Fotoğraf: İdlib'deki ilk Türkiey-Rusya ortak devriyesi/Al-Monitor
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in özel temsilcisi Aleksander Lavrentiev ve beraberindeki heyeti Şam'da kabul eden Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, Türkiye ile sürdürülen "üçlü görüşmeler"de iki ülke arasında daha sıkı bir işbirliğine yönelik önerilerde bulundu.
Türkiye, Suriye ve Rusya Savunma Bakanları ve istihbarat şefleri 29 Aralık'ta Moskova'da "Suriye krizine, mülteci sorununa ve Suriye topraklarındaki aşırılık yanlısı gruplarla mücadele için ortak çabalara yönelik çözümlere odaklı" üçlü görüşmelere başlamışlardı.
TIKLAYIN-Akar ve Fidan Moskova'da, Suriye ve Rusya bakanlarıyla "üçlü toplantı"da
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Perşembe günü, gerçekleştirilmesini beklenen ikinci görüşmenin "Şubat başında" olabileceğini açıkladı.
Suriye'nin resmi SANA haber ajansı, Suriye ve Rusya heyetleri Perşembe günü Şam'da gerçekleşen kabulde ikinci tur görüşmeler öncesinde "iki taraf arasında Suriye-Rusya stratejik ilişkilerinin seyri, iki dost ülke ve halkların çıkarlarına hizmet eden her alanda gelişme mekanizmaları hakkında görüşmeler yap[ıldığını]" duyurdu.
Esad: "Görüşmelerde eşgüdüm ve planlama olmalı"
Beşar Esad, Lavrentiyev'in ülkesinin "Suriye, Türkiye ve Rusya savunma bakanlarını bir araya getiren üçlü toplantının [...] dışişleri bakanları düzeyinde takip edilmesi ve geliştirilmesinin önemini değerlendirdiğine işaret etmesi" üzerine Suriye'nin hassasiyetlerini dile getirdi.
Esad, Suriye'nin "bu toplantılardan [elde etmek] istediği somut hedeflere ve sonuçlara ulusal sabiteler ve ilkeler temelinde ulaşma"yı amaçladığını söyledi. Suriye Devlet Başkanı, Rusya Devlet Başkanının özel temsilcisiyle görüşmesinde "bu toplantıların verimli olabilmesi için Suriye ile Rusya arasında önceden koordinasyon ve planlamaya dayanması gerektiği"ne, bunun da "devletin ve halkın işgaline edilmesine son verilmesi ve teröre desteğin kesilmesi esasına dayanan ilkelerden kaynaklandığına" dikkat çekti.
Suriye, görüşmelerin daha yüksek bir düzeyde seyredebilmesi için Türkiye'nin işgal altında tutuğu topraklardan çekilmesi ve Suriye Milli Ordusu (SMO) adı verilen TSK destekli isyancı İslami örgüte desteğe son vermesini, vazgeçilmez bir koşul olarak görüyor.
TIKLAYIN-Türkiye ve Suriye'yi birbirlerine kim ve ne yaklaştırıyor?
Esad'ın Ukrayna işgaline desteği sürecek
Bölgesel ve uluslararası durumların da ele alındığı görüşmede Cumhurbaşkanı Esad, SANA'nın haberine göre, "Suriye'nin Donbass'taki Rus özel askeri operasyonu" olarak kodladığı Moskova'nın Ukrayna işgaline desteklerinin sürdüğünü fade etti.
Lavrentiyev de Ukrayna işgalinde Suriye'nin yapıcı tutumlarını takdir ettiğini belirtti. Dünyada Rusya'nın zaferine inanan birçok ülke olduğuna dikkat çekti. ABD ve müttefiklerinin büyük baskı uygulamalarına karşın Rusya ve Suriye'yi tecritte başarısız olduklarını söyledi.
Arka plan
Cumhurbaşkanı ve Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye-Azerbaycan-Türkmenistan Devlet Başkanları Üçlü Zirvesi için 13 Aralık'ta gittiği Türkmenistan dönüşü uçakta gazetecilere yaptığı açıklamalarda "Suriye, Türkiye ve Rusya arasında ortak bir operasyon veya ortak bir çalışma mekanizmasının söz konusu olup olmadığına" ilişkin soruya "Biz, şu an itibariyle Suriye-Türkiye-Rusya üçlü olarak bir adım atalım istiyoruz" diyerek, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e bunu teklif ettiğini, Putin'in de bu teklife "olumlu baktığını" söylemişti.
Erdoğan, "Biz, şu an itibariyle Suriye-Türkiye-Rusya üçlü olarak bir adım atalım istiyoruz. Bunun için de önce istihbarat örgütlerimiz bir araya gelsin, ardından savunma bakanlarımız bir araya gelsin, daha sonra dışişleri bakanlarımız bir araya gelsin. Onların yaptığı görüşmelerden sonra da biz liderler olarak bir araya gelelim. Bunu da Sayın Putin'e teklif ettim. O da buna olumlu baktı." demişti.
Erdoğan "Bizim de Soçi Mutabakatı olsun, Astana olsun buralarda verilmiş kararımız var. Nedir bu karar? Sınırımızdan 30 kilometre güneyde biz rahatsız edildiğimiz zaman bu bizim güvenlik koridorumuzdur. Bu güvenlik koridorunda biz her türlü adımı atarız" diyerek görüşmelerden bekledikleri sonucu özetlemişti.
Görüşmelerle ilgili hazırlıkların sürdüğü dönemde Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu 11 Ağustos'ta 13. Büyükelçiler Konferansı'nda "Bağlantısızlar Toplantısı'nda, Belgrad'da Suriye Dışişleri Bakanına "Bu ülkenin tek çıkar yolunun siyasi uzlaşı olduğunu söyledi[ğini]" aktarmış ve Suriyeli bakana "Teröristlerin temizlenmesi[nin] lazım" olduğunu belirttiğini açıklamış ve "Muhalif Suriyelilerle rejim arasında barış"a destek olabileceklerini söylediğini dile getirmişti.
Çavuşoğlu'nun açıklamasının ardından Twitter'da protesto videoları dolaşmaya başlamış ve Türk bayraklarının yakıldığı gösteriler düzenlenmişti.
Erdoğan'ın 13 Aralık'ta Türkmenistan dönüşü Putin'e önerdiğini söylediği Suriye-Rusya-Türkiye arasındaki "üçlü görüşme"lerin ilki 28 Aralık'ta Moskova'da yapıldı. Toplantıya üç ülke Savunma Bakanları ve istihbarat şefleri katıldı.
Moskova'da görüşmelerin başlayacağına ilişkin haberlerle birlikte Aralık ortalarında Suriye'nin kuzeybatısında ve Halep'in kuzeyinde, Türkiye'nin desteklediği ve "eğitip-donattığı" Suriye Milli Ordusu (SMO) kontrolündeki bölgelerde "muhalifler" Türkiye ve Suriye arasında olası yakınlaşmaya karşı protesto gösterileri düzenleme çağrısında bulunmuşlar, Azez kent merkezindeki Gelecek Meydanı'nda "Esad'la barışmak yerine hesap soralım" sloganıyla bir gösteri düzenlenmesi için çağrı yapmışlardı.
(AEK)
