42 merkez mahallesi olan Diyarbakır'ın tek kadın muhtarı olan Fidan, kendi deyişiyle "Doğu'nun da tek kadın muhtarı".
Tüm Türkiye'de olduğu gibi, Diyarbakır'da da 2004'ün ilk üç ayının gündemi yerel seçimler ve kadın olacak gibi görünüyor.
Makbule Fidan 48 yaşında, yedi çocuğu ve dört torunu var. İlkokul mezunu. Yıllardır bakkallık yapıyor. Söyleşimiz, mesai saatleri dışında gerçekleştiği halde gelen evraklar yüzünden sözümüz sık sık kesiliyor.
Ayrıca, bir yandan bakkal dükkana alışveriş için gelenleri idare ediyor, diğer yandan da gelen pazarlamacılarla sıkı pazarlığını sürdürüyor.
Boncuk oyalı beyaz tülbendiyle ilk bakışta geleneksel rolleri olan herhangi bir kadın gibi görünse de o hayatında büyük devrimler gerçekleştirmiş güçlü bir kadın ve şehrimizin tek kadın muhtarı.
Kaç yıldır muhtarsınız?
Beş yıldan beri mahalle muhtarlığı yapıyorum. Siz beni Diyarbakır'ın tek kadın muhtarı diye haber yapmak istediğinizi söylediniz. Ben sadece Diyarbakır'ın değil, tüm doğunun tek kadın muhtarıyım.
Muhtar olmak nereden geldi aklınıza?
Ben Kulpluyum (Diyarbakır'ın ilçesi). Ama 28 yıldır Diyarbakır'da yaşıyorum. Buraya ilk geldiğim yıllardan beri muhtar olmayı düşünüyordum. Bazı işlerimiz için muhtarlıklara gidiyordum ve beni muhtar muhtar dolaştırıyorlardı.
Çok düzensiz çalışıyorlardı. Vatandaş hangi muhtarlığa bağlı olduğunu bilmiyordu ve bunun için yeterli bilgi de verilmiyordu. Bu olayları her yaşadığımda muhtar olacağım diyordum.
Beş yıl önce bir kadın olarak bu fikrinizi ailenize açıkladığınızda nasıl bir tepkiyle karşılaştınız?
Benim ailem, yani babam, ağabeylerim ve kardeşlerim beni desteklediler. Zaten çok aydın ve çağdaş bir ailem var. Ama, 16 yıl önce kaybettiğim eşimin ailesi muhtar olmama karşı çıktı. Bu karşı çıkış, bir kadın olarak bu işi yapamayacağım kaygısıydı. Kesinlikle bir yasak koymak anlamında değildi.
Kaç aday arasından seçildiniz?
Altı erkek rakibim vardı.
Sizi caydırmaya çalıştılar mı?
Neler yapmadılar ki... Beni yıldırmak için ellerinden geleni yaptılar. Para teklif edenler oldu, tehdit edenler oldu. Ama beni yıldıramadılar.
Diğer muhtarlarla ilişkiniz nasıl, sizi bir kadın olarak nasıl karşılıyorlar?
Çok iyi karşılıyorlar ve bana saygı duyuyorlar. Örneğin, bir toplantıya gittiğimiz zaman ilk bana söz veriyorlar, yol veriyorlar. Yani herhangi bir ayrımcılıkla karşılaşmadım bugüne kadar.
Diyarbakır'da kadınlara yönelik yapılan çalışmalara katılıyor musunuz?
Yapılan bazı etkinliklere zaman zaman katılıyorum. Ama hiçbir kuruma ya da kuruluşa üye değilim.
Bu dönem de aday mısınız?
Bu dönemde adayım ve kazanacağıma inanıyorum.
Kadınların yerel yönetimlere aday olması konusunda ne düşünüyorsunuz?
Son beş yılda çok şey değişti. Muhtarlık için çok aday varmış. Kadınların bu işi erkekler kadar, hatta erkeklerden daha iyi yapacağına inanıyorum. Diyarbakır'da kadın, bilinenin aksine çok gelişkin. Kadın bilinci son yıllarda daha da gelişti. Kadınların yolunu yine kadınlar açıyor.
Hem muhtar hem de evde kadın olmak sizi nasıl etkiliyor?
Bakkal dükkanımın yanındaki dükkanı muhtarlık için kiraladım. Devlet bu konuda çok yardımcı olmuyor. Yüz milyon maaşla tüm giderleri muhtarlara yüklüyor. Bu işin tek zor yanı bu.
Ama mühür için alınan ücretler var, bunu da zaten yoksullardan, askerlerden öğrencilerden almıyorum, geriye de pek bir şey kalmıyor. Ama yine de tüm kadınlara bu işi tavsiye ediyorum. Belli dönemlerde çok yoğun oluyoruz, ama bakkal işiyle beraber muhtarlığı da yürütebiliyorum. Ama evde sorumluluklar büyüyor tabii. Evdeki tüm işleri kendim yapıyorum.
Yerel seçimlerde aday olmaları konusunda kadınlara bir çağrınız var mı?
Kadınlar yerel yönetimin her alanında yer almalı. Kadınlar kadınlara sorunlarını daha rahat aktarır ve kendilerini daha rahat hissederler. Önleri açıldığı takdirde kadınların çok şey başaracaklarından eminim.
Zaten bazı işler kadınlara daha zormuş gibi gösteriliyor. Ama kadınların yolunu da ancak kadınlar açabilir. Kadınlar her alanda birbirlerini geliştirmeli. (NB/NM)
