İsviçre'deki Avrupa Nükleer Araştırmalar Merkezi'nde (CERN) başlatılan deneyde, ilk proton demeti, 27 kilometre uzunluğundaki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı'nın (LHC) çevresinde döndürüldü.
LHC'deki proje önderi Lyn Evans, "Harika bir an. Artık evrenin kökeni ve evrimi üzerine yeni bir anlayış dönemini bekleyebiliriz" diye konuştu.
Fizikçilerin "ıslak bir ipliği son derece uzun bir iğne deliğinden geçirmeye çalışmak" kadar zor olduğunu söylediği LHC'nin devreye sokulmasının ardından, birkaç haftaya kadar hızlandırıcıların devreye sokulması ve proton demetlerinin çarpıştırılması bekleniyor.
Yüksek teknolojiyle yaratılacak bu çarpışmanı ardından, LHC'deki dört ana deney gerçekleştirilecek ve izlenecek. CERN, ilk sonuçları bir yıl içinde almayı planlıyor.
Deney maddeyi anlamamıza yarayabilir
CERN'e göre bu deneyler, fizikçi Isaac Newton'ın yerçekimini tanımlamasıyla başlayan yolculuğun tamamlanmasını sağlayabilir. Yerçekimi kütle üzerinde geçerli, ancak bilim şimdiye kadar kütleyi yaratan mekanizmaları açıklayabilmiş değil. LHC'deki deneyler bunu sağlayabilir.
LHC deneyleri aynı zamanda evrendeki "karanlık madde"yi açıklamaya da yardımcı olabilir. Fizikçilere göre, görebildiğimiz madde, olması gerekenin yalnızca 20'de birini oluşturuyor. Evrendeki toplam maddenin yaklaşık dörtte birininse, algılanamadığı için böyle adlandırılan, "karanlık madde" olduğu düşünülüyor.
Fizikçiler bu deneyde doğanın neden maddeyi antimaddeye "tercih etmiş olduğunu" da araştıracak.
Deneyin bir başka yönüyse, maddenin zamanın başlangıcındaki halinin araştırılması. Fizikçiler, çok yüksek enerji yüklenen bu parçacıkların çarpışmasıyla evrenin oluşumuna yol açan "Büyük Patlama"nın (Big Bang) ardından oluşan duruma benzer bir durumla karşılaşmayı umuyor. (TK)
