ENAG: Pandemide en çok fiyat artışı otobüs, mobilya ve yağda
Fotoğraf: Sosyal medya
Haberin İngilizcesi için tıklayın
Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG), ‘Pandemi Sepeti Tüketici Fiyat Endeksi’nin Ocak verilerini kamuoyuyla paylaştı.
Aylık bazda ‘Pandemi Tüketici Fiyat Endeksi’nin yüzde 3.15 arttığını aktaran ENAG, bu oranın Aralık 2020 döneminde yüzde 3.21 olduğunu açıkladı.
Covid-19 salgınının yeni dalgaları olasılığının fiyat artışlarının devam edeceğini gösterdiğini belirten ENAG, konuya ilişkin yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi:
“Enflasyon oranlarına etki eden faktörlerin başında doğal olarak yüksek döviz kuru seviyesi ve geçişkenliği etkisi gelmektedir. Öte yandan, döviz kuru yükselirken hızla artan fiyatların döviz kuru düşerken esnek olmadığını görüyoruz.
“Roket ve tüy teorisi olarak adlandırılan bu aykırılığı çözüme kavuşturacak politikaları hayata geçirmek, enflasyonu kontrol altına almada önemli bir adım olacaktır.”
Sepet bazlı istatistikleri paylaşan ENAG, şu artışlara dikkat çekti:
- En fazla artış ‘lokanta ve oteller grubu’nda yaşadı. (Yüzde 6.78)
- ‘Gıda ve alkolsüz içecekler’ ile ‘konut’ gruplarında sırasıyla yüzde 5.81 ve yüzde 3.52’lık enflasyon oranı gözlemliyoruz.
- Bilgisayar ve tablet gibi ürünlerin kapsamında olduğu ‘eğlence ve kültür ürün grubu’nda enflasyonist baskının biraz azaldığını belirtmek gerekir. Bu grubun enflasyon oranı yüzde 0.37 olarak gerçekleşmiştir.
- TÜİK tamamlayıcı ürünler olarak elde ettiğimiz, içinde eğitim, sağlık ile alkollü içeceklerin yoğunlukla bulunduğu sepetin enflasyonu ise yüzde 0.93 olarak gerçekleşmiştir.
Ayrıntılı harcama grup enflasyon oranlarını da açıklayan ENAG, ‘şehirlerarası uçak ve otobüs’ ürün grubunun fiyatlarında aylık yüzde 14.58 artış ile başı çektiğini, bunu yüzde 13.12 ile ‘mobilya’nın takip ettiğini aktardı. Üçüncü sırada ise yüzde 11.56 artış ile ‘yağ grubu’nun yer aldığını duyurdu.
Enflasyon Araştırma Grubu hakkında
Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG), bir grup akademisyen tarafından Türkiye'deki enflasyonun saatlik, günlük ve aylık olarak açıklanması amacıyla kuruldu.
Üyeleri arasında Prof. Dr. Veysel Ulusoy (Yönetici), Dr. Öğretim Üyesi Caner Özdurak (Yönetici), Serkan Gençer (Finansal Ekonomi, Doktor Adayı, Yürütücü), Serhat Çebi (Uni. of Basque Country, Ekonomi, Doktor Adayı), Mustafa Demirok (Finansal Ekonomi, Doktor Adayı), Mehmet Ali Özer (Veri Bilimi), İbrahim Can (Yönetim, Organizasyon, Doktor Adayı) ve Mehmet Çağdaş (Finansal Analist) bulunuyor.
Grup, anlık olarak takip edilen döviz kuru, faiz ve borsa hisse fiyat değişimlerini etkileyen enflasyon verisinin de anlık olarak hesaplanması hedefleniyor. TÜİK, enflasyon verilerini sadece aylık olarak açıklıyor.
İlk verisini Eylül 2020’de yayınlayan ENAG, bu ayda enflasyonu yüzde 3,61 olarak tahmin etmiş, buna karşılık TÜİK yüzde 0,97’lik enflasyon açıklamıştı. ENAG'ın enflasyon sepetinde, TÜİK sepetindeki 418 maddenin 314 tanesi yer alıyor.
Bu da TÜİK'in enflasyon sepetinin ağırlık olarak yüzde 80'ine denk geliyor. Geriye kalan 104 madde ise enflasyona etkilerinin yoğun olmaması ve tüketim davranışlarını tam olarak yansıtmamaları nedeniyle kapsam dışında tutuluyor.
Ancak TÜİK enflasyon oranı ile birebir karşılaştırma yapılabilmesi için bu 104 ürünün aylık fiyat değişimi, TÜİK'ten alınarak ENAG'ın hesapladığı enflasyon oranının içine kalan yüzde 20 olarak ekleniyor. Böylece ENAG'ın enflasyon hesaplamasında ürün sepeti ve ürün ağırlıkları TÜİK ile aynı şekilde ele alınırken ölçümleme ve metodolojide farklılık görülüyor.
TÜİK'e daha önce enflasyon sepetine aldığı ya da almadığı ürünler üzerinden bazı eleştiriler yöneltilmişti. (HA)
