Feministler: Şili’nin yeni anayasasında özgürüz

Şİli'de bugün (4 Eylül 2022 Pazar) Şili Cumhuriyeti’ni, önemli bir halkoylaması bekliyor: Diktatör Augusto Pinochet’nin 1980 Anayasası, demokratik bir seçimle oluşan işçilerin, köylülerin ve Yerli temsilcilerin Anayasa Meclisi’nce hazırlanan yeni anayasayla değiştirilecek.

*Şili'de oylama başladı. Yeni anayasa kabul edilirse, devlet sosyal hakları sağlamakla görevli olacak. Yerliler kendi kaderlerini tayin edecek. Çevre korunacak. Suyun özelleştirilmesi son bulacak. Kamuda cinsiyet eşitliği ve cinsel çeşitliliğe saygı esas olacak.

*Yeni anayasa, dünyada eşit sayıda kadın ve erkek tarafından yazılan ilk anayasa olma özelliği taşıyacak.

Angela Davis, Judith Butler, Irene Montero ve Silvia Federici’nin de aralarında bulunduğu bir grup uluslararası feminist, 4 Eylül’de halk oylamasına sunulacak, Anayasa Konvansiyonu’nun hazırladığı Anayasa önerisine desteklerini ifade ettiler.

"Etkileri büyük olacak"

“Şili tarih yazdı: Halk yeni bir anayasa taslağı hazırlaması için eşit sayıda kadın ve erkekten oluşan bir Kurucu Meclis seçti, bu tarihte bir ilkti. Mapuche ilerici lideri ve akademisyen Elisa Loncon, Meclis’in ilk başkanı olarak seçildi” diyen feministler, bu anayasanın toplumsal cinsiyet ve kadın hakları için dünyadaki diğer anayasalardan daha büyük etkileri olacağını vurguluyor. 

Manifestonun tamamı şöyle:

Şili tarih yazdı: Halk yeni bir anayasa taslağı hazırlaması için eşit sayıda kadın ve erkekten oluşan bir Kurucu Meclis seçti, bu tarihte bir ilkti. Mapuche ilerici lideri ve akademisyen Elisa Loncon, Meclis’in ilk başkanı olarak seçildi.

Şimdi, Şili halkı, dünyadaki herhangi bir ülkenin başaramadığı, cinsiyet ve kadın hakları konusunda çok kapsamlı etkileri olacak yeni bir anayasayı oylamaya hazırlanırken, yeniden tarih yazmaya hazırlanıyor.

Biz, dünyanın dört bir yanından feministler, bu örnek süreci kutluyor ve tarihinde yeni bir sayfa açmaya hazırlanan Şili’yi destekliyoruz.

Şili’nin yeni anayasasında bizler baş kahramanlarız. Anayasa, ulusal, bölgesel ve komünal düzeylerde eşit temsil ve karar alma süreçlerine eşit katılımı ve seçilen ve atanan tüm kurumlarda cinsiyet eşitliğini güvence altına alıyor. “Demokrasisi kapsayıcı ve eşitlikçidir.”

Şili’nin yeni anayasasında özgürüz. Güvenli ve yasal kürtaj için ilerici yasalara sahip olmasının yanı sıra, trans ve non-binary bireylerin haklarını ve şiddet içermeyen bir yaşam hakkı ile her insanın onurlu ve neşeli bir yaşam sürme hakkını koruyor. Cinsel özellikler, cinsiyet ifadeleri, isim ve cinsel-duygusal yönelimler dahil olmak üzere tüm boyutları ve tezahürleriyle kimlik hakkını güvence altına alınıyor.

Şili’nin yeni anayasasında bize değer veriliyor. Dünyayı feministlerin gördüğü gibi görüyor: Kadınların ekonomilerimizi ve dünyalarımızı sayısız şekillerde nasıl ayakta tuttuğunu kabul ediyor. Kadınlar için ekonomik onur ve bağımsızlığı ön planda tutuyor, bakım işini ve ekonomiye katkısını tanıyor ve çalışma alanındaki ayrımcılığa arşı çıkıyor.

Şili’nin yeni anayasası bizi görüyor: Anayasa, yalnızca kişisel ve siyasi hakları savunmakla kalmıyor aynı zamanda Devlete “kadın, erkek, cinsel ve toplumsal cinsiyet farklılıklarının ve ayrışmaların eşit koşullarda katılım sağladığı bir toplumu teşvik ederken, bir bütün olarak demokratik süreçlerde etkin temsilin, demokrasi ve vatandaşlığın kapsamlı ve sürekli bir şekilde uygulanmasının bir ilkesi ve asgari koşulu olarak görüyor.

Elisa Loncon şöyle demişti: “Şu andan itibaren yeni bir Şili kuruyoruz: Çoğulcu, çok dilli, kadınlarıylala, topraklarıyla. Bu, atalarımızın rüyasının gerçekleşmesidir.”

Bu hayali Şili’deki arkadaşlarımızla paylaşıyoruz ve bu hayali tüm dünyayla paylaşıyoruz.

Angela Davis, Profesör, ABD.

Eşitlik Bakanı Irene Montero; Temsilciler Meclisi Üyesi, İspanya.

Uluslararası Feminist Kolektif’in kurucu ortağı Silvia Federici; Profesör, İtalya.

Judith Butler, Profesör, ABD.

Arjantin Kadın, Cinsiyet ve Çeşitlilik Bakanı Elizabeth Gómez Alcorta

Clara López Obregón, Senatör; Eski Çalışma Bakanı ve Kolombiya Bogota Belediye Başkanı.

Nancy Fraser, Profesör, ABD. Chantal Mouffe, Profesör, Belçika.

Niki Ashton, Parlamento Üyesi, Kanada.

Zarah Sultana, Parlamento Üyesi, Birleşik Krallık.

Mazdoor Kisan Shakti Sanghathan’ın (MKSS) Kurucu Üyesi Aruna Roy; Ulusal Hint Kadınlar Federasyonu (NFIW) Başkanı; Hindistan.

Paola Pabón, Pichincha, Ekvador Valisi.

Asya Halklarının Borç ve Kalkınma Hareketi (APMDD) Koordinatörü Lidy Nacpil; İklim Adaletini Talep Etmeye Yönelik Küresel Kampanya, Filipinler koordinatörü.

Julia Arjantin Perié, Avrupa-Latin Amerika (EuroLat) Kadın Forumu Eşbaşkanı, Arjantin.

Veronika Mendoza, eski başkan adayı; Eski Kongre Üyesi, Peru.

Manuela D’Ávila, Fmr başkan yardımcısı adayı; Fmr Temsilciler Meclisi Üyesi, Brezilya.

Anahi Durand, Profesör; Fmr Kadın ve Savunmasız Nüfus Bakanı, Peru.

Temsilciler Meclisi Üyesi Betiana Díaz; Mercosur Parlamentosu Üyesi, Uruguay.

Mônica Valente, Yönetici Sekreter, São Paulo Forumu, Brezilya.

Avrupa Parlamentosu Üyesi Idoia Villanueva; Uluslararası İlişkiler Sekreteri, Podemos, İspanya.

Lucía Muñoz Dalda, Milletvekilleri Kongresi Üyesi, İspanya.

Veronica Gago, Profesör, Arjantin. Jahiren Noriega Donoso, Ulusal Meclis Üyesi (alternatif), Ekvador.

Maite Mola, Avrupa Sol Partisi Birinci Başkan Yardımcısı, İspanya.

Cinzia Arruzza, Profesör, İtalya.

Lucia Cavallero, Profesör; Ni Una Menos Kolektifi Üyesi; Arjantin.

Dolores Gandulfo, Seçim Gözlemevi Direktörü, Latin Amerika ve Karayipler Siyasi Partileri Daimi Konferansı (COPPPAL), Arjantin.

Esther Miranda, Analist; Uluslararası Sekreterlik Üyesi, Podemos, İspanya.

(EMK)

*Kaynak: Ses Eşitlik Derneği