Görüşmeleri Meclis Genel Kurulu'nda süren torba yasayla 2828 sayılı kanun kapsamında "fazla ve yersiz" evde bakım aylığı aldığı için devlete borçlanan engelli ve yaşlılara af geliyor. Ancak muhalefet partileri, getirilen affı olumlu bulmakla birlikte esas sorunu çözmediği için muhalefet şerhi koydu.
2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu’na göre kendi ihtiyaçlarını gideremeyecek durumda olan engelli ve yaşlılara bakan kişilere evde bakım aylığı bağlanıyor. Ancak 2013 yılında yapılan düzenlemelerle bu aylığın kriterleri değiştirilerek zorlaştırıldı, bu değişikliklere uymayanlardan da geriye dönük faiziyle birlikte ödemeler talep edildi.
Ciddi mağduriyetler oluştu, birçok engelli ve yaşlıya haciz geldi. Engelli dernekleri uzun süredir engelli maaşı ve evde bakım maaşlarının alımını zorlaştıran 2022 ve 2828 sayılı yasaların değiştirilmesi için eylem yapıyor.
Temel talepleri de maaş alımında hane içi ortalama gelir yerine, kişinin “gerçek” gelirinin hesaplanması.
Geri ödeme de yok, mahkeme masrafı da
Meclis Genel Kurulu'nda görüşmeleri devam eden “Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı”nda afla ilgili 6. madde kabul edildi. Kanunun tamamı kabul edildikten sonra Cumhurbaşkanlığına gidecek ve resmi gazetede yayımlanacak.
Düzenlemeye göre 2828 sayılı kanuna eklenen geçici 15. maddeye göre, gerçeğe uygun olmayan belge ve sağlık kurulu raporu kullanımı nedeniyle yapılan ödemeler hariç olmak üzere, fazla ve yersiz ödenen ve geri alınması gereken tutarlar ile bunlardan doğan faizler kaldırıldı. Açılmış olan davalarda yargılama gideri ile vekâlet ücreti de ödenmeyecek.
"100 bini bulan mağdur var"
bianet’e konuşan Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Parti Meclis Üyesi ve Sakatlar Derneği Genel Başkan Yardımcısı Turan Hançerli, affın binlerce engelli ve yaşlının mağduriyetini gidereceği için olumlu olduğunu ancak gelir kriteri değişmediği sürece Türkiye'de bu maaşı çok az kişinin alabileceğini söyledi.
“2013’te yapılan değişiklikle 2828 sayılı kanunda gelir testi değerlendirme kriterleri değiştirilerek zorlaştırıldı. Aradan zaman geçti 2014-2015 ve 2016’da devlet yaptığı testlerde kişilerin daha fazla geliri olduğunu tespit edip bu maaşları geriye dönük faizleri ile almaya başladı.
"3-4 yıldır davalarla uğraşıyoruz. 70 bin liralık borcu olanlar bile var. Zaten yoksu olan engelli ve yaşlılar arasında çok ciddi mağduriyetler var. Hükümet 10 bin kişi diye hesaplamış ancak henüz icraya verilmeyenleri de sayarsak bu sayı 100 bini buluyor. Kimisi bu borcu başka kişilerden borç, bağış alarak devlete ödedi. Ancak Yargıtay kararında bu gelir denetimini devletin yapması gerektiğini söylüyor.
"Gelir kriteri değişmeli"
"Yani hükümet bu affı yapmak zorunda kaldı. Ancak HDP, CHP ve MHP kanuna muhalefet şerhi düştü. Çünkü bu kanunun böyle geçmemesi gerekiyor. Sorunun kökünden çözülmesi gerekiyor, bu sadece bir pansuman oldu.
"Esas olarak gelir testi kriterinin değişmesi gerekiyor. Talebimiz, engelli ya da yaşlının kendi gelirine bakılmalı, aile gelirine değil. Ve reel gelire bakılmalı. Mesela külüstür bir araba, kişinin yaşadığı ev ya da mahsul bile vermeyen tarla gelirden sayılamaz. Bu kriterler değişmediği sürece Türkiye’de evde bakım aylığı alacak kişi sayısı çok az.” (NV)
