Engellilere Çözüm İçin Toplum Eğitilmeli

Türkiye Sakatlar Derneğinden Eroğlu, Engellilerin yaşamlarını kısıtlayan sorunlar yasal ve toplumsal düzenlemelerle ortadan kaldırılabilir; Ulaşılabilir Yaşam Derneğinden Cengiz, Toplumun tüm kesimlerinin eğitilmesi gerekli diyor.

İstanbul

Türkiye Sakatlar Derneği Genel Merkez Yöneticilerinden Hüseyin Eroğlu ve Ulaşılabilir Yaşam Derneği Proje Koordinatörü Belgin Cengiz, Anayasa ve yasalarla güvence altına alındığı halde, Türkiye'de engellilere yönelik ayrımcılığın sürdüğünü vurguluyor.

Engellilerin istihdam, ulaşabilirlik, sağlık, sosyal güvence, rehabilitasyon alanlarındaki sorunlarına dikkat çeken Eroğlu, engellilere yönelik pozitif ayrımcılık uygulanması gerektiğini söylüyor.

Engelliler, yakınları ve toplumsal bileşenler

Engellilerin yaşamlarını tek başlarına sürdürebilmelerini sağlayacak düzenlemelerin gerekliliğine dikkat çeken Cengiz ise, "toplumun tüm kesimlerinin eğitilmesi önemli" diyor.

Cengiz, "Engellilere yönelik her program, engelliler, yakınları ve yaşam alanlarındaki tüm toplumsal bileşenlerin bilinç değişimini hedefleyen bir yaklaşım sergilemelidir" diye konuşuyor.

Kendileriyle ilgili problemlerin çözümünde engellilerin talep ve önerilerinin dikkate alınması gerektiğini söyleyen Cengiz, Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu'nun kadro ve ödenek eksikliği nedeniyle yetersiz kaldığını belirtiyor.

Eroğlu: Tedbir almak, devletin görevi

* Engellilerin sorunlarını istihdam, ulaşabilirlik, sosyal güvenlik, sağlık ve rehabilitasyon başlıkları ile özetliyoruz. Bunlar, günlük yaşamımızı doğrudan etkileyen ancak ortadan kaldırılabilecek sorunlar.

* Anayasada engellilerle ve dezavantajlı sosyal gruplarla ilgili hükümlerle, gerekli tedbirlerin alınması devletin görevi olarak belirleniyor. Engellilerin ihtiyaçlarının karşılanması, hayat şartlarının iyileştirilmesi, doğumlarından ölümlerine kadar sosyal güvenlik ağı içinde korunması sosyal devlet olmanın gereklerinden.

Sorunlar ve talepler

* İstihdam: Türkiye'deki sakat sayısının 8 milyonun üzerinde olduğu biliniyor. Sakatlar arasındaki işsizlik oranı çok yüksek. Kamu kuruluşlarında ve özel sektörde, yüzde 3 oranında sakat çalıştırılması zorunlu. Ancak biz 30'da 1'lik bir oranın geçerli kılınmasını istiyoruz.

* Ulaşabilirlik: Bu sorun iki açıdan ele alınabilir. Birincisi, şehir içi ulaşımın belediyeler katında sakatlara göre düzenlenmemesi. Toplu taşıma hizmetlerinden faydalanamayan engelliler, iş bulsalar da işyerlerine gidemiyorlar. İkincisi, kent içindeki mimarinin tekerlekli sandalyelere, yaşlılara, pusetli kadınlara göre düzenlenmemesi.

İstanbul gibi büyük şehirler de dahil olmak üzere, Türkiye'de herhangi bir ciddi adım atılmış değil. Engelliler alışveriş yapamıyor, evinde dahi ihtiyaçlarını gidermekte güçlük çekiyor, yakınlarına bağımlı yaşamak zorunda kalıyor. Oysa bir engellinin birey olarak, tek başına yaşanmasının sağlanması gerekiyor.

* Sosyal güvenlik: Yasaya göre yüzde 40 SSK'lı olarak çalışan sakat, 15 yılda emekliliği hak ederken; 59. hükümet bunu 20 yıla çıkardı. Bu sakatlar için en az istihdam kadar önemli bir problem. Sakatlar, yaşlandıkları zaman bir bakıcıya ihtiyaç duyacaklarını biliyorlar.

* Sağlık: İstihdam sorunu nedeniyle maddi sıkıntı yaşayan sakatlar, sosyal güvenlik sorunları da çözülemediğinden sağlık hizmetlerinden yeterince faydalanamıyor. Sakatlara yönelik özel bir kanun çıkması gerekiyor.

* Rehabilitasyon: Sadece belirli illerde rehabilitasyon merkezleri var; bu merkezler de yetersiz. Rehabilitasyon, ancak ulaşım, sosyal güvenlik, istihdam ve sağlık sorunlarıyla bütünlüklü bir biçimde ele alındığında anlam kazanır.

Cengiz: Toplum temelli rehabilitasyon önemli

* Türkiye'de dezavantajlı grupların başında da engelliler geliyor. Özellikle gelir seviyesi düşük bölgelerde, olanakları ve ulaşımları sınırlı gruplarla birlikte, toplum temelli rehabilitasyon anlayışıyla, toplumun bütün kesimlerinin eğitimlerini ve dönüşümlerini içeren programlar yürütüyoruz.

* Temel yaklaşımımız, engellilerin her türlü olanağa erişebilirliklerini güçlendirici, örnek projeler gerçekleştirmek; bu alanda çalışan resmi ve sivil kurumların kullanabilecekleri yöntemler geliştirmek.

* Türkiye'de ilk kez engellilerin ulaşabilirliğine uygun konut projesini hayata geçiriyoruz. Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı, Başbakanlık Özürlüler İdaresi, Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu, Mimarlar Odası ve yerel yönetimleri yan yana getirip Düzce'de bir konut programı başlattık. Hedefimiz bu proje ile bir model oluşturmak ve bu modelin Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı aracılığıyla yaygınlaştırılmasını sağlamak.

* İstanbul'da yoksul semtlerde, ailelere yönelik ayrımcılığı hedef alan programlar yürütüyoruz.

* Bakırköy'de 300-350 engellinin hizmet aldığı bir rehabilitasyon merkezimiz var. Bu merkez, Omurilik Felçlileri Derneği, Bakırköy Kaymakamlığı ve bizim ortaklığımızla faaliyetini sürdürüyor. (BB)