Toplumsal Tarih dergisi eylül sayısında Edhem Eldem’in “İstanbul’un Beyaz Atlı Fatihi: Tarihte Gerçek Konusunda Küçük Bir Araştırma” başlıklı yazısını Aydan Çelik’in illüstrasyonuyla kapağa taşıdı.
İstanbul’da işgal orduları komutanı General Franchet d’Espèrey’nin, 8 Şubat 1919’da düzenlenen geçit töreniyle Beyoğlu’na girişinin Türk tarih yazımında şoven bir üslupla ve kimi ayrıntılarının olduğundan farklı anlatılmasından hareket eden Eldem yazısında bu çarpıtmanın kaynaklarını araştırıyor.
Eldem’in dergideki tek yazısı bu değil. “Torosyan Tartışmasını Bitiren Bir Derleme: Tarih, Otobiyografi ve Hakikat” başlıklı diğer yazısında, Ayhan Aktar’ın Tarih, Otobiyografi ve Hakikat: Yüzbaşı Torosyan Tartışması ve Türkiye’de Tarihyazımı adlı kitaptaki makalesinde kendisine yönelttiği saldırılara cevap veriyor.
“Putları Kırıyoruz”
Zafer Toprak’ın yazısının başlığı “Nâzım Hikmet’in ‘Putları Kırıyoruz’ Kampanyası ve Yeni Edebiyat” başlığını taşıyor.
Toprak Cumhuriyet’in ilk on yıllarında yeni-eski kavgasının edebiyattaki yansımalarını ve bu çerçevede Nâzım Hikmet’in Resimli Ay dergisinde başlattığı “Putları Kırıyoruz” kampanyasını ele alıyor.
Vecdi Seyhun
Gönül Paçacı “Vecdi Seyhun Arşivine Bakarken” başlıklı yazısında bestekâr ve piyano, ud ve viyolonsel icracısı Vecdi Seyhun’un Tarih Vakfı’na bağışlanmış olan arşivini tanıtıyor ve Seyhun’un yaşamöyküsünü anlatıyor.
“Yallah Tazyik Erbakan”
“Tarihin Sesli Tanıkları, Necmettin Erbakan Plakları: ‘Yallah Tazyik Erbakan’” başlıklı yazısında Mehmet Öznur Alkan, siyaset sahnesinde uzun yıllar var olan Necmettin Erbakan’ın konu edildiği mizah ve yergi türündeki 45’lik plakları örnekliyor.
“Roza kızı Mari”
Ümit Kurt’un yazısının başlığı “Antep’te Mütareke Döneminde Yetimlerin İadesi: Roza Kızı Mari”.
Kurt tehcir ve soykırım sonrası hayatta kalabilen Ermenilerin çocuklarını bulma girişimlerine değinirken “Roza kızı Mari”nin yaşadıklarını arşiv belgelerinden izliyor.
Gardiyanlık
“İzmir Hapishanesi ve Başgardiyan İsmail Hakkı Sakızlı” başlıklı yazısında Ufuk Adak, İzmir Hapishanesi’nin son başgardiyanı İsmail Hakkı Sakızlı’nın notlarından yola çıkarak gardiyanlık mesleğine ve hapishanedeki mahkûmların gündelik faaliyetlerine ışık tutuyor.
Malta’da bayramlar ve Osmanlılar
Akın Öge, Osmanlılar ile Malta güçleri arasında 16-18. yüzyıllardaki mücadelenin Maltalıların gündelik hayatı üzerindeki etkilerini inceliyor.
“Maltızlar 8 Eylül’de Neyi Kutlayacaklar? Malta’da Bayramlar ve Osmanlılar” başlıklı yazı aynı zamanda Malta’daki bayram kutlamalarını mercek altına alıyor.
Parti Pehlivan
Elif Cemre Solmaz, Elif Dirik, Feride Nur Haskaraca ve Meryem Şeyda Zayim ortak imzalı yazıları “Fedailikten Kuvvacılığa (İttihatçılıktan Kemalizme) Parti Pehlivan”da, Parti Pehlivan’ın Balkanlar’dan Anadolu’ya, Jön Türklükten Kuva-yı Milliye’ye uzanan yaşamöyküsünü anlatıyor.
Semra Germaner
Toplumsal Tarih’in Eylül 2015 sayısında yer alan diğer yazılar şöyle…
* Zeynep İnankur, temmuz ayında ölen sanat tarihçisi Semra Germaner’i tanıtırken onun Türkiye sanat tarihi dünyasındaki yerini de anlatıyor.
* Betül Kaya, 20 Temmuz’da Boğaziçi Üniversitesi Tarih Bölümü’nün konuğu Olan Ussama Makdisi’nin “Batı Hegemonyası Devrinde Ortadoğu’da Sekteryanizm, 1860-1948” başlıklı konuşmasını özetliyor.
Panayot Abacı
* Gülçin Akkişi temmuz ayında hayatını kaybeden Tarih Vakfı mütevellisi, müzisyen, çevirmen, yayıncı Panayot Abacı’yı çokyönlü kişiliğiyle tanıtıyor.
* Aylin Koçunyan’ın Jamanak gazetesinin Eylül 1915 tarihli sayılarından haberler aktardığı dergide her ay düzenli yayımlanan Edhem Eldem’in “L’illustration’dan Seçmeler”i ve Emel Seyhan’ın “Osmanlı Basınında Yüz Yıl Önce Bu Ay”ı da derginin sayfaları arasında. (YY)
