Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) milletvekili Didem Engin, birçok engellinin mağduriyet yaşamasına neden olan engelli ve evde bakım aylığı kanunlarında değişiklik yapılmasını içeren kanun teklifi verdi.
Engelliler 28 Mart'ta söz konusu yasaların değiştirilmesi için Türkiye çapında oturma eylemi yapmıştı.
Türkiye'de 65 yaşını doldurmuş muhtaç, güçsüz ve kimsesiz kişilere ve başkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek şekilde engelli olan kişilere aylık bağlanmasını düzenleyen 2022 sayılı kanun 1976 yılında çıkarıldı.
2022 yasaya göre yüzde 40-70 arası engelliler 291, yüzde 70 ve üzeri engellier 437 lira, yaşlılar ise 145 lira maaş alıyor.
1983 tarih ve 2828 Sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu'nda göre ise kendi ihtiyaçlarını gideremeyecek durumda olan engelli ve yaşlılara bakan kişilere 793 lira evde bakım aylığı bağlanıyor.
Ancak bu yasalardaki 2013 ve 2014 tarihli değişikliklerle birçok engellinin maaşı kesildi, bazılarına geriye dönük borçlar çıkarıldı.
Hane halkı geliri değil, bireyin geliri önemli
Deniz Engin, kanun teklifinde 2022 ve 2828 Sayılı Kanunlarda bakım desteği ve engelli aylığı bağlanabilecek bireylerin tespitinde hane halkı toplam geliri yerine bireyin bizzat fiilen eline geçen gelire bakılması yönünde bir düzenleme yapılmasını talep etti.
“Bu değişiklik ile bu aylıklara hak kazanan yurttaşların bağımsız birer birey olduğu anlayışından yola çıkılmak istenmekte ve hak sahiplerini diğer aile bireylerine, birlikte yaşadığı kişilere bağımlı kılan düzenlemeden geri dönülmesi amaçlanmaktadır. Böylece, engelli ve yaşlı yurttaşların temel ihtiyaçlarını karşılayabilmeleri ve sosyal, toplumsal, ekonomik ve kültürel yaşama katılabilmelerinde önemli bir aşama kaydedilebilecektir.”
BM sözleşmesi ve anayasa ihlali
Didem Engin, 2020 sayılı kanunda 2013 yılında yapılan bir düzenleme ile, kanun kapsamında belirtilen aylık bağlanma şartlarında hem BM Engelli Sözleşmesi ve İlkeleri, hem de Anayasa’ya aykırı değişiklikler yapıldığını belirtti.
“Kanunun 1. Maddesinde yapılan değişiklik ile 65 yaşını doldurmuş muhtaç kişilere ve başkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek şekilde engelli olan kişilere aylık bağlanırken “hane halkı gelirinin esas alınması” ve nafaka bağlanmış olanlar ve nafaka bağlanması mümkün olanlara aylık bağlanmayacağına ilişkin düzenleme birçok engelli ve yaşlı için belirtilen aylığın alınamaması sonucunu doğurmuştur. Devlet bu düzenleme ile engelli ve yaşlı yurttaşları, bağımlı birer varlık olarak görmekte, onlara kendilerine ait, özerk bir yaşam alanı sunamamaktadır.”
Engin, yine 2828 Sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu’nda da 2014 yılında gerçekleştirilen değişiklik ile evde bakım desteği sunumu için 2022 Sayılı Kanun’dakine benzer bir değişiklik yapılıp hane halkı toplam geliri esas alınarak desteğe ihtiyaç duyan bireyin tespitinde bireyin bağımsızlığı ilkesinin göz ardı edildiğini belirtti. (NV)
