Fotoğraflar: Canay Özden, 2006 Haziran, Ankara’da Eryaman saldırılarını protesto eylemi
2006’da Ankara’da trans kadınlara saldıran çeteden 4 kişinin yargılandığı ve aldıkları cezayı Yargıtay’ın bozması üzerine yeniden başlayan davanın ilk duruşması dün (17 Şubat 2021 Çarşamba) Ankara 30. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü.
TIKLAYIN - "Eryaman davası için zaman aşımı tehlikesi var"
Davadan detaylar
Sanıkların tamamının katıldığı, sanıklardan Şammas Taşdemir’in ise cezaevinden katıldığı duruşmada mahkeme delillerin yeniden toplanması için davanın 1 Haziran’a ertelenmesine karar verdi.
Deliller toplandı, avukatlar yağma suçundan da değerlendirme talep ediyor.
Duruşmaya avukatların yanı sıra Eryaman-Esat mağdurlarından Buse Kılıçkaya da katıldı. Duruşmada mağdur trans kadınları temsil eden avukatlardan Emrah Şahin, yaşananları KaosGL.org'dan Yıldız Tar'a şöyle anlattı:
“Yargıtay “örgüt suçundan ceza alınmasına” ilişkin kararını esastan değil de yeniden delil toplanması gerekçesiyle bozmuştu. Nitekim birçok delil toplandı. Sanıkların iddiaları ve talepleri vardı. Yağma sırasında kaybolduğu iddia edilen kimlikler hakkındaki beyanlar doğru değildir dediler.
"Bankalara sorulsun denildi. Bunlar zaten sorulmuştu. Cevapları geldi. Hepsinin de o tarihte kaybolma gibi sebeplerle yenilendiği ortaya çıktı. Sanıklar arasındaki telefon görüşme ve konuşmalarının kayıtları da geldi. İlişki ağı da ortaya çıktı. İlk derece mahkemesinde yağma bir türlü ispatlanamamıştı.
"Yağmanın ispatlanabilmesi için de 2006 senesinde kuafördeki yağma vakası olurken bir kadın videoya çekiyor. Bu kadını hiçbir zaman bulamadılar ve dinlemediler. Takipsizlik verilip geçildi. Biz bu sefer kovuşturmanın yağma suçu yönünden de genişletilmesini talep ettik. Bu talep doğrultusunda tanığın dinlenmesini ve ek delil toplanmasını talep ettik.
"Yağma suçu yönünden de bir araştırmaya giriliyor. TCK 77. maddesine dayanarak bir sonraki duruşmada beyanda bulunacağız. Yapılan eylemin insanlık suçu olduğunu söyleyeceğiz. Mahkemenin de bu kapsamda değerlendirmesi gerekiyor. Kasten yaralamadan ceza aldılar ancak ortaya çıkarmak istemedikleri husus bir çete olarak, kişilerin cinsiyet kimliklerini hedef alan bir suç olduğudur. Ki yaşananlar da budur esasında.”
Davada ne olmuştu?
2006 yılının Nisan ayında Ankara Eryaman’da bir çete trans kadınlara saldırdı. Birçok trans kadın yaşadıkları Eryaman’ı terk etmek zorunda kaldı. Bir kısmı şehir değiştirdi, bir kısmı Esat’a taşındı. Saldırılar Esat’ta da devam etti.
Pembe Hayat Derneği’nin kuruluşu da tam bu saldırılara karşı örgütlenmeyle oldu. Saldırıya uğrayan trans kadınlar suç duyurusunda bulundu, dava açıldı. Avukatlar Senem Doğanoğlu ve Hakan Yıldırım’ın takip ettiği dava 2008’de sonuçlandı. Sanıklardan Şammas Taşdemir, trans kadınların gittikleri kuaföre yönelik baskında silahla yaralamadan 45 ay; diğer sanıklar Harun Çardak ve Ahmet Günay 40’ar ay, Kurtuluş bölgesindeki trans kadınlara yönelik silahla yaralama eylemlerinden dolayı Ahmet Günay'ın 34 ay cezalandırılmalarına karar verildi.
Mahkeme, saldırganların çete olduğuna hükmetti ancak hükmü alt sınırdan kurdu. Yağma iddiasından ceza vermedi. Karar temyiz edildi.
2008’den günümüzde kadar ise yargı süreci adeta yılan hikâyesine döndü. Yargıtay, 2011 yılında kararı bozdu. O sırada davaya bakan mahkemeler değişti. Ceza Muhakemesi Kanunu’ndaki değişiklikler ile dava bir mahkemeden diğerine gitti, geldi. Nihayetinde 2018 yılında dava yeniden Yargıtay’a gitti. Yargıtay, 21 Eylül 2020’de aldığı kararla yerel mahkemenin saldırganlara verdiği cezayı bozdu.
Yargıtay bozma kararında saldırganların “çete olduğuna ilişkin” araştırma yapılması gerektiğini söyleyerek o dönemki telefon kayıtlarının incelenmesini talep etti. 30. Ağır Ceza Mahkemesi de Yargıtay’ın bu kararına uyarak Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’ndan saldırganların birbiriyle haberleşip haberleşmediğine dair bilgi istedi.
Dava yeniden görülüyor ancak bir yandan davayı zaman aşımı tehlikesi de bekliyor.
Yargıda köşe kapmaca: Eryaman-Esat davası
Eryaman-Esat davası yargı sistemindeki değişiklikler adeta bir köşe kapmacaya dönüşmüş durumda. Saldırganlar hakkında gasp, yaralama ve örgüt eylemi kapsamında yaralamadan 2008 yılında ceza çıktı ancak yağma suçundan hüküm tesis edilmedi. Kararda ‘toplumsal önyargıların tetiklediği düşüncelerle bir araya gelen bir çete’ tanımı yapılmıştı.
Hem saldırganlar hem de saldırıya uğrayan trans kadınlar kararı Yargıtay’a taşıdı. Yargıtay kararı, ‘Mahkeme yağmadan da bir değerlendirme yapmak zorunda’ diyerek bozdu. Yargıtay’ın kararı bozmasının ardından yaşanan süreç ise karmaşık bir hikaye. Kanundaki değişiklikler ile dosya mahkemeler arasında senelerce gidip geldi. Av. Doğanoğlu bu süreci şöyle anlatıyor:
“CMK 250 ile yetkili mahkemeler vardı onlar kaldırıldı. Sonra genel mahkemeye gitmek gerekli dendi, sonra TMK 10 ile kurulanlar yürürlüğe girdi, onlar bakmalıdır dendi. Dosya çok fazla gitti geldi. Nihayetinde 2018 yılında çok absürd bir gerekçe ile dosya Ankara 30. Ağır Ceza Mahkemesi’ne iade edildi. Bir müştekiye tebligat çıkarılmaması idi gerekçe. Bir kişinin vekâletini bulamadıkları için iade ettiler. Dosya gide gele büyük ihtimal kayıpların da olduğu bir dosyaya dönüştü. Yıllar geçtikten sonra tekrar ulaşıp vekâlet çıkardık ve dosya yeniden Yargıtay’daydı. Derken Yargıtay kararı bozdu ve sil baştan yargılama başlamış oldu…”
Eryaman ve Esat’ta ne olmuştu?
Avukat Senem Doğanoğlu o dönem trans kadınlara dönük saldırıları ve göçe zorlanmalarını ise şöyle anlatıyor:
“Eryaman denmesinin sebebi Eryaman’da olması ama aslında bizim şu anda bahsettiğimiz dava Esat olayları bir yandan. Eryaman’da inşaat sektörü canlanması vardı ve orada yaşayan trans kadınlara dönük organize çete saldırıları yaşanmaya başladı. Zamanla hem polis işbirliği içerisinde hem de bu inşaat firmalarının tuttuğu adamlar bir çete olarak trans kadınlara saldırıları arttırdı. Bir zaman sonra ‘haraç vereceksiniz bize’ denmeye başlandı paramiliter güç tarafından. Ancak temel amaç sürgündü. Evlere doğru saldırı başlayınca kızların birçoğu Mersin’e kaçtı. Bir grup da Esat’a yerleşti.
“Eryaman’da da bir dava açtırabildik Şammas Taşdemir hakkında. 2008 yılında öldürülen Dilek İnce de şikayetçiler arasındaydı. Şammas Taşdemir’in mala zarar vermekten yargılandığı bir davayı da takip ettik. Oradan da Şammas ceza aldı ama para cezasına çevrildi. Ödedi. Karar kesinleşti ve bitti. Adli cezadan hükme bağlanmış oldu ve saldırganların motivasyonları araştırılmadı.
“Eşzamanlı olarak Esat olayları başlayınca çok uzunca bir süre bir şey yapmadı emniyet. Artık her gece birilerinin yaralandığı, malına zarar verildiği, telefondan da tehdidin başladığı bir sürece döndü ve o zaman işte kefenli eylem dönemi başladı. ‘Artık bu şiddet önlenmiyorsa biz açlık grevine yatıyoruz’ dendi. Her gece mumlu eylemler yapılmaya başlandı. Kefenlerle eylemler yapıldı. LGBTİ+ örgütlerinin ve kadın örgütlerinin katıldığı, sessiz protestolar başladı ve bir süre sonra Çankaya emniyeti bizi aradı. Kısacası toplumsal baskının çok etkili olduğu bir süreçti, toplumsal baskı olmasaydı Çankaya emniyetine kimse o talimatı vermeyecekti."
(EMK)
