* Bu haber, Atölye BİA İletişim Platformu atolyebia.org'da yayınlandı.
Fotoğraflar: Ali Safa Korkut
Haberin İngilizcesi için tıklayın
Polisin sert tavrı ve müdahalesi sebebiyle çok sayıda insanın uzun bir süre alana erişemediği Diyarbakır Newrozu, kolluk kuvvetlerinin kentte ve Newroz alanında yarattığı tüm zorluğa rağmen 7’den 70’e yüz binlerce insanın katılımıyla, büyük bir coşkuyla kutlandı.
Emniyet güçleri, bu yıl ilk defa giydikleri yöresel kıyafetler sebebiyle pek çok kişiyi alana almadı. Kıyafetleri nedeniyle alana girmesine izin verilmeyen kadınlar giydikleri Kiras u Fistanları, erkekler ise Şal u Şepiklerini değiştirmek zorunda kaldı.
2022 Newroz bayramı, Kürt coğrafyasının her sene en büyük Newroz’una sahne olan Diyarbakır’da bu sene de büyük bir coşkuyla kutlandı.
"Şimdi kazanma zamanı"
Diyarbakır Bağlar ilçesinde bulunan Newroz Parkı’nda yüz binlerce insanın katılımıyla gerçekleşen Newroz kutlamaları, bu yıl “Dem dema serkeftinê ye/Şimdi kazanma zamanı” sloganıyla gerçekleştirildi.
Newroz alanına giriş için Protokol, Zümrüt Kent, Göletli Park, Araç Muayene İstasyonu ve Evrim Alataş Caddesi noktaları belirlendi. Saat 09.00’da başlaması planlanan kutlamalar için sabahın erken saatlerinde binlerce kişi çevre il, ilçe ve kentlerden Diyarbakır’a geldi. Birbirinden renkli yöresel kıyafetler giyen yurttaşlar, alkış, zılgıt ve sloganlarla alana girmek için kontrol noktalarında hazır bulundu.
Ancak polislerin yurttaşlara karşı takındığı sert tavır sebebiyle belirlenen giriş noktalarının bazılarından alana girişiler ancak 4 saat sonra mümkün oldu.
Yöresel kıyafetlere yasak
Emniyet güçleri, gerek yöresel kıyafetler ve taşıdıkları bayrak/flamalar gerekse de attıkları sloganlar sebebiyle özellikle Araç Muayene İstasyonu ve Göletli Park girişlerinde, kontrol noktalarında bekleyen binlerce insanı alana almayı reddetti. Araç Muayene İstasyonu girişindeki ekipler, sık sık “Slogan atmadan sessiz bir şekilde bekleyin, aksi takdirde hiçbir şekilde hiçbirinizi içeri almayacağız. Attığınız sloganlar yasa dışı ve hepiniz kameralarla kayıt altına alınıyorsunuz” anonsları yaptı.
Yurttaşlar bu anonsları dikkate almayıp mevcut giysileriyle sloganlar atmaya devam edince saat 11.47’de TOMA'lar tazyikli suyla yurttaşlara yoğun bir müdahalede bulundu. Polisin müdahalesinin ardından yaklaşık 10 kişilik bir grup TOMA'lara taşlarla yanıt verdi ancak arbede çok kısa sürdü.
Newroz’u kutlamak için gelen yurttaşlar, taş atan gruba tepki göstererek bu eylemi sonlandırdı ancak polisin sert tutumu değişmedi. Pek çok katılımcı, giydikleri yöresel kıyafetler sebebiyle kontrol noktalarındaki polisler tarafından sert uyarılarla geri çevirildi. Bu uyarılar üzerine pek çok kişi, kıyafetlerini değiştirmek zorunda kaldı.
*Gençler yöresel kıyafetleri nedeniyle Newroz alanına alınmadı.
Newroz alanına alınmayan gençler, kıyafetlerini değiştirmek zorunda kaldı.
Benzer müdahaleler Havalimanı (Göletli Park) girişinde de yaşandı ve bu noktalarda yaralanan yurttaşlar oldu. Araç Muayene İstasyonu ve Göletli Park noktalarından alana girişler, ancak 13.30 itibarıyla gerçekleşti. O saate kadar alan dışındaki yurttaş sayısı, Newroz alanındakilerden çok daha fazlaydı ve hal böyle olunca kutlamalar dışarıda gerçekleşti. Katılımcılar, polisler tarafından kurulan iki arama noktasında arandıktan sonra 13.40’ta alana girebildi.
Deniz Poyraz ve Kemal Kurkut
Newroz alanında ise Tertip Komitesi tarafından alanın çeşitli noktalarında konumlandırılan Deniz Poyraz ve Kemal Kurkut pankartlarının gölgesinde coşkulu bir hava hakimdi.
DTK Eşbaşkanı Berdan Öztürk, DBP Eş Genel Başkanı Saliha Aydeniz ve HDP Eş Genel Başkanı Pervin Buldan’ın yanı sıra Kürdistani İttifak Çalışması’nda yer alan siyasi parti temsilcileri kutlamalarda birer konuşma yaparken bu konuşmaların gündemi İmralı F Tipi Yüksek Güvenlikli Cezaevi'nde ağırlaştırılmış tecrit altında tutulan PKK Lideri Abdullah Öcalan’ın fiziki özgürlüğü ve Kürt ulusal birliği oldu. Yine hasta ve infazı yakılan tutuklular ile ekonomik krize de dikkat çekilen konuşmalarda Kürtçenin eğitim ve resmi dil olması talebi de dillendirildi. Kutlamalara katılan yüz binlerce bu talebe alkış ve zılgıtlarla destek verdi.
Hükümetin ifade özgürlüğü konusunda oluşturduğu yoğun baskı ortamı nedeniyle Newroz alanındaki yurttaşların pek çoğu görüş vermekten kaçındı ancak konuştuğumuz isimlerin ifadeleri, bize halkın gündeminin de Newroz konuşmacılarının gündemiyle aynı olduğunu gösterdi. Yurttaşlar, Selahattin Demirtaş’ın tutsaklığı, ülkedeki yoğun baskı ortamı, kadın cinayetleri, ekonomik kriz, Kürtçe’nin eğitim dili olmaması konularında tepkilerini belirtmek için kutlamalara katıldıklarını dile getirirken hepsinin ortak talebi, tüm Ortadoğu halklarının özgürlüğe erişmesiydi.
“Alana girişte uygulananlarla bizi yıldırmak amaçlandı”
Fotoğraf: Muzaffer Ç.
Uzun bir mücadelenin ardından Newroz alanına girmeyi başaranlardan Muzaffer Ç. (57), ilk olarak giriş noktalarında yaratılan zorluklardan yakındı. “Bu ülkede Kürtlere uygulananların kısa bir özetiydi bu. Saatlerce alana girmek için bekledik. Bu muameleyle bizleri yıldırmaya, ellerinden geldiğince tüm tadımızı kaçırmaya çalıştılar” dedi. Muzaffer Ç., “Hukukun üstünlüğünün gözetildiği, herkese eşit ve özgür bir yaşam talep etmek için geldim” diye konuştu.
Kadınların gündemi erkek şiddeti
Kadınların gündemi, Türkiye’nin dört bir yanındaki kadınlarla aynıydı: Erkek şiddeti.
Fotoğraf: Zeynep Güner
Yurttaşlardan Zeynep Güner, başta Kürt halkı olmak üzere tüm Ortadoğu halklarının özgürlüğünü haykırmak için geldiklerini söylerken, “Bizim gündemimiz de her kadın gibi kadın cinayetleri ve sosyal hayattaki cinsiyet eşitsizliği. Bir an önce bunların son bulmasını ve bunlar için etkin politikalar yürütülmesini istiyoruz. İstanbul Sözleşmesi bir an önce yeniden imzalanmalı ve yürürlüğü konmalı” dedi.
Berivan T. de Güner’le benzer ifadeler kullandı. Tüm Türkiye için barış ve özgürlük dilediklerini söyleyen Berivan T., “Kadın cinayetlerinin son bulmasını ve tüm kadınlar için eşit, adil ve güvende bir yaşam için gerekli politikların izlenmesini ve tesis edilmesini istiyoruz. Bugün buraya bunu haykırmak için geldik. Hükümetin kadın hakları konusunda izlediği politikalar tamamen kadınlar aleyhine. En çok da buna tepki göstermek için buradayız” diye konuştu.
Fotoğraf: Beritan T.
Kadınlardan Beritan T. (32) de kadınlara uygulanan şiddet ve baskılara tepki göstermek için kutlamalara katıldığını söyledi. Beritan T., “İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmek, kadın cinayetlerinin önünü açmaktır. Sözleşmeden çekilerek açıkça 'Kadınları öldürebilirsiniz, bu sizin hakkınızdır' dendi. Bir an önce bu hatadan dönülmesi gerekiyor” ifadelerini kullandı.
“Sırf kıyafetimiz sebebiyle sorguya alındık”
Antep'ten gelen gençler
Kutlamalar için kente Antep’ten gelen 5 kişilik bir genç grubu da Antep ve Diyarbakır’da polisler tarafından kendilerine uygulanan tutumdan yakındı. Selahattin Demirtaş’ın mahkumiyetine bir tepki göstermek, ona destek olmak amacıyla Diyarbakır Newroz’una katıldıklarını söyleyen gençlerden İbrahim D., “Ülkedeki yoğun baskı ortamını dillendirmeye dahi gerek yok. İstediğimiz kıyafeti giymekte bile özgür değiliz. Sırf üzerimizdekiler yüzünden Antep otogarında polisler tarafından yaklaşık yarım saat sorgulandık. Kim olduğumuzu, ne yapmaya gittiğimizi ve amaçlarımızı sordular. Yine Diyarbakır otogarında da bu kez de Kürtçe konuştuğumuz gerekçesiyle polisler tarafından sorgulanıp GBT uygulamasına tabi tutulduk” dedi. Gençler, daha özgür bir ülke için bir an önce harekete geçirilmesini söyledi.
“Demirtaş için buradayım”
Fotoğraf: Behiye K.
Kutlamalarda yer alanlarından Behiye K. (62) de herkes için eşit ve özgür bir ülke çağrısında bulunmak için burada olduğunu söyledi. Selahattin Demirtaş’ın bir an önce özgürlüğüne kavuşmasını istediğini belirten Behiye K., “En çok da ona destek olmak, yalnız olmadığını göstermek için buradayım. Başta Demirtaş olmak yere haksız yere içerde tutulan tüm siyasetçiler için özgürlük diliyorum” diye konuştu.
Gençler umutsuzluktan yakındı
Fotoğraf: Gülistan Demir
Gençlerin gündemiyse ekonomik kriz ve mevcut baskı ortamının yarattığı umutsuzluktu. Gülistan Demir, baharın gelişini kutlamak için alanda olduklarını söylerken “Gençler için yaşamın giderek zorlaştığı şartlardayız. Bunun bir an önce tersine dönmesini istiyoruz” dedi. Baver Yıldırım ise “Öyle bir şansım olsa şu saat itibarıyla Avrupa’ya gitmek isterim. Gençliğin hiçbir imkanından yararlanamıyoruz ve bunun en büyük sebebi de ekonomik kriz. Mevcut şartlarda burada kendime bir gelecek göremiyorum” diye konuştu.
Baver Yıldırım, solda
Sanatçılar Rojda, Azad Bedran, Servet Kocakaya, Kazo ve Elenora’nın müzikal performansıyla coşkunun her geçen dakika arttığı kutlamalar, yurttaşların kutlamalar boyunca attığı “Deniz Poyraz & Kemal Kurkut onurumuzdur”, “Dem dema azadiyê ye/Şimdi özgürlük zamanı”, “Zimanê me rûmeta me ye/Dilimiz özümüzdür”, “Girtiyên nexweş rûmeta me ne” ve “Edî bes e dem dema azadiyê ye/Yeter artık şimdi özgürlük zamanı”, “Bijî serok Apo”, “Bê serok jiyan nabe” ve “Bijî berxwedana zindanan/Yaşasın zindanların direnişi” sloganlarıyla saat 17.00 civarında son buldu.
(ASK/SO/NÖ)
