7 Temmuz'da Engelliler Kanunu'nun süresinin dolmasının ardından şikayet mekanizması çalışmaya başladı.
Adalet ve Kalkınma Partisi'nin (AKP) 2005'te çıkardığı Engelliler Kanunu'nun geçen temmuzda süresi dolmuş ancak gerekli düzenlemeler yapılmadığı için süre engelli derneklerinin itirazlarına rağmen 2+1 olarak iki sene uzatılmıştı.
7 Temmuz 2013'te uzatılan sürenin ilk yılı doldu. Herkesin kullanımı için inşa edilen binaların, tüm açık alanların ve ulaşım araçlarının engellilerin kullanımına uygun olması gerekli. Yoksa şikayet mekanizması işleyecek ve gerekli cezalar kesilecek.
Engellinin araca binmesi 40 saniye
Engelsiz Hayat Dayanışma Derneği, süreci hızlandırmak için toplu taşıma araçlarıyla ilgili sorunları görüşmek üzere İETT Genel Müdürü Hayri Baraçlı ile görüştü.
Peki, toplu taşımada engellilerin yaşadığı sorunlar ne?
Dernek Başkanı Adem Kuyumcu, görüşme esnasında İETT'ye ilettikleri sorunları aktardı.
* En başta engellilere uygun olmayan, rampası vb olmayan minibüs ve otobüslerin zaten doğrudan trafikten çekilmesi gerekiyor.
* Otobüs şoförleri tekerlekli ya da akülü engellileri almayabiliyor. Yolcular otobüs şoförlerine "geç kalacağız" diye baskı uygulayabiliyor. Oysa hesapladık bir akülü aracın otobüse binmesi sadece 40 saniye.
* Araç durduğunda şoförün otobüsü yana yatırması gerekiyor; bunu yapmayanlar var. Oysa sadece bir tuşa basması yeterli.
* Otobüs şoförleri yeterli güvenliği sağlayamadıkları için otobüse sadece bir tekerlekli ya da akülü sandalyeli alıyor; yani aynı anda iki tekerlekli sandalyeli engelli otobüse binemiyor.
* Görme engelliler için sesli, işitme engelliler için görsel uyarıcılar çoğunlukla çalışmıyor ya da görülemeyecek bir yere konuyor.
* Engelleri görülmeyen engelli kart sahiplerine şoförlerin aşağılayıcı yaklaşımı bazen kavgalara sebep olabiliyor.
* Kart sahibi otizmli ve zihinsel engelli refakatçilere şofölerin "bedavacı" bakışı sıkıntı yaratıyor.
Doğrudan İETT'ye şikayet edilebilecek
Tüm bu sorunları, ya dernekler aracılığıyla, ya da doğrudan İETT müdürlüğünü arayarak ya da internet üzerinden şikayet edebilirsiniz. Bunun için aracın arkasında yazan numarayı, olayın nerede ve hangi tarihte geçtiğini bildirmeniz yeterli. Çünkü araçlar zaten sürekli kamera sistemiyle kayıt altında.
"Engelli istemeyen yolcu ayrımcılık suçu işliyor"
İETT ve derneğin işbirliği ile yolcuların da bilinçlenmesi için toplu taşıma araçlarında anons ve reklamlar yapılacak.
Kuyumcu, yolcuların engellilerin toplu taşıma araçlarına alınmasını engelleyerek Anayasa'nın eşitlik ilkesini çiğnediklerini hatırlatarak Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) ayrımcığı düzenleyen 122. maddesinden de yargılanabileceğine dikkat çekiyor.
Bakanlık da denetleme komisyonu kurdu
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı da Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Yönetmeliği hazırladı. Buna göre, engellilerin erişlebilirliğini takip ve denetlemeler illerde vali veya görevlendireceği vali yardımcısının başkanlık edeceği "Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Komisyonları" tarafından yürütülecek.
Vatandaşlar karşılaştıkları sorunlar nedeniyle izlenmesini ve denetlenmesini istedikleri yerlerle ve araçlarla ilgili komisyon sekretaryasına başvuruda bulunabilecek.
Belediyelere 500 bine varan ceza
Umuma açık hizmet veren her türlü yapı ve açık alan ile toplu taşıma araçlarının sahibi olan gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerine her bir tespit için 1.000 Türk Lirasından 5.000 Türk Lirasına kadar bir yıl içinde uygulanacak 50.000 lirayı geçmeyecek idari para cezası uygulanacak.
Büyükşehir belediyeleri, belediyeler ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarına her bir tespit için 5.000 Türk Lirasında 25.000 Türk Lirasına kadar bir yıl içinde 500.000 lirayı para cezası uygulanacak. (NV)
