UNICEF’in yayınladığı “Erken Dönem Çocuk Gelişimi Hakkında Bilmeniz Gereken 10 Gerçek” şöyle…
1. Bebekler doğdukları andan itibaren görebilir ve duyabilir
Bebek annesi, babası ve kendisine bakan kişinin yüzünü görür, onun gülümsemelerine ve çıkardığı seslere karşılık vermeyi çok sever. Kendisine bakan kişinin yüzü, küçük bebeğin bakmayı en fazla istediği şeydir. Bakan kişi, bebeğiyle doğumdan itibaren, hatta doğumdan önce konuşmaya başlamalıdır.
2. Küçük bebekler sürekli ilgi ve bakım ister
Bebekler en küçük bir harekete ve sese, hatta kendilerine bakan kişilerin kokusuna bile tepki vererek iletişim kurar. Bebeğe bakan kişi buna yanıt verdiğinde onunla bebek arasındaki etkileşim adeta bir dansa dönüşür. Bu özel ilişki doğumu izleyen ilk günlerde besleme aracılığıyla kurulabilir. Bebek, kendisini sürekli tutan, seven ve kendini güvende hissetmesini sağlayan kişiye güvenle “bağlanır”. Bu ilişki ya da bağlanma yaşam boyu sürer.
3. Çocuklar meraklıdır. Daha yaşamın ilk aylarından itibaren çevrelerindeki insanları ve başka şeyleri değiştirip etkilemenin yollarını bulmak isterler
Çocuklar oyun oynayarak, bir şeyleri deneyip yanılarak, başkalarının yaptıklarını gözleyerek ve taklit ederek öğrenir. Çocukla çevresi arasında, çocuğun gelişimini etkileyen sürekli bir etkileşim vardır.
4. Çocuklar öğrendiklerinin çoğunu henüz çok küçükken öğrenirler
Beynin en hızlı geliştiği dönem doğum öncesi ve doğumu izleyen ilk iki yıldır. Sağlık, iyi beslenme ve ilgi bu dönemde özellikle önemlidir. İnsan beyninin yapısının yüzde 80’i 0-3 yaşlarında şekillenir ve 5 yaşına gelindiğinde bu şekillenme yüzde 90’a ulaşır.
5. Çocuklar, öğrenirlerken güvenli ortamlara ihtiyaç duyarlar
Çocuklar sürekli yeni şeyler keşfederler ve yeni beceriler öğrenirler. Oynayıp öğrenirlerken çocukların kaza ve yaralanmalara karşı temiz, güvenli ve korunaklı fiziksel ortamlara ihtiyacı vardır. Gelişim potansiyellerini tam gerçekleştiremeyen 5 yaşından küçük çocuk sayısı 200 milyondan fazladır.
6. Çocuklar ilk bilim insanlarıdır
Oyun, düşünme ve sorun çözme açısından çocuklara pek çok fırsat sağlar. Çocuklar, tabak çanakla, temiz ve güvenli başka ev eşyalarıyla oynarken aynı zamanda öğrenebilirler. Bir şeyleri yere vurarak, düşürerek, bir kabın içindekileri dışarı çıkararak, içine koyarak vb. öğrenirler. Bir şeyleri üst üste koyup yığın yaparak, sonra bunların devrilmesini izleyerek, farklı nesneleri birbirine vurduklarında çıkan sesleri sınayarak öğrenirler. Oyun çocukların "işi" gibidir.
7. Erken dönem çocuk gelişiminde iyileşme sağlama çabaları maliyet değil YATIRIMDIR
Erken dönem çocuk gelişiminde iyileşmeler sağlamak için harcanan her bir doların getirisi 8,14 dolar gibi yüksek bir miktar olabilir. Getiri/maliyet oranı erken dönem çocuklukta en üst düzeydedir.
8. Çocuklarınızın hareketlerine, seslerine ve ağlamalarına dikkat edin
Çocuklar ihtiyaçlarını ifade etmek için iletişime geçerler. Örneğin bebekler huysuzlandıklarında, parmak emdiklerinde ya da başlarını memeye doğru uzattıklarında bu acıktıklarının göstergesidir. Çocuğa bakan kişi bu ipuçlarından hareketle çocuk ağlamaya başlamadan onun aç olduğunu anlayabilir.
9. Çocuk gelişimi, evlerde kolaylıkla gerçekleştirilebilecek yaşa uygun basit etkinliklerle desteklenebilir
Örneğin bebeğe bir nesneyi takip etmesinde yardımcı olmak için hemen yakındaki ama ulaşamayacağı renkli bir bardağı gösterebilirsiniz. Çocuğun bardağı gördüğünden emin olunca bunu onun önünde sağdan sola, yukarıdan aşağıya hareket ettirin. Sonra bardağı onun daha yakınına getirin. Onu bardağa uzanıp yakalamaya özendirin. Çabalarını takdirle karşılayın.
10. Bebeğin çıkardığı seslerin ve yaptığı hareketlerin tekrarlanması iyi bir iletişim oyununun başlangıcıdır
Bu iletişim oyunu bakan kişiye, çocuğa yakından bakmasında, seslerine ve hareketlerine duyarlı davranmasında, onun yaptıklarını izleyip karşılık vermesinde yardımcı olur. Çocuk henüz konuşmaya başlamadan önce bile, çıkardığı sesler ve yaptığı hareketlerle iletişim kurabilmekten büyük mutluluk duyacaktır.
Kongreler
1.Uluslararası Gelişimsel Pediatri Kongresi ve 2. Ulusal Gelişimsel Pediatri Kongresi İstanbul’da, Sabancı Center’da bugün başladı.
Dünyanın pek çok ülkesinde gelişimsel riskleri ve zorlukları, özel gereksinimleri ve engelleri olan milyonlarca çocuk yeterli destek görmüyor ve daha gelişmiş ülkelerde ulaşabilecekleri gelişimsel potansiyellerine ulaşamıyor.
Uluslararası Gelişimsel Pediatri Kongresi, gelişimsel pediatri alanında ve çocukluk döneminde gelişim ve engeller konusunda çalışan klinisyenleri, araştırmacıları, savunucuları ve politika geliştiricileri “uluslararası ve disiplinlerüstü bir çatı altında” buluşturarak bu eşitsizliğin giderilmesine destek olmayı amaçlıyor.
Kongreler 5 Aralık’ta sona erecek. (YY)
