Başbakan Recep Tayyip Erdoğan eş başkanı olduğu Medeniyetler İttifakı'nda ifade özgürlüğü, barış eğitimi, çoğulcu din kültü eğitimi ve gençlik çalışmalarını savunurken, hükümette bu politikalara karşı duruyor.
Esas olarak dünyadaki çatışmaları Müslüman toplumlar ve Batı arasındaki önyargılara dayandıran girişim, bunu çözmek için özel sektör, hükümetler ve uluslararası örgütlerin işbirliği yaparak medya, eğitim, gençlik ve göç politikaları üretmelerini öneriyor. İttifak dini liderler, sivil toplum liderleri ve politikacıların bir arada çalışmasını öngörüyor.
Türkiye'deyse hükümet zorunlu din derslerini kaldırmayı reddederken, ayrımcı eğitim uygulamalarını sürdürüyor. Gençlik politikaları eleştirilirken, medya ve ifade özgürlüğü konusundaki sorunları çözmeye yönelik adım atmıyor.
Dün başlayan zirve, bugün sona erecek.
Zapatero önerdi, Erdoğan katıldı
İspanya başbakanı Jose Luis Zapatero, Eylül 2004'te Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'na Medeniyetler İttifakı'nın oluşturulması çağrısında bulundu. Kasımda, bir grup devlet ve uluslararası örgüt kültürler arası diyalogu geliştirmeyi amaçlayan girişime destek verdi.
Haziran 2005'te Türkiye'nin teklifiyle Erdoğan girişimin eş başkanlığına geldi. İkili, temmuzda BM genel sekreteri Kofi Annan'dan girişimi üye devletlere duyurmasını ve konu üzerine çalışacak bir üst düzey uzman grubunun toplanmasını istedi.
Müslümanlar-Batı
Dünyanın farklı yerlerinden isimlerin katıldığı bu grup, birkaç toplantının ardından 2006'da hazırladıkları raporu Annan'a sundu.
Raporda,
- Dünyadaki eşitsizliklerin arttığı,
- Özellikle son yıllarda terör saldırıları ve savaşların toplumlar arasındaki önyargıları derinleştirdiği, "medeniyetler savaşı" teorilerinin bunu güçlendirdiği,
- Bu durumu aşmak için farklı kültürel ve dini inançlardan insanlar –özellikle de Müslüman ve Batılı toplumlar- arasında iletişimin güçlenmesi gerektiği vurgulanıyor.
Bu bağlamda,
- İsrail-Filistin, Irak ve Afganistan'daki şiddetin sorunu beslediği söyleniyor; İsrail-Filistin için iki devletli çözüm desteklenmesi,
- Müslüman ülkeler başta olmak üzere demokratik ve çoğulcu yönetimlerin desteklemesi,
- İnanç özgürlüğünün korunması, yoksullukla mücadele edilmesi öneriliyor.
Eğitim, medya, göçmenler, gençlik
Medeniyetler İttifakı'nın ana eylem alanları olarak eğitim, göçmenler, gençlik ve medya konusunda politika oluşturmak sıralandı. Bu açından çoğulcu bir din kültürü eğitimi, barış eğitimi, değişim programları, medya okur-yazarlığı, ayrımcılıkla mücadele, ifade ve medya özgürlüğünün geliştirilmesi öneriliyor; bunun için kamu ve özel sektörün işbirliği yapması tavsiye ediliyor.
Nisan 2007'de yeni BM genel sekreteri Ban Ki-moon, eski Portekiz devlet başkanı Jorge Sampaio'yu Medeniyetler İttifakı yüksek temsilcisi olarak atadı.
Sampaio bir hareket planı hazırladı. Buna göre bir gönüllü fon oluşturulacak, ittifakın amaçlarını destekleyecek dini liderler, sivil toplum liderleri ve politikacıların biraraya gelmesi için ortam yaratılacak.
İlk ana toplantı Ocak 2008'de Madrid'de yapıldı. Toplantıda raporda yer alan tavsiyeler doğrultusunda bir dizi karar alındı.(EÜ)
