Ferhat Tepe Haberlerine Erişim Engeli Kararı Neden Mahkum Edilmeli?

Düşünce Suçu(!?)na Karşı Girişim, 26 yıl önce işkence edilerek öldürülen gazeteci Ferhat Tepe hakkında hazırlanan 56 haberin url adresine engelleme kararı getirilmesi kararını hukuki yönden inceledi. Yani yargıyı yargıladı. Raporda özellikle TBMM tutanağının url'sinin ve AİHM'in Ferhat Tepe davasıyla ilgili Adalet Bakanlığı sitesindeki Tepe v. Türkiye kararının çevirisinin bulunduğu url'nin erişime engellenmesinin altı çizildi.

Düşünce Suçu(!?)na Karşı Girişim daha önce "Atilla Taş ve 20 Gazeteci", "Ayşe Çelik ve Destekçileri", "Osman Kavala", "Yeni Havalimanı İşçileri" ve "Darbe Girişimi Medya Davası" dosyalarını incelemişti.

Düşünce Suçu(!?)na Karşı Girişim'in "Yargı Yargılanıyor" başlıklı çalışmasının altıncısı olan "Ferhat Tepe" dosyasını yayınlıyoruz.

***

Kişiler:

Ferhat Tepe, Gündem gazetesi Bitlis muhabiri

Korkmaz Tağma, Tuğgeneral, dönemin Tatvan’daki tugay komutanı

İshak Tepe, Ferhat Tepe’nin babası, dönemin DEP Bitlis İl Başkanı

Arka Plan*:

Ferhat Tepe, 28 Temmuz 1993 sabahı evinden çıkarken sivil giyimli, ellerinde telsiz bulunan kişilerce kaçırıldı.

Kaçırılmasının ardından babası İshak Tepe telefonla arandı ve arayanlar Ferhat Tepe’yi Türk İntikam Tugayı (TİT) adına kaçırdıklarını ve Tepe'nin bırakılması için, İshak Tepe'nin partisinden istifa etmesini, 1 milyar lira para getirmesini ve PKK’nin kaçırdığı dört Fransız turistin serbest bırakılması gerektiğini söylediler.

İshak Tepe, kendisine telefon eden kişiye ait sesin, daha önce bir toplantıda tartıştığı ve kendisini tehdit eden dönemin Tatvan Tugay Komutanı Korkmaz Tağma'nın sesine benzediğini belirtti. Bu ve benzer ipuçlarını Özgür Gündem Gazetesi avukatlarıyla birlikte, devletin ilgili birimlerine sunan İshak Tepe, tüm çabalarına rağmen bir sonuç alamadı.

Ferhat Tepe’nin cesedi 8 Ağustos 1993’te Elazığ’da, Hazar gölü kıyısında bulundu. Otopside, yoğun işkenceye maruz kaldığı, vücudunda sigara söndürüldüğü ve boğazı telle sıkılarak boğulduğu anlaşıldı.

Daha sonra, HEP Bismil İlçe Başkanı Mümtaz Çerçel dahil 14 tanık, Ferhat’ı Diyarbakır Jandarma Komutanlığında gördüklerini söylediler. Çerçel bu açıklamaları sebebiyle cezaevinde şiddete ve tehditlere maruz kaldı.

Davanın takipçisi avukat Şevket Epözdemir ise Ferhat Tepe’nin kaçırılmasından üç ay sonra ölü bulundu.

Ferhat Tepe’nin öldürülme şekli, aynı yıllarda gerçekleşen bazı diğer zorla kaybetmeler ve faili meçhullerle pek çok açıdan benzerlik gösteriyor, sorumlu olarak ise hep Korkmaz Tağma işaret ediliyordu.

Olayla ilgili hukuki süreç çok uzun yıllar herhangi bir sonuç alınamadan devam etti. Dava AİHM’e de taşındı ve Türkiye yaşam hakkı ve etkili başvuru hakkının ihlali bakımından tazminata mahkum edildi. Ancak sorumlular bugüne değin yargı önüne çıkarılmadı.

*Faruk Arhan’ın Bianet’te yayınlanan 28 Temmuz 2010 tarihli yazısından.

Olay*:

2018 yılına gelindiğinde Korkmaz Tağma, bu olayla ilgili süreci tartışan, araştıran, verileri derleyen içeriklere yönelik 55 farklı URL adresine erişim engeli getirilmesi için 17 Aralık 2018’de sulh ceza hakimliğine başvurdu.

Ankara 8. Sulh Ceza Hakimliği de 18 Aralık 2018 tarihinde 2018/101 D.İş. sayısıyla verdiği kararla erişim engeli talep edilen 55 adresin her birine erişim yasağı getirdi. Hakimlik bununla da yetinmeyerek talep edilmediği halde konuyla ilgili görüşmelerin yer aldığı bir TBMM tutanağının yer aldığı URL adresine de erişim engeli getirdi.

Daha sonra erişim engellerinin kaldırılmasına yönelik olarak Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliği’ne yapılan itirazlar da reddedildi.

İtirazların reddi aşamasının ardından süreç Anayasa Mahkemesi nezdinde bireysel başvuruyla devam edecek.

Erişim engeli getirilen adreslerin tamamı şu şekilde:

1-        https://m.bianet.org/bianet/insan-haklari/123758-bir-kontrgerilla-cinayeti-ferhat-tepe

2-        https://m.bianet.org/bianet/insan-haklari/199380-ferhat-tepe-dosyasinda-zamanasimini-kabul-etmiyoruz

3-        https://www.birgun.net/haber-detay/oglu-oldurulen-ishak-tepe-korkmaz-tagma-dan-davaciyim-57167.html

4-        http://www.cumhuriyet.com.tr/koseyazisi/568214/Ferhat_Tepe_dosyasi_neden_kapandi_.html

5-        http://haber.sol.org.tr/devlet-ve-siyaset/cemaatin-generaline-dokunulmuyor-haberi-39065

6-        http://www.yakayder.com/tr/sayfa/bizden-koparilanlar/ferhat-tepe/265

7-        https://www.nerinaazad.org/tr/news/life/people/ferhat-tepe-ahmet-gelen

8-        http://www.milliyet.com.tr/yazarlar/mehves-evin/ferhat-1745303/

9-        https://www.evrensel.net/haber/10831/cumartesi-anneleri-ferhat-tepenin-faillerini-sordu

10-      http://sendika63.org/2017/08/cumartesi-anneleri-gozaltinda-katledilen-gazeteci-ferhat-tepe-icin-adalet- 442050/

11-      http://www.bizhaberiz.net/index.php?Did=5999

12-      https://www.demokrathaber.org/etkinlik/cumartesi-anneleri-gazeteci-ferhat-tepe-nin-akibetini-sordu- h53073.html

13-      https://www.facebook.com/ihdizmir/photos/d41d8cd9/894110917360346/

14-      http://www.toplumsol.org/cumartesi-anneleri-gazeteci-ferhat-tepe-icin-bulustu/

15-      http://www.inhak.adalet.gov.tr/ara/karar/tepe.pdf??????

16-      https://www.otekileringundemi.com/?p=18299

17-      https://emek.org.tr/cumartesi-anneleri-gazeteci-ferhat-tepe-icin-bulustu.html

18-      https://twitter.com/lemanyurtsever/status/705885525027262465

19-      http://umutgazetesi12.org/cumartesi-anneleri-gazeteci-ferhat-tepenin-akibetini-sordu/

20-      https://karakok.wordpress.com/2011/12/15/mutki-kazilarinda-cemaat-generali/

21-      http://www.yenidemokrasi2.net/cumartesi-anneleri-695inci-haftada-ferhat-tepe-icin-adalet-istedi.html

22-      http://www.nethaberajansi.com/mobil/haber/gozaltinda-kaybedilisinin-25-yilinda-ferhat-tepe-icin-adalet- istiyoruz-h5603.html

23-      https://www.gazetepatika8.com/cumartesi-anneleri-devletten-para-pul-istemiyorum-kemik-istiyorum- kemik-26254.html

24-      https://www.gazetefersude.com/cumartesi-anneleri-714-haftasinda-adalet-talebini-yineledi-32909.html

25-      https://www.haberhurriyeti.com/18-yasinda-olumun-bedeli-25-bin-lira/

26-      http://kurdistanname.blogspot.com/2010/06/bitlis-katliami-ve-bir-demokrat-general.html

27-      http://www.baskahaber.org/2013/08/cumartesi-annelerinin-436-bulusmas.html

28-      https://gazeteyolculuk.net/cumartesi-anneleri-eylemi-712nci-haftasinda-para-pul-degil-kemiklerimizi-istiyoruz

29-      https://gazeteyolculuk.net/cumartesi-anneleri-eylemi-712nci-haftasinda-para-pul-degil-kemiklerimizi-istiyoruz

30-      https://www.semdinlihaber.gen.tr/m/?id=11030

31-      http://www.gazetetamam.com/cumartesi-anneleri-712-hafta-devletten-para-pul-degil-kemik-istiyoruz/

32-      http://devrimciproletarya.net/cumartesi-anneleri-712-haftada/

33-      https://www.yuksekovahaber.com.tr/haber/anneler-tepeyi-sordu-56117.htm

34-      http://ipahaber.com/2018/11/17/cumartesi-anneleri-712-hafta/

35-      http://www.gazetevan.com/cumartesi-anneleri-hursit-kulter-ve-ferhat-tepe-icin-bulustu-102139.html

36-      https://www.ibtimes.co.uk/saturday-mothers-turkey-ferhat-tepe-murdered-journalist-498473

37-      http://www.jinpanel.com/GUNCEL/content/view/95706

38-      http://www.sanalbasin.com/cumartesi-anneleri-para-pul-degil-kemiklerimizi-istiyoruz-27900949/

39-      https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d19/c039/b001/tbmm190390010047.pdf

40-      http://www.cezasizlik.com/en/node/65?page=56

41-      http://www.bolgededegisim.com/yazar/bitmeyen-aci-dinmeyen-feryat/

42-      http://fasizmekarsibirlesikcephe.blogspot.com/2011/12/birgun-muhabirine-demecten-hapis-cezas.html

43-      https://www.ozgurbingol.com/haber-7660-bu-ulkede-katiller-degil-sucsuzlar-yargilanir.html

44-      http://guncelyorum-canadil.blogspot.com/2010/09/onlarin-sayesinde-2.html

45-      https://www.durushaber.com.tr/gundem/cumartesi-anneleri-epozdemir-ve-elci-icin-adalet-istedi- h26176.html

46-      https://peyik.com/2017/08/26/648-hafta-kacirilip-oldurulen-ozgur-gundem-muhabiri-ferhat-tepe-icin-adalet-istediler/

47-      https://magduriyetler2.blogspot.com/2018/11/712-haftada-cumartesi-anneleri.html

48-      http://www.edebiyatevi.com/yazi/84461_kayip-araniyor-cumartesi-anneleri.html

49-      https://alevihaber.ch/cumartesi-anneleri-katledilen-avukatlari-icin-adalet-istedi/

50-      http://www.ufkumuzhaber.com/faili-mechuller-7889h.htm

51-      http://www.gorelesol.com/haber/haber_detay.asp?haberID=1621

52-      https://issuu.com/gurkanskose/docs/ihd_rapor 1_

53-      http://mehvesevin.tumblr.com/page/63

54-      https://www.e-merhaba.com/wp-content/uploads/2014/11/Hallo-Schweiz-Merhaba-Kasim-2014.pdf

55-      http://doczz.biz.tr/doc/153855/i%CC%87nsan-haklar%C4%B1-%C3%B6rg%C3%BCtlerininbas%C4%B1na%C3%A7%C4%B1klamalar%C4%B1-ve-veya-ra…

56-      http://sansursuzhaber.blogspot.com/2011_02_20_archive.html?view=classic

* Prof. Dr. Yaman Akdeniz’in Diken’de yayınlanan 28 Ocak 2019 ve 7 Şubat 2019 tarihli yazılarından.

Yargıyı Yargılama

Kararın özeti (5 Şubat 2019)

Gereği düşünüldü.

• Ankara 8. Sulh Ceza Hakimliği 17 Aralık 2018 tarihinde 2018/101 D.İş sayısıyla verdiği bu kararıyla Türkiye’nin cezasızlık politikasının bu kez bir erişim engeli kararıyla desteklenmesini örneklemiş oldu.

• Kararla birlikte AİHM’in Tepe v. Türkiye kararının Adalet Bakanlığı sayfalarında yer alan Türkçe tercümesinin de erişime engellenmesine karar verilmesiyle -her ne kadar bu talep uygulanmamışsa da-, seneler süren Ferhat Tepe davasında gelinen noktaya ilişkin önemli bir bilgi edinme aracının önüne geçilmek istendiği ortada.

• Hakimlik bu kararıyla aynı zamanda talep edilmediği halde TBMM’nin 1 Eylül 1993 tarihli ve 47 sayfa numaralı tutanağına da erişimi engelleyerek, hem erişim engeliyle ilgili kanunda kendisine verilen yetkiyi aşmış oldu hem de Anayasa’nın 97. maddesini ihlal etti.

• Talep eden Korkmaz Tağma’nın ihlal edildiğini iddia ettiği kişilik hakları ile erişim engeli getirilen siteler dolayısıyla ifade ve basın özgürlükleri arasında adil bir denge kurulmaya çalışılmadığı hatta kararın son derece otomatik bir şekilde verildiği oldukça açık.

***

Gerekçeli karar

Gazeteci Ferhat Tepe’nin öldürülmesi diğer cezasızlık örneklerinde olduğu gibi olayın gerçekleştiği tarihten bugüne sorumluların yargı önüne çıkarılmasında gerekli adımların atılmasından bilinçli şekilde imtina edildiği bir dava oldu. Son olarak olayla ilgili internet kaynaklarına erişim ise Korkmaz Tağma’nın talebi üzerine herhangi bir somut gerekçeye dayandırılmadan engellendi. Dolayısıyla önümüzdeki dosyanın cezasızlık ve erişim engeli olmak üzere iki boyutu olduğunu söylemek mümkün. Erişim engelleri yoluyla, dava süresince uygulanan cezasızlık politikasının bir tamamlayıcısı olarak bu kez “unutturma” politikasının uygulanmaya çalışıldığını görüyoruz.

Gerekçesiz karar olmaz

5651 Sayılı Kanun’un 9. maddesi kapsamında kişiler, kişilik haklarının ihlal edildiği gerekçesiyle Sulh Ceza Hakimliklerine başvurarak ilgili içeriklere yönelik erişim engeli talep edebiliyorlar. Talepler Sulh Ceza Hakimlikleri tarafından değerlendiriliyor ve 24 saat içerisinde -neredeyse otomatik denilebilecek bir biçimde- karara bağlanıyor. Bu hükme göre verilen neredeyse tüm erişim engelleme kararlarında olduğu gibi, Ankara 8. Sulh Ceza Hakimliği’nin olayla ilgili verdiği kararında da söz konusu 56 URL adresine erişim engeli getirilmesinin gerekçesini bulmak mümkün değil. Kararda açıklama olarak yalnızca “içeriklerde talep edenin adının kullanılarak kişilik haklarının ihlali sonucuna varılması” gibi genel bir ifadeyle yetinilmiş. Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 34. maddesine göre ise kararların gerekçeli olarak kaleme alınması bir zorunluluk.

Verilen erişim engeli kararına itiraz ise ancak bir sonraki numaralı Sulh Ceza Hakimliğine yapılabiliyor. Ancak bu itirazlar da erişim engeli kararlarında olduğu gibi gerekçesiz bir şekilde kaleme alınıyor. İtiraz reddedildiğinde yapılabilecek tek şey ise Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulunmak. Bu durum ise sürecin yıllarca uzamasına ve tabii bu süre boyunca içeriklere erişimin engelli kalmasına neden oluyor. Yeterli inceleme yapılmadan oldukça kısa süre içerisinde verilen bu gerekçesiz kararlar ifade özgürlüğü önünde büyük bir engel oluşturuyor. Kişilik haklarının ihlal edildiği iddiası karşısında herhangi bir denge gözetilmeyerek orantısız bir şekilde diğer bir temel hakka -ifade ve basın özgürlüğüne- müdahale edilmiş oluyor.

Adalet Bakanlığı url'si engellendi