Ankara 12. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülen 12 Eylül darbesi davasının bugünkü 9. duruşmasında,dönemin Genelkurmay Başkanı ve 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren ile dönemin Hava Kuvvetleri Komutanı Emekli Orgeneral Tahsin Şahinkaya çoğunlukla susma hakkını kullandı.
İlk olarak söz alan müdahil avukatlardan Hasan Ünal, sanık Kenan Evren'e şunları sordu:
"Abdi İpekçi cinayetine üzüldünüz mü? Bu cinayetin bir çete tarafından işlendiğini düşünüyor musunuz?"
Evren'in avukatı Bülent Acar, müvekkilinin soruları yanıtlamayacağını belirttiğini, müvekkiline soru sorulmadığını, iradesine müdahale edilmeye çalışıldığını savundu.
Mahkeme Başkanı Süleyman İnce ise "Biz bunları soru olarak kabul ediyoruz" dedi.
"İşkencecileri korudunuz mu?"
Avukat Ünal sorularına devam etti:
"1978'de evinin önünde öldürülen Savcı Doğan Öz, dönemin Başbakanı Bülent Ecevit'e bir rapor vermişti. Raporda, 'Demokrasiyi askıya almak isteyen güçler faaliyettedir, devletin içinde yasadışı unsurlar vardır' deniliyordu. Böyle bir rapordan haberiniz var mı? Öz'ün öldürülmesinde Özel Harp Dairesi ve Özel Kuvvetler'in etkisi olabilir mi?"
"Abdullah Çatlı ve ekibinin, ASALA'ya karşı yapılan mücadelede kullanılması türü çabalar için Milli Güvenlik Konseyi'nde (MGK) bir görüşme oldu mu?"
"191 civarında insanın cezaevinde ve Emniyette öldürülmesi konusunda hemen hiç mahkumiyet kararı verilmemesini askeri yetkililerin koruma güdüsüne bağlamak mümkün mü?"
Evren sorulara yanıt vermiyor.
Diğer sanık Tahsin Şahinkaya da soruları cevaplamamıştı.
Dönemin Genelkurmay Başkanı ve 7. Cumhurbaşkanı Evren ile dönemin Hava Kuvvetleri Komutanı Emekli Orgeneral Şahinkaya, duruşmalara telekonferans yöntemiyle, İstanbul ve Ankara'daki GATA'da tedavi gördükleri hastane odasından katılıyorlar.
"Şimdi arkanızda kimse yok"
Davaya müdahil olan Milliyetçi Hareket Partisi'nin (MHP) avukatı Yücel Bulut, "MHP'nin fikirlerini vakti zamanında sapık olarak nitelediniz. Fakat sizin başını çektiğiniz darbe döneminde kadınlara tecavüz edildi, birçok kadın tacize maruz kaldı" dedi.
"Siz bu davayı tarih yargılayacak diyorsunuz, peki tarih sizce kimi sapık fikirli olarak yargılayacak?"
"MHP ve ülkücü kuruluşlar davasında Türkeş'in ceza alması konusunda özellikle ısrarcı olduğunuz ve yargı organlarına tavsiye ve telkinlerde bulunduğunuz doğru mu?"
Evren yine susma hakkını kullandı.
Avukat Hikmet Babaoğlu da şunları söyledi:
"Sarıkız, Ayışığı, Balyoz gibi darbe planlarını hazırlayanlar sizi örnek aldı. İyi bir miras bıraktığınızı düşünüyor musunuz? Bugün arkanızda kimse yok. size fahri doktora unvanı verenler, sizin için deve kesen iş adamları bugün yanınızda yer almıyor. İşte tarih sizi böyle yargılıyor."
Avukat Aydın Erdoğan, "Dün bu mahkeme beni yargılayamaz dediniz ama daha önce savcıya ifade vermiştiniz. Savcı yetkili, mahkeme yetkisiz mi? Bunda bir çelişki yok mu?" dedi.
Darbecilerin "vicdanına" seslendi
Berfo Kırbayır ve Ahmet Türk'in avukatı olan İHD Genel Başkanı Öztürk Türkdoğan, "Bugün darbeye teşebbüs edenler artık yargılanıyor" dedi.
"Her ne kadar bu yargılamalara güvenmesek de halkımıza güveniyoruz. Halk artık darbeleri yargılıyor."
"Bu duruşmayı bir vicdan toplantısı sayalım, her şeyi anlatın."
"Sizi 32 yıldır besliyoruz"
Müdahil avukatlardan Arif Ali Cangı da Evren'e "Sizden önce Kürt bir general darbe yapıp Türkçe'yi yasaklasaydı dağa çıkar mıydınız?" diye sordu.
Kardeşi idam edilen müdahil Sabriye Yazgan da şunları söyledi:
"Kendinizi hukuksuzca katlettiğiniz ağabeyimin katili olarak görüyor musunuz? 'Asmayalım da besleyelim mi' demiştiniz. 32 yıldır bizim vergilerimizle besleniyorsunuz. Bu konuda ne düşünüyorsunuz?"
Müdahil avukatlardan Mehmet Horus da Erdal Eren'in fotoğrafının yer aldığı afişi gösterdi ve "Bu kişiyi tanıyor musunuz?" dedi. Evren "Hayır" anlamında kafasını salladı.
Avukat Şenal Saruhan da "Siz kendi vicdanınızla hesaplaşmalısınız. Sizden beklediğimiz şey 'Darbeler kötüdür. Aslolan halkın iradesidir' demeniz" dedi.
Hakim, Meclis Darbeleri ve Muhtıraları Araştırma Komisyonu'na gönderilen raporu açıkladı:
"Nurettin Ersin, Nejat Tümer, Osman Sedat Celasun, Evren ve Şahinkaya ile birinci derecede yakınlarının 1.1.1977 ile 24.09.2012 tarihleri arasındaki malvarlıklarındaki esaslı değişimlerle ilgili rapor komisyona yollandı."
Savcı mütalaasında, Genelkurmay Başkanlığı ve MİT Müsteşarlığına müzekkere yazılarak, 11 Eylül 1977'de faaliyete geçen Haydar Saltık'ın başında bulunduğu çalışma grubuna ilişkin bir bilgi, yazışma ya da toplantı karar tutanağı olup olmadığının sorulmasını istedi.
Hakim ara kararında, Genelkurmay Başkanlığı'ndan darbe öncesi hazırlanan Bayrak Harekat Planı'na ilişkin belgelerin istenmesine hükmetti.
27 Mayıs 1980'de öldürülen eski bakan Gün Sazak ile ilgili bilgi ve belge istenmesi için MİT'e yazı yazılmasına, 1 Mayıs 1977 öncesi Intercontinental Otel'de bilgi alışverişi yapıldığına dair iddialarla ilgili MİT'ten bilgi istenmesine, Saltık'ın başkanlığını yaptığı toplantılara ilişkin bilgi istenmesine karar verildi.
Dava 17 Ocak 2013'e bırakıldı. (AS)