Kadınlara evlilik öncesi soyadlarını kullanma hakkının verilmesiyle ilgili yasal süre dolmasına rağmen Meclis’te gerekli düzenleme yapılmaması üzerine EŞİK gönüllüleri tüm kadınları soyadı hakkına sahip çıkmaya çağırdı.
Kadınlara evlilik öncesi soyadlarını kullanma hakkı veren Anayasa Mahkemesi (AYM) kararı 28 Ocak’ta yürürlüğe girdi.
Kendi soyadıyla devam etmek isteyen evli ve evlenecek kadınlar için dava açma zorunluluğu kalktı. Evli kadınlar, Nüfus Müdürlüklerine başvurarak, evliliklerine evlilik öncesi soyadları ile devam edebilecek. Evlenecek olan kadınlar ise bundan böyle evlilik öncesi soyadlarını kullanacaklarını beyan ederek hayatlarını kendi soyadları ile sürdürebilecek.
Yasal düzenleme halen yok
Ancak 28 Nisan 2023’te Resmi Gazete’de yayımlanan kararının yürürlüğe giriş tarihi için verilen 9 aylık süre içinde TBMM’de gerekli yasal düzenleme yapılmadı.
EŞİK üyesi kadınlar, evlendiği erkeğin soyadını taşıma zorunluluğu kalkınca kayıtlı oldukları nüfus müdürlüklerine başvurduklarını ancak başvuruların geri çevrildiğini söyledi. Kadınlar, haklarının ellerinden alınamayacağını vurguladı “Tüm kadınları soyadı hakkına sahip çıkmaya çağırıyoruz” dedi.
Soyadı başvurusu geri çevrildi
EŞİK Platformu Gönüllüsü Süheyla Doğan, Ayvacık Nüfus Müdürlüğü’ne başvurdu ve sadece evlilik öncesi soyadını içeren kimlik verilmesini talep etti, ancak başvurusu geri çevrildi.
Doğan, yaptığı açıklamada, yaşadıklarını özetle şöyle anlattı:
“Ben, yeni yasal durumdan yararlanarak, kimliğimin yalnızca evlilik öncesi soyadımı içerecek şekilde yeniden düzenlenmesi için nüfus idaresinden randevu aldım ve kimlik ücretini ödeyerek Ayvacık Kaymakamlığı İlçe Nüfus Müdürlüğü’ne başvurdum. Nüfus müdürlüğü, bu konudan haberdar olmadıklarını, sistemde bu konuda bir düzenleme yapılmadığını, yalnızca evlilik öncesi soyadımla bir kimlik düzenleyemeyeceklerini ifade ettiler.”
“Ben de bu konudaki talebimi içeren dilekçeyi Ayvacık Kaymakamlığı yazı işlerine verdim. Evlilik öncesi soyadımı tek başına kullanma konusunda mücadeleye devam edeceğim. Tüm kadınları soyadı hakkına sahip çıkmaya çağırıyorum.”
Ne olmuştu?
Anayasa Mahkemesi (AYM) 28 Nisan’da kadının evlendikten sonra kendi soyadını tek başına kullanabilmesinin önünü açan bir karara imza atmıştı. Buna göre, Türk Medeni Kanunu'nun kadınlara erkeğin soyadını alma zorunluluğu getiren 187. maddesinin Anayasa'ya aykırı olduğuna ve iptaline karar verilmişti.
Anayasa Mahkemesi'nin söz konusu kararı 28 Nisan 2023 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanmıştı.
Nüfus kayıtlarındaki karışıklığın önlenmesi ve soy bağının sağlıklı bir şekilde tespit edilmesinde kamu yararı bulunduğu ancak bunun yalnızca kadının erkeğin soyadını kullanmasıyla sağlanamayacağı belirtildi. Söz konusu kamu yararının sağlanması için TC kimlik numaralarına ve nüfus hizmetlerinde kullanılan bilişim teknolojilerine işaret edilmişti.
Anayasa'nın 45. maddesine göre Türk toplumunun temeli olduğu belirtilen ailenin, toplumsal değerlerin sonraki nesillere aktarılması gibi önemli işlevleri bulunduğunu hatırlatan AYM, aile bireylerinin aynı soyadına sahip olmalarının aile bağlarını koruyarak işlevini yerine getirmesine katkı sağlayabileceğini ifade etmişti.
Kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasından başlayarak 9 ay içinde yürürlüğe girmesine hükmedilmişti.
(EMK)
