* Fotoğraf: Netflix yapımı "Maid" dizisinden bir kare.
İstanbul Planlama Ajansı (İPA) İstanbul'daki "ev kadınlarının" yaşam koşullarını, ihtiyaçlarını ve beklentilerini öğrenmek için 2 binden fazla kadınla görüştüğü araştırmasının sonuçlarını yayımladı.
İPA'nın araştırmasına göre herhangi bir işte çalışmayan kadınların yüzde 87'si evli ve yüzde 70'i ihtiyaçları için eşlerinden "harçlık" alıyor. Çoğunluğu ancak "kıt kanaat" geçindiğini belirten "ev kadınlarının" en çok kaygı duydukları konu ise sağlık.
Araştırmanın bir başka önemli bulgusu ise araştırmaya katılan kadınların yarısından fazlasının, yaşadıkları yere göre karşılarında kalan İstanbul'un diğer yakasını görmemiş olması.
* Ev işçisi olarak ücretsiz bir şekilde evde çalışan ve "ev kadını" olarak tanımlanan kadınlar genellikle ailelerinin ihtiyaçlarını karşılamak için dışarı çıkıyor ve evin çevresinden uzaklaşmıyor.
Kadınların ev ve kent deneyimleri
2 bin üzerinde ev kadınıyla yüz yüze gerçekleştirilen araştırma kapsamında İstanbul'daki "ev kadınlarının" sosyo-demografik özellikleri, gündelik yaşamları, beklentileri ve siyasete bakışları dört ana başlık altında ele alındı: "Refah, Çalışma ve Sosyal Güvence", "Bakım, Ev İçi Sorumluluklar ve Gündelik Hayat", "Toplumsal ve Kamusal Yaşama Katılım" ve "Hayaller, Beklentiler ve Kaygılar".
Raporda, kadınların ev ve kent deneyimleri, ihtiyaçları, hayalleri ve siyasetten beklentileri analiz edildi.
Araştırma sonucunda İstanbul'daki "ev kadınlarının" yaşadığı hanelerin büyüklüğü, hanede yaşayan bireyler, hane içi ilişkiler ve iş bölümü, hanenin geçimi, pandeminin hane içi iş bölümüne etkisi ve bakım ihtiyacı olan bireylerin durumu, çocukların bakımıyla birlikte kadınların velilik görevleri, mülk sahipliği, kaynaklara erişim ve kentte dolaşım gibi toplumsal cinsiyetin farklı yüzlerine ışık tutacak veriler elde edildi.
Her beş kadından biri 18 yaşından önce evlendi
İstanbul'da "ev kadınlarının" yalnızca yüzde 32'si İstanbul doğumlu ve her beş ev kadınından biri 18 yaşından önce evlendi.
Genç kadınlarda erken evlilik oranı belirgin şekilde düşerken, eğitim düzeyi artıyor. İstanbul'da araştırmaya katılan ve evli olan ev kadınlarının yüzde 64'ünün en az 11 yıldır evli olduğu görülüyor.
Rapora göre, evli kadınlar genellikle çekirdek aile hâlinde yaşadıkları için çocuk bakım yükü ile baş etmede hane içerisinde daha yalnız.
Kadınların yüzde 55'i zor geçiniyor
Kadınlara, "Geçtiğimiz ay geçinebildiniz mi?" sorusu sorulduğunda, kadınların yüzde 55'i "kıt kanaat" geçinebildiğini, yüzde 13'ü "pek geçinemediğini", yüzde 23'üyse en temel bazı ödemeleri bile yapamadığını belirtti.
Çalışma hayatlarıyla ilgili konularda, her iki "ev kadınından" birinin daha önce hiç ücretli çalışma deneyimi olmadığı ortaya çıktı.
Rapora göre "ev kadınlarının" yüzde 35'inin ücretli çalışma deneyimi olsa da yüzde 30'u doğumdan sonra, yüzde 27'si ise evlilikten sonra işi bırakmış.
Kadınların yüzde 73'ünün kendi sigortası yok
Boşanmış kadınlar, sosyal güvence bakımından evli kadınlara ve eşi vefat etmiş kadınlara kıyasla daha kırılgan.
Boşanmış kadınlarda sigortalı olmayanların oranı yüzde 22 iken, evli kadınlarda bu oran yüzde 19'a, eşi vefat etmiş kadınlarda ise yüzde 13'e düşüyor. Sosyal güvenceye sahip kadınların yüzde 73'ü eşi üzerinden, yüzde 11'i ise işinden dolayı sigortalı.
"Ev kadınlarının" sosyal güvenceye erişimi büyük oranda eşlerinin işgücü piyasasındaki statüsüne bağlı.
Kadınların yüzde 54'ü diğer yakayı görmemiş
Araştırmaya göre, kadınların yarısından fazlası (yüzde 54) henüz yaşadıkları yere göre İstanbul'un diğer yakasını görmemiş.
Kadınların yüzde 34'ü tatil yapmadıklarını, yüzde 48'i ise tatilini memleketinde geçirdiğini belirtmiş. Kadınların sadece yüzde 16'sı tatil beldelerine gidebiliyor. Görüşülen kadınların yalnızca yüzde 6'sı eğlence mekânlarına giderken, konsere gidenlerin oranı yüzde 5'te, sinemaya gidenlerinki yüzde 12'de kaldı.
Üniversite mezunu ev kadınlarının yüzde 55'i arkadaşlarıyla dışarıda/kafede buluştuğunu ifade ederken, bu oran lise mezunlarında yüzde 41'e, lise düzeyinin altında eğitime sahip kadınlarda yüzde 18'e düşüyor.
Anne Kart ve Halk Süt
Rapora göre, İstanbul'daki "ev kadınlarının" en fazla yararlandığı İBB hizmetleri, Anne Kart ve Halk Süt.
Kadınların yararlandığı diğer sosyal destekler çeşitli kamu kurumlarının sağladığı gıda kartları, dul maaşı, süt ve doğum ödeneği, engelli maaşı, engelli bakım aylığı ile birlikte Kaymakamlıkların sağladığı kömür ve erzak paketleri.
İstanbul Planlama Ajansı hakkında
İstanbul Planlama Ajansı 12 Şubat 2020'de İstanbul'un geleceğinin bilimsel koordinasyonla planlanması amacıyla kuruldu.
İstanbul Planlama Ajansı'nın amacı; küresel sistem içerisinde İstanbul'un rolünü, vizyonunu, gideceği yönü belirlemek ve İstanbul'un gerçek sorunlarına bilimsel ve kalıcı çözümler üretmek.
(TY)
