Eğitim Reformu Girişimi (ERG) yeni raporunda özel okulları tercih eden öğrenci sayısının arttığına, eğitimdeki nitelik sorununun devam ettiğine ve sistemin eşitsizlikleri gideremediğine dikkat çekti.
ERG’nin her yıl hazırladığı Eğitim İzleme Raporları’nın sekizincisinin sunumunda konuşan ERG Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. İpek Gürkaynak eğitim sisteminin kalitesini artırmanın yolunun nitelikli öğretmenlerden geçtiğini vurguladı.
“Araştırmalar, öğretmen niteliğinin sadece öğrenci başarısıyla değil, bireylerin uzun vadede üretkenlikleriyle de ilişkili olduğunu gösteriyor. Öğretmen yetiştirme programlarından başlayarak bu konuya yatırım yapmak zorundayız; çünkü okullarda verdiğimiz eğitimin kalitesini başka türlü artıramayız.”
Değişiklik var, gelişme yok
ERG Direktör Vekili Işık Tüzün ise ilk eğitim raporunu 2008’de yayınladıklarını, o dönemden bugüne sistemde birçok değişiklik olduğunu, buna rağmen ilk raporun bulgularıyla son raporun ana bulgularının çok farklılaşmadığını söyledi.
“Bu yeniliklerin ve eğitim gündemini işgal eden konuların çok azı her çocuğun kaliteli eğitime erişimini destekleyecek nitelikte.
“Eğitime erişimi halen sadece okullulaşma oranları üzerinden tartışmak zorunda bırakılıyoruz; politikalar halen en dezavantajlı grupları önceliklendirmiyor ve bölgesel eşitsizlikler giderilemiyor; öğretmen niteliğine ve dolayısıyla eğitimin kalitesine gereken önem verilmiyor.”
Zorunlu din dersi
Zorunlu Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersine de dikkat çeken Tüzün Türkiye’nin daha Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ni ihlal ettiğini belirtti.
“AİHM 2007’de verdiği karardan sonra 2014’te bir kez daha Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ni ihlal ettiğine karar verdi.
“Ancak biz bu dersi zorunlu olmaktan çıkarmak ve dersi çoğulcu, nesnel ve eleştirel bir içerikle kurgulamak yerine, öğretmen atamalarında bu dersin öğretmenlerine öncelik vermeye devam ediyoruz.”
Eğilim özel okullara
ERG Politika Analisti Yaprak Sarıışık da raporda öne çıkan noktalara dikkat çekti.
”Okulöncesi eğitimde ve ortaöğretimde, okullulaşma oranları ve öğrenci sayılarındaki artış dikkat çekiyor. Ancak giderek daha fazla öğrencinin özel öğretim kurumlarına yöneldiğini görüyoruz.
Bunun bir açıklaması, devlet okullarına güvenin azalması ve maddi imkanı olan ailelerin çocuklarını özel kurumlara göndermeyi tercih etmesi olabilir.
“Buna bağlı olarak, eğitim sistemi içinde zaten var olan sosyoekonomik duruma göre ayrışmaların giderek belirginleşmesi kaçınılmaz.”
Anaokulu öğrencileri
Eğitim İzleme Raporu 2014-15’te anahatlarıyla şu bulgulara yer verildi.
*Anaokullarındaki öğrenci sayısının artış hızı bir önceki yıl yüzde 11 iken 2014-15’te yüzde 21’e yükseldi. Özel anaokulu sayısı yüzde 16, resmi anaokulu sayısı ise yüzde 8 oranında arttı.
Öğrenci sayısı
* Öğretmen başına düşen öğrenci sayısı resmi kurumlarda ortalama 19-20, özel kurumlarda ise 12-14 arasındadır.
* Özel ilkokullarda öğrenci sayısı 2013 yılına oranla yüzde 10 oranında artarken, resmi ilkokullarda yüzde 3 oranında azaldı. Ortaokul düzeyinde de özel kurumlarda öğrenci sayısı yüzde 15 oranında arttı; resmi kurumlarda ise yüzde 5 oranında azaldı.
Okul terk oranı
* 2011-12 yılı verilerine göre ortaöğretim genelinde okulu terk oranı yüzde 2,5’ti ve bu oran 9. sınıflarda yüzde 5,6’ydı. 2014-15’te 9. sınıfta okulu terk oranı yüzde 4’ e geriledi.
* 2014 itibarıyla, Türkiye’deki 18-24 yaş arasındaki erkeklerin yüzde 35’i, kadınların yüzde 41’i ortaöğretimi tamamlamadan eğitimden ayrıldı.
Kaynaştırma öğrencileri
* Ortaöğretim düzeyinde toplam 41 bin 770 çocuk özel eğitim hizmetlerinden yararlanıyor. Bu çocukların 20 bin 935’i kaynaştırma öğrencisidir, 20bin 835’i ise özel eğitim kurumlarına devam ediyor.
* Genel ortaöğretimde okul sayısı yüzde 6 oranında, din öğretimine bağlı imam-hatip liselerinde ise yüzde 19 oranında arttı. Öğrenci sayısı açısından bakıldığında, mesleki ve teknik ortaöğretimdeki öğrenci sayısı yüzde 11, imam-hatip liselerindeki öğrenci sayısı ise yüzde 15 oranında arttı.
Öğretmenlerin sınavı
* 2014 yılında Öğretmenlik Alan Bilgisi Testi'ne (ÖABT) giren öğretmen adayları, sadece Türkçe, Rehber Öğretmen, İngilizce, Sosyal Bilgiler, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi alanlarında sınavın en azından yarısını doğru olarak yanıtlayabildiler.
* Diğer tüm alanlarda ortalama net doğru sayısı 25’in altında kalıyor.
* Matematik (lise), Fizik, Almanca, Fen Bilimleri/Fen ve Teknoloji alanlarında öğretmen adayları 50 sorunun üçte birini doğru yanıtlayabildiler
Veriler
* 2014’te ÖABT'ye 210 bine yakın aday girdi; bu sayı 2013’e göre yüzde 47 daha yüksek. Her alanda sınava giren adayların sayısı arttı.
* 2013’ten 2014’e Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi alanında sınava giren aday sayısında önemli ölçüde artış görülüyor. Bu alanda sınava giren aday sayısı yüzde 80’e yakın artış göstererek 2013’te 7572’den 2014’te 13 bin 381’e ulaştı. (YY)
* Raporun tamamına buradan ulaşabilirsiniz.
** Fotoğraflar: Başak Uluköse
