Etiyopya’da Cumhurbaşkanı Mulatu Teshome Wirtu’nun istifasının ardından, parlamentoda yapılan seçimle Sahle-Work Zewde’nin cumhurbaşkanlığı görevini sürdürmesine karar verildi.
Etiyopya’nın ilk kadın Cumhurbaşkanı olan Sahle-Work Zewde, parlamentoya Cumhurbaşkanı olarak ilk seslenişinde “Barışın yokluğu önce kadınları mağdurlaştırıyor, bu nedenle görev sürem boyunca kadınların barıştaki rolü ve kadınların barıştan fayda görmesine odaklanacağım” dedi.
Şu anda Afrika’da görev yapmakta olan tek kadın devlet başkanı olan Sahle-Work, Haziran 2018’de de Birleşmiş Milletler Afrika Birliği Temsilciliği’nin başına gelen ilk kadın olmuştu. Mart 2011’de de BM’nin Nairobi’deki ofisinin ilk kadın Genel Direktörü olmuştu.
Sahle-Work ayrıca ülkesi Etiyopya’da, Yodit Emiru’nun ardından büyükelçilik görevinde bulunan ikinci kadın. Etiyopya’nın Fransa, Senegal ve Cibuti büyükelçiliğini yaptı.
30 yılı aşkın süredir ulusal ve uluslararası ölçekte ve çeşitli pozisyonlarda bulunan Sahle-Work’ün altı yıllık iki dönem boyunca cumhurbaşkanlığı görevini sürdürmesi bekleniyor.
68 yaşında olan Sahle-Work, Fransa Montpellier’de üniversite okudu. Evli ve iki çocuğu var.
Kabinenin yarısı kadın
Etiyopya, yetkilerin merkezi hükümetle, federe devletlerarasında paylaşıldığı federal bir cumhuriyet. 1995’ten beri Etiyopya Halkları Devrimci Demokrasi Cephesi (EPRDF) koalisyonu iktidarda.
Başbakan Abiy Ahmed’in kurduğu 20 kişilik kabinenin yarısı kadınlardan oluşuyor. Kabinede ülkenin ilk kadın Savunma Bakanı’nı da bulunuyor. Savunma Bakanı Aisha Mohammed ve yeni kurulan Barış Bakanlığı’nın başına gelen Muferiat Kamil kabinede pozisyonlarıyla dikkat çeken kadınlar.
Cumhurbaşkanlığı Etiyopya’da sembolik bir makam. Yürütmenin başında ise Başbakan bulunuyor.
Birleşmiş Milletler Kadın Birimi (UN Women) ve Parlamentolar Arası Birlik (IPU) tarafından yayınlanan “Siyasette Kadın 2017” haritasına göre, Etiyopya parlamentoda kadın oranında dünyada 17. sırada yer alıyor.
Afrika’da “Kadınların 10 Yılı”
Afrika Birliği 2010-2020 yıllarını “Kadınların 10 Yılı” ilan etmişti. Bu sürede Afrika’da kadınların siyasetteki görünürlüğü de arttı:
* Soham El Wardini Dakar’ın ilk kadın valisi oldu.
* 35 yaşındaki Kamissa Camara Mali’nin en genç bakanı oldu ve Dışişleri Bakanı olarak göreve başladı.
* 34 yaşındaki Kirsty Convenry Zimbabwe’de Spor Bakanlığı’nın başına geldi.
* Bogolo Joy Kenewendo, Botsvana’da Yatırım, Ticaret ve Endüstri Bakanı oldu.
L’Observatoire’ın The Conversation sitesinden aktarımına göre, Viyana Üniversitesi’nden araştırmacı Anaïs Angelo, kadınların devlet kurumlarındaki temsilindeki yükselişin dünyada en hızlı gerçekleştiği bölgenin Sahraaltı Afrika olduğunu belirtiyor:
“Sahraaltı Afrika’da parlamentoda kadın oranı 1960’ta yüzde 1’di. Günümüzde ise bu oran yüzde 23,8. Avrupa ülkelerinde ise yüzde 27,5.”
Afrika’nın kadın devlet başkanları
Afrika ülkelerinde şimdiye kadar hükümet başkanlığı görevine seçilmiş ya da mevcut hükümet başkanının ayrılığı üzerine atanmış birçok kadın siyasetçi var.
Devlet başkanlığına seçilmiş ya da vekaleten getirilmiş kadınlar ise şöyle:
* Moritanya’da Ameenah Gurib-Fakim 2015’ten, devlet bütçesinden yapılan harcamalara ilişkin bir tartışmanın ardından 2018’deki istifasına kadar devlet başkanı olarak görev yaptı. 2012-2015 arasında da başka bir kadın siyasetçi, Agnès Monique Ohsan Bellepeau vekaleten devlet başkanıydı.
* Liberya’da Ellen Johnson Sirleaf 2006-2018 arası devlet başkanı olarak görev yaptı.
* Malavi’de Joyce Banda 2012-2014 arası devlet başkanı olarak görev yaptı.
* Orta Afrika Cumhuriyeti’nde Catherine Samba-Panza 2014-2016 arası vekaleten devlet başkanı olarak görev yaptı.
* Burundi’de 1993-1994’te Sylvie Kinigi vekaleten devlet başkanı olarak görev yaptı.
* Güney Afrika’da Ivy Matsepe-Casaburri 2005-2208’de vekaleten devlet başkanı olarak görev yaptı.
* Gabon’da Rose Francine Rogombé 2009’da vekaleten devlet başkanı olarak görev yaptı. (ÇT)
