten 500 bin avro ceza alması Fransızca tabusu tartışmasını alevlendirmişti. (EÖ/EZÖ)
