DÜNYA

Yayın Tarihi: 30 Ocak 2025 00:10

~ Son Güncelleme: 10 Şubat 2025 12:54

6 dk Okuma

SURİYE NEREYE?

El Kaide militanı Culani nasıl Suriye devlet başkanı Şara oldu?

Değişim, HTŞ'nin 2017'den beri uyguladığı "ılımlı cihat" stratejisinin yansısı. Muhammed el-Culani’nin içinden Ahmed eş-Şara’nın çıkışı basit bir kıyafet ve ad değişikliğinden ibaret değil. Suriye çok daha karmaşık yerel ve uluslararası süreçlerin bileşkesi istikametinde yol alıyor.

BİA Haber Merkezi

El Kaide militanı Culani nasıl Suriye devlet başkanı Şara oldu? — *Muhammed el-Culani, 2016'da Nusra Cephesi'nin sona erdiğini açıklıyor. (Fotoğraf: AA)

1982'de babasının petrol mühendisi olarak çalıştığı Suudi Arabistan'da doğan Ebu Muhammed el-Culani, 1989'a kadar bu ülkede yaşadı. O yıl, Culani ailesinin Suriye'ye dönmesiyle Ebu Muhammed'in sonraki yaşamı Şam'ın Mezzeh semtinde geçti.

Cihatçılığa giriş

Culani'nin cihatçılığı 2003'te ABD öncülüğündeki Irak işgaline karşı diğer yabancı savaşçılarla birlikte direnişe katılmasıyla başladı. 2005'te hapsedildiği Camp Bucca'da cihatçılarla bağlantılarını güçlendirdi ve burada daha sonra IŞİD'e liderlik edecek olan Ebu Bekir el-Bağdadi ile tanıştı.

HTŞ hakkında neler biliyoruz?

6 Aralık 2024

Bağdadi, 2011'de Irak İslam Devleti'ne (IİD) bağlı bir yeraltı grubu olarak El Nusra Cephesi'ni kurması için Culani'yi Suriye'ye gönderdi. 2012'de Nusra IİD ve El Kaide bağlarını gizleyerek önemli bir silahlı muhalif güç haline geldi.

2013'te Bağdadi'nin Irak'taki grubu, tek yanlı olarak IİD ve Nusra'nın birleştiğini ve Irak ve Şam İslam Devleti'nin (IŞİD) kurulduğunu ilan ettiğinde Culani ve IİD arasındaki gerilimler arttı.

El Kaide'ye geçiş

Culani'nin IİD'nin şiddet taktiklerinden uzak durmak için direnç göstermesi bölünmeye yol açınca Culani, açmazdan çıkmak için El Kaide'ye bağlılık yemini etti ve Nusra Cephesi'ni El Kaide'nin Suriye kolu haline getirdi.

Culani'nin yönelimi başından itibaren Suriye'de halk desteği kazanmayı, IŞİD'in vahşetinden uzaklaşmayı ve "cihada" daha pragmatik bir yaklaşım geliştirmeyi önceliyordu.

Nisan 2013'te El Nusra Cephesi'nin El Kaide'nin Suriye kolu olması örgütü IŞİD ile karşı karşıya getirdi. Culani'nin IŞİD'le çatışma dolayısıyla El Kaide'ye dahil olması temelde yerel desteğini geliştirme, Suriyelileri ve isyancı grupları yabancılaştırmaktan kaçınmakta fazla işe yaramadı.

El Kaide'den kopuş

2015'te Nusra ve diğer gruplar İdlib vilayetini ele geçirdiler. 2016'da Culani, El Kaide ile bağlarını kopardı ve grubun adını Cebhe Fatah el-Şam, daha sonra 2017'de Heyet-i Tahrir'uş Şam (HTŞ) olarak değiştirdi.

Ayrılığın ardından El Kaide, Culani'yi ihanetle suçladı. Bu HTŞ'den firarlara ve Suriye'de El Kaide'ye bağlı Hurras el-Din'in kurulmasına yol açtı. HTŞ 2020'de Hurras el-Din'i ezerek etkisizleştirdi.

HTŞ ayrıca İdlib'deki IŞİD militanlarını ve yabancı savaşçıları hedef aldı, ağlarını dağıttı ve bazılarını "deradikalizasyon" programlarına girmeye zorladı.

Militan güçleri birleştirme ve iç çatışmaları azaltma çabaları kapsamında meşruiyet kazanan bu girişimler, Culani'nin HTŞ'yi Suriye'de baskın ve politik olarak sürdürlebilir bir güç olarak konumlandırma stratejisinin işaretlerini verdi.

El Kaide'den ayrılmasına ve ad değişikliklerine karşın HTŞ, BM, ABD, İngiltere ve diğer ülkelerce "terör örgütü" olarak tanımlanmaya devam etti. Batılı güçler, ayrılıkları bir aldatmaca olarak değerlendirdiler ve ABD, Culani'nin yerini gösterecekler için 10 milyon dolarlık ödül koydu.

İdlib'de kurulan "hükümet"

Culani yönetiminde HTŞ, kuzeybatı Suriye'nin en büyük isyancı kalesi olan ve çoğu diğer Suriye vilayetlerinden sürülmüş yaklaşık dört milyon insana ev sahipliği yapan İdlib'de baskın güç haline geldi.

Bölge yönetiminin bir militan gruptan ibaret olduğuna dair kaygıları gidermek için HTŞ, 2017'de siyasi ve idari organ olarak "Suriye Kurtuluş Hükümeti" (SG) adını verdiği bir sivil cephe kurdu.

SG, eğitim, sağlık ve yeniden yapılanma gibi sektörleri denetleyen bir başbakan, bakanlıklar ve yerel departmanlarla bir devlet gibi işlev gördü ve şeriatla yönlendirilen bir dini konsey kurdu.

Culani imajını yeniden kurgulamak amacıyla için halkla aktif olarak etkileşime girdi, yerinden edilmiş insanların kaldığı kampları ziyaret etti, etkinliklere katıldı ve özellikle 2023 depremleri türünden krizler sırasında yardım çabalarını denetledi.

Culani, 2021'de Taliban'ın Afganistan'da iktidarı ele geçirmesi sırasında Taliban'ı övmüş, onları bir esin kaynağı ve cihatçı çabaları siyasi hedeflerle etkili bir şekilde dengelemek için hedeflerine ulaşmak üzere gerektiğinde taktiksel tavizler vermeyi de kapsayan bir model olarak övmüştü.

Culani, İdlib'de istikrarı, kamu hizmetlerini ve yeniden yapılanmayı önceliklendirerek, HTŞ yönetimi altında İdlib'i bir başarı modeli olarak göstererek hem grubunun meşruiyetini hem de kendi siyasi hedeflerini büyütmeyi amaçlıyordu.

Culani liderliği altında HTŞ, gücünü pekiştirme ve sahneye hakim olma çabaları kapsamında cihatçı ya da isyancı olsun diğer militan grupları ezdi ve marjinalleştirdi.

HTŞ karşıtı protestolar

27 Kasım'da HTŞ liderliğinde Şam'a yürüyüşün başlaması öncesindeki bir yılı aşkın süre içinde Culani, İdlib'de hem radikal İslamcıların hem de Suriyeli aktivistlerin protestolarıyla karşı karşıyaydı.

Onu eleştirenler, yönetimini Esad'ın yönetimiyle karşılaştırıyor, HTŞ'yi otoriterlikle, muhalefeti bastırmakla ve eleştirileri susturmakla suçluyordu. Protestocular, HTŞ'nin güvenlik güçlerini, Esad'ın milislerini tanımlayan "Şebbiha" terimiyle anmaya başladılar.

Ayrıca, HTŞ'nin hükümet güçleriyle anlamlı bir çatışmadan kasıtlı olarak kaçındığını ve uluslararası aktörleri yatıştırmak için bu tür eylemlerde bulunmalarını önlemek amacıyla İdlib'deki cihatçıları ve yabancı savaşçıları dışladığını iddia ettiler.

Son saldırı sırasında bile, aktivistler ısrarla HTŞ'yi, İdlib'de hapsedilen "muhalifleri" serbest bırakmaya çağırıyorlardı.

HTŞ "reformları"

HTŞ bu eleştirilere yanıt olarak, geçtiğimiz yıl birkaç reform başlattı. İnsan hakları ihlalleriyle suçlanan tartışmalı güvenlik gücünü dağıttı ve yeniden adlandırdı. Yurttaşların güvenlik güçlerinden şikâyette bulunmalarına olanak sağlayacak bir "Şikayetler Bölümü" kurdu. Eleştirenler ise bu önlemlerin yalnızca muhalefeti bastırmaya yönelik bir gösteriden ibaret olduğunu söylüyorlardı.

2024 başlarında, İdlib'deki protestocular, tutukluların serbest bırakılmasını ve HTŞ yönetiminin sona erdirilmesini talep ederken HTŞ, İdlib'deki iktidarını pekiştirme ve militan gruplar arasındaki çoğulculuğun bastırılmasını haklı göstermek üzeretek bir liderlik altında birleşmenin ilerleme kaydetmek ve sonuçta Esad rejimini devirmek için çok önemli olduğunu savunuyordu.

"İki cami arasında"

HTŞ ve sivil kolu SG, hem yerel halkı hem de uluslararası toplumu kazanmak için modern ve ılımlı bir imaj yansıtmaya çalışırken ip cambazlığı yapıyor, aynı zamanda isyancıların elindeki bölgelerde ve HTŞ'nin kendi saflarındaki sertlik yanlılarını tatmin amacıyla da İslamcı kimliklerini öne çıkarıyorlardı.

Örneğin, HTŞ ve SG yeni bir alışveriş merkezinin açılışı için düzenledikleri “şenlik” dolayısıyla “sertlik yanlıları”nca "ahlaksızlık"la eleştirilebiliyor, geçtiğimiz ağustosta Paralimpik Oyunları'ndan esinlenerak düzenledikleri bir etkinlik için sert eleştirilere uğruyorlardı. Sonuçta SG bu tür etkinliklerin organizasyonunu gözden geçirmek zorunda kaldı.

Bu ve benzeri olaylar HTŞ'nin, İslamcı tabanının beklentilerini Esad yönetiminde yıllarca süren otoriter yönetimin ardından özgürlük ve bir arada yaşama arayışındaki Suriye halkının daha geniş talepleriyle uzlaştırmaktaki sıkıntılarını gösteriyor.

Yeni bir Suriye'nin anahtarı henüz ortada yok

Şam’ı ele geçirmek üzere başlatılan son saldırı sırasında, küresel medya Culani'nin cihatçı geçmişine odaklanması kimi isyancıların onu bir yük olarak görüp geri çekilme çağrısında bulunmalarına yol açmıştı.

Ancak, HTŞ'nin isyancıları birleştirme ve iki haftadan kısa bir sürede neredeyse tüm ülkeyi ele geçirme başarısı, Culani'nin konumunu güçlendirdi, sert eleştirileri ve fırsatçılık suçlamalarını gündemden düşürdü.

HTŞ ve müttefikleri, Kasım 2024 sonunda Esad'ı deviren saldırıyı başlattı.

Culani ve SG o zamandan başlayarak yerel ve uluslararası gözlemcilere güvenceler verdiler.

Azınlıklar da dahil Suriyelilere güvenlik vaat ettiler; komşulara ve Rusya gibi güçlere ise barışçıl ilişkiler kurma sözü verdiler. Culani, saldırılar durursa Rusya'nın Suriye üslerinin zarar görmeyeceğine dair güvence bile verdi.

Bu değişim, HTŞ'nin 2017'den beri uyguladığı "ılımlı cihat" stratejisini bir yansısı ve Muhammed el-Culani’nin içinden Ahmed eş-Şara’nın çıkışının yalnızca basit bir kıyafet ve ad değişikliğinden ibaret olmayıp Suriye’deki değişimin çok daha karmaşık yerel iradelerin bağrında cereyan eden uluslararası süreçlerin bileşkesi istikametinde yol almakta olduğunu yansıtıyor.

Ancak, Suriye’de hiçbir şey hiç bir güç için garanti altında değil. Her şey Suriye’nin çok kültürlü, çok inançlı, çok dilli toplumunun, ihtiyaçlarının eşitlik ve hakkaniyet temelinde giderilmeye başlandığına gerçekten inanmasını sağlayacak pratik siyasal, toplumsal ve hukuksal gelişmelerin köklenip köklenmeyeceğine bağlı. Henüz bunun işaretleri görülmüyor.

Ahmet eş-Şara rejimi de önceki tüm yönetimleri sınayan Sünni Araplar ile Hristiyan ve Alevi Araplar, Kürtler ve Dürziler’in birlikte yaşama muammasının çözüm anahtarının kendilerinin elinde olduğuna ilişkin sahici bir kanıt ortaya koymuş değil.
____________
Kaynak: BBC

(AEK)

Haber Yeri

Şam

Muhammed el-Culani htş İdlib bianet Detay

ilgili haberler

Hak odaklı, çok sesli, bağımsız gazeteciliği güçlendirmek için bianet desteğinizi bekliyor.

Google ile Katkıda Bulunun

HAK ODAKLI, ÇOK SESLİ,
BAĞIMSIZ GAZETECİLİĞİ GÜÇLENDİRELİM!

bianet'e destek olmak için tıklayın

bu haberin uzantıları

"GEÇİŞ DÖNEMİ CUMHURBAŞKANI"

"Zafer Konferansı" Ahmet eş-Şara'yı resmen Suriye Cumhurbaşkanı ilan etti

29 Ocak 2025

/haber/zafer-konferansi-ahmet-es-sara-yi-resmen-suriye-cumhurbaskani-ilan-etti-304088

ilgili haberler

DÜNYA

Yayın Tarihi: 1 Nisan 2025 20:00

~ Son Güncelleme: 1 Nisan 2025 20:28

2 dk Okuma

ALEVİLERE SALDIRILAR SÜRÜYOR

Tartus ve Humus’ta dördü çocuk 12 sivil katledildi

Humus’un Kerem ez-Zeytun Mahallesi ile Tartus’un Baniyas ilçesine bağlı Harf Binamra köyündeki saldırılar, kamuoyunda yoğun tepkilere neden oldu. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, her iki saldırıdan da güvenlik güçlerini sorumlu tuttu.

BİA Haber Merkezi

Tartus ve Humus’ta dördü çocuk 12 sivil katledildi — *Harf Binamra katliamı, 31 Mart 2025. (Fotoğraf: SOHR)

Suriye’de Esad yönetiminin 8 Aralık 2024’te sona ermesinin ardından tırmanan ve 6 Mart itibarıyla etnik temizlik operasyonlarına dönüşen Alevilere yönelik saldırılar sürüyor.

Londra merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’nin (SOHR) haberine göre, ülkede Ramazan Bayramı’nın ilk gününde (31 Mart) Tartus ve Humus vilayetlerinde, dördü çocuk olmak üzere 12 sivilin hayatını kaybettiği iki saldırı gerçekleşti.

Suriye’de Alevilere yönelik saldırılar

10 Mart 2025

Tartus’un Baniyas ilçesine bağlı Alevi köyü Harf Binamra’da, Askeri Operasyonlar İdaresi'ne bağlı unsurlar, biri çocuk ve çoğu yaşlı altı kişiyi infaz etti.

SOHR kaynakları, saldırganların Baniyas kırsalında yer alan ve eski Suriye ordusuna ait bir üsse ev sahipliği yapan Ed-Disne’den geldiğini, olay öncesinde mezhepçi sloganlar attığını ve altı kişiyi kurşunlayarak katlettiğini belirtti.

İstanbul merkezli Suriyeli muhalif yayın organı Enab Baladi'nin haberine göre, silahlı kişiler, köyde yaşayan Sümer Şahin adlı bir kişinin evine gelerek köy muhtarı Cevdet Faris’i sordu. Sümer Şahin, muhtarın gelmesini sağlamak amacıyla onu aramaya zorlandı.

Daha sonra silahlı kişiler, köy muhtarı Cevdet Faris ve oğlu Necdet ile ev sahibi Sümer Şahin, 12 yaşındaki oğlu İbrahim, kardeşi Sair ve babası İbrahim’i infaz etti.

Saldırının ardından Kamu Güvenliği İdaresi’ne bağlı unsurlar köye gelerek kanaat önderleriyle görüştü. Tartus Valiliği’nin resmi Facebook sayfasında görüşmeye ilişkin paylaşılan videoda, bir güvenlik yetkilisinin, katliamın sorumlularının mutlaka cezalandırılacağını vurguladığı görüldü.

SOHR, ilerleyen saatlerde güvenlik güçlerinin iki kişiyi gözaltına aldığını bildirdi. Bu kişilerin serbest bırakılmaması ve mutlaka yargılanması gerektiğini vurguladı.

*SOHR tarafından paylaşılan, Harf Binamra’da katledilen İbrahim Şahin adlı çocuğun çizimi.

Sosyal medyada paylaşılan görüntülerde, İbrahim Şahin adlı 12 yaşındaki çocuğun cansız bedeni kamuoyunun dikkatini çekti. Görüntülerde, İbrahim’in geniş pantolonunu belinde tutabilmek için siyah bir kumaş parçası kullandığı görülüyor. Bu detay, sosyal medya kullanıcıları tarafından çocuğun yaşadığı yoksulluğun bir göstergesi olarak yorumlandı. Paylaşımlarda, ailesinin bir kemer alacak maddi imkâna dahi sahip olmadığına vurgu yapıldı.

Humus’taki saldırıda altı sivil öldürüldü

SOHR aynı gün, Humus’un Kerem ez-Zeytun Mahallesi’nde Alevi bir ailenin yaşadığı eve baskın düzenlendiğini bildirdi. Saldırganlar, evde bulunanlara ateş açarak anne ile üç çocuğunu öldürdü. Baba ise saldırıda ağır yaralandı.

SOHR kaynaklarına göre, saldırı sırasında evde misafir olarak bulunan iki kişi daha yaşamını yitirdi.

Gözlemevi, saldırıdan güvenlik güçlerini sorumlu tutarken; Enab Baladi saldırının ‘kimliği belirsiz kişiler’ tarafından gerçekleştirildiğini yazdı.

(VC)

Haber Yeri

İstanbul

Suriye alevi katliamı Suriye'de Alevi katliamları humus sahil bölgesi tartus

ilgili haberler

DÜNYA

Yayın Tarihi: 1 Nisan 2025 15:00

~ Son Güncelleme: 1 Nisan 2025 15:50

6 dk Okuma

SAHİL KATLİAMININ TANIKLARI ANLATIYOR

Tartus’ta Es-Subuh ailesinden geriye kimse kalmadı

Ruba ve Bessam, Baniyas’ta 2015-2016 yıllarında yürütülen barışma ve sivil uzlaşı süreçlerinde aktif rol almışlardı. Çevrelerinde tanınan ve saygı duyulan insanlardı. Ancak tüm bu geçmiş, hayatlarını kurtarmaya yetmedi.

Abir Naeseh Bilgin

Tartus’ta Es-Subuh ailesinden geriye kimse kalmadı — *Soldan sağa: Vard, Ruba, Bessam ve Haydar es-Subuh

Suriye’de 6 Mart’ta başlayan ve günlerce süren katliamlarda, Alevilerin yaşadığı onlarca mahalle ve köy hedef alındı. Akdeniz kıyısında yer alan ve “sahil bölgesi” olarak bilinen Lazkiye ve Tartus vilayetleri ile Hama ve Humus’un batı kırsalındaki yerleşimler bu saldırılara maruz kaldı.

Bu katliamların hedefi olan binlerce sivilden biri de Tartus vilayetine bağlı Baniyas ilçesinin El-Kusur Mahallesi’nde yaşayan Es-Subuh ailesiydi. Anne Ruba (48) ve baba Bessam (55), oğulları Haydar (21) ve Vard (16) ile birlikte katledildiler. Ruba ve Bessam doktor, Haydar da tıp fakültesinde eğitim görüyordu. Vard ise lise öğrencisiydi.

Aileden, yaşadıkları dehşeti anlatabilecek tek bir kişi bile sağ kurtulamadı. Ancak son ana kadar telefonla iletişim kurdukları ve ardından cesetlerini bulan akrabaları, yaşananları bianet’e anlattı.

Suriye’de Alevilere yönelik saldırılar

10 Mart 2025

Alevilere karşı cihat çağrıları

6 Mart sabahı, Es-Subuh ailesi de tüm Suriyeliler gibi haberlerden emniyet güçlerine yönelik pusular kurulduğunu ve 20 emniyet görevlisinin öldürüldüğünü öğrendi.

Gün içinde artan gerginliği endişeyle takip ediyorlardı. Şam’daki yeni yönetim, emniyet güçlerine yönelik saldırıların, “rejim kalıntıları” tarafından gerçekleştirildiğini açıkladı. “Rejim kalıntıları” olarak adlandırılan bu grupların, devrik Esad rejimine bağlı ve daha önce silah bırakmayı reddeden unsurlar olduğu, sahil bölgesindeki dağlarda saklandıkları belirtildi.

Savunma Bakanlığı, “en büyük askeri ve güvenlik operasyonunu” başlattığını duyurdu. Binlerce asker, ağır silah ve zırhlı araçlarla sahil bölgesine gönderildi. Aynı zamanda bölgeyle bitişik vilayetlerde camilerden, Alevilere karşı cihat çağrıları yapıldı. Bunun ardından Hama, Humus, İdlib ve Halep sokaklarını on binlerce sivil doldurdu. Mezhepçi sloganlar ve cihat çağrıları atan kalabalıkların arasından binlerce silahlı kişi sahil bölgesine yöneldi.

SAHİL KATLİAMININ TANIKLARI ANLATIYOR

Lazkiyeli Zeynep: Sadece güvenlik ve huzur içinde yaşamak istiyoruz

19 Mart 2025

“Adeta bir savaş ortamı”

Es-Subuh ailesi tüm bu gelişmeleri sosyal medya üzerinden takip ediyordu. Endişeleri her geçen saat artıyordu. Akşam saatlerinde silah sesleri evlerine kadar yaklaşmıştı. Anne Ruba, kardeşlerine yazdı: “İnanılmaz yoğun silah sesi var, her an bize ulaşabilirler.”

Gece saat 02.00’ye geldiğinde oturdukları sokak, zırhlı araçlar ve silahlı gruplarla dolmuştu. Sabah saat 06.00’ya kadar ailesiyle iletişim halinde kalan Ruba, keskin nişancıların etraftaki evlerin çatılarına yerleştiğini ve silah seslerinin çok yoğun, kesintisiz bir şekilde devam ettiğini aktardı: “Adeta bir savaş ortamı gibi.”

Adının gizli tutulmasını isteyen bir akrabası yaşananları şöyle anlattı:

“O gece hiç uyuyamadılar. Silah sesleri o kadar yakındı ki, her an evin içine girecekler gibi hissediyorlardı. Çok korkuyorlardı. ‘Sokaktaki silahlı kişilerin kim olduklarını anlayabildiniz mi?’ diye sordum. Ruba, emniyet güçlerinden olup olmadıklarını anlayamadıklarını, bazı kişilerin askeri, bazılarının sivil kıyafetli olduğunu söyledi.”

Aynı akraba, daha sonra silahlı grupların en radikal ve selefi unsurlar olduğunu, özellikle HTŞ bağlantılı kişilerin bölgeye geldiğini ve El-Kusur Mahallesi’nde büyük bir dehşet yarattıklarını öğrendiklerini aktardı.

*Baniyas'a bağlı El-Kusur Mahallesi'nin haritadaki konumu. (Harita: wikipedia)

Es-Subuh ailesinin evi basılıyor

7 Mart Cuma sabahı saat 09.00 civarında, Ruba tekrar ailesini aradı. “Eve silahlı bir grup geldi. Başlarında Suriyeli biri var, diğerleri yabancı uyruklu,” dedi.

Ruba, gelenlere kendisini ve eşini tanıttı. Her ikisi de doktordu. Ruba ve Bessam, Esad yönetimi döneminde Beyda Katliamı (2013) gibi çeşitli saldırılara sahne olan Baniyas’ta, 2015-2016 yıllarında yürütülen barışma ve sivil uzlaşı süreçlerinde aktif rol almışlardı. Hatta Bessam, tutuklanan bazı muhalif yurttaşların serbest bırakılmasına yardımcı olmuştu. Çevrelerinde tanınan ve saygı duyulan insanlardı. Ancak tüm bu geçmiş, hayatlarını kurtarmaya yetmedi.

Silahlı grup, evde terör estirdi. Eşyaları altüst etti, duvardaki aynayı vurdu, Ruba’nın arabasını kullanılamaz hale getirdi. Sonrasında evden ayrıldılar.

Apartmandaki birçok komşu erken saatlerde kaçmıştı. Es-Subuh ailesi başlangıçta gerek duymadı, ancak ilerleyen saatlerde durum öyle kötüleşti ki, artık kaçma şansları kalmamıştı. Keskin nişancılar çatılardaydı, sokaklar silahlı gruplarla doluydu. Silah sesleri kesilmiyordu. Balkona çıktıklarında bile dışarıdaki silahlı kişiler “İçeri geçin!” diye bağırıyordu.

3 AYDA 7 BİN ALEVİNİN KATLEDİLDİĞİ İLERİ SÜRÜLDÜ

Suriye'deki Alevi katliamı AİHM önünde protesto edildi

17 Mart 2025

Cesetler hastanenin çevresinde bulundu

Aynı gün öğlen 12.00’ye doğru akrabaları Ruba’ya tekrar yazdı. Bu sefer mesajlar okunmamıştı. Endişe içinde saat 15.00’e kadar aramaya ve yazmaya devam ettiler. Ama yine cevap veren olmadı. En sonunda, mahalleye yakın oturan bir akrabaları evlerine ulaşmayı başardı. Eve girdiğinde, Es-Subuh ailesinin ve komşu bir ailenin toplamda 8 ferdini kurşunlanmış halde, kanlar içinde buldu.

Sonradan anlaşıldı ki, komşuların evi roketle vurulmuş, bu nedenle Es-Subuh ailesine sığınmışlardı. 4 kişilik komşu aile ile birlikte Ruba, eşi Bessam ve 16 yaşındaki oğulları Vard salonda öldürülmüştü. 21 yaşındaki büyük oğulları Haydar’ın cesedi ise balkonda bulundu. Muhtemelen kaçmaya ya da saklanmaya çalışırken vurulmuştu. Evdeki tüm para ve altınlar da çalınmıştı.

Ailenin akrabası yaşadığı şoku şöyle anlattı: “Hiçbir şey yapamadan evden çıktım. 3-4 gün sonra, ortam biraz sakinleşince cesetleri almak için geri döndük. Ama cesetler evde yoktu.”

Kızılay’ın ya da Beyaz Miğferler’in cesetleri taşımış olabileceği düşüncesiyle Baniyas Hastanesi’ne gittiler. Hastane cesetlerle doluydu; kriyojenik soğutucular yetmediğinden bazı cesetler yerlere bırakılmıştı.

Es-Subuh ailesinin cesetleri ise hastanenin çevresine, açık alana dağınık şekilde bırakılmıştı ve bu alana yeni cenazeler gelmeye devam ediyordu. Akrabaları saatler süren arama sonucunda cesetleri buldu. Tartus’taki köylerinde defnetmek istediler ama izin verilmedi. Aile, Baniyas’ta bir mezarlığa defnedildi.

*Es-Subuh ailesinin mezarları. (Kolaj: bianet)

Halk, soruşturma komitesine güvenmiyor

Savunma Bakanlığı, 10 Mart Pazartesi günü sahil bölgesindeki askeri operasyonun sona erdiğini duyurdu. Geçici Cumhurbaşkanı Ahmet eş-Şara, sahil bölgesinde yaşanan ihlallerin faillerinin tespit edilip cezalandırılacağını söyledi ve bir soruşturma komitesi oluşturdu. Komitenin 14 Mart’ta başlayan çalışmasının, uzatma olmaması halinde 10 Nisan’da raporlanması bekleniyor.

Ancak komitenin Eş-Şara yönetimi tarafından kurulmuş olması, tanıklar arasında güven sorunu yaratıyor. Bölge halkına göre, katliamlarda Savunma Bakanlığı’na bağlı silahlı gruplar da yer aldı. Hükümet ise katliam gerçekleştiren grupları “kontrol dışı unsurlar” olarak tanımlıyor. Ancak askerlerin sosyal medyada paylaştıkları videolar, doğrudan katılımı ortaya koyuyor.

Binlerce aile hâlâ korkudan evlerine dönemedi; dağlarda ve kırsalda saklanmaya devam ediyorlar. Bağımsız kuruluşların ve uluslararası basının bölgeye girmesine izin verilmiyor. Toplu katliamların durduğu, ancak her gün mezhebe dayalı cinayetlerin devam ettiği bildiriliyor. Kadınlar da dahil olmak üzere sivillerin kaçırıldığına dair haberler gelmeye devam ediyor.

İNTİKAM CİNAYETLERİNİ KABUL ETTİ

Ahmet eş-Şara: "Adeletsizce kan dökülmesini veya cezasız kalmasını kabul etmeyeceğiz"

11 Mart 2025

“Uluslararası bağımsız bir heyet bölgeye gelmeli”

İnsan Hakları ve İnsani Takip Komitesi, 23 Mart 2025’te yayımladığı raporda, sahil bölgesinde 25 ayrı katliamın gerçekleştiğini ve en az 2 bin 246 kişinin öldürüldüğünü duyurdu.

Öldürülenlerin büyük bir kısmının sivil Aleviler olduğu, aralarında çocuk, kadın, genç ve yaşlıların da bulunduğu belirtildi. Ayrıca sivilleri korumaya çalışırken farklı mezheplere mensup 42 kişinin de öldürüldüğü tespit edildi. Raporda, sayıların nihai olmadığı, belgeleme sürecinin devam ettiği vurgulandı. Tanıkların ifadesine göre çok sayıda ceset denize atıldı ya da toplu mezarlara gömüldü.

Komite, 13 Suriyeli insan hakları kuruluşunun yanı sıra ülke içinden ve dışından Suriyeli sivil toplum örgütlerinin katılımıyla kuruldu. Çekirdek kadrosu, Suriye içinde ve dışında çalışan 57 insan hakları savunucusundan oluşuyor.

Sahil bölgesinde yaşananları “soykırım” olarak niteleyen komite, uluslararası bağımsız bir soruşturma heyetinin mutlaka bölgeye gelmesi gerektiğini, aksi takdirde gerçek ölü sayısının ve soykırımın boyutlarının tespit edilemeyeceğini ifade etti.

Raporda ayrıca evlerin, arabaların, iş yerlerinin ve çiftliklerin yağmalanıp yakıldığı, yüz binlerce insanın temel ihtiyaçlara erişemediği belirtildi.

(ANB/VC)

Haber Yeri

İstanbul

Suriye'de Alevi katliamları alevi katliamı Suriye sahil bölgesi tartus

Abir Naeseh Bilgin

tüm yazıları

Gazeteci. Mesleğe Suriye’de başladı, iç savaş nedeniyle 2012 yılında Türkiye’ye göç etti. Hatay'a yerleştikten sonra burada çalışmalarına devam etti. 2021’de Ankara Üniversitesi Gazetecilik Yüksek Lisans Programı’nı “Medya gerçekliği ve toplumsal gerçekçilik açısından Suriyeli sığınmacıların temsili: Yerel Hatay gazeteleri örneği” başlıklı teziyle tamamladı. 2006 yılında Şam Üniversitesi İletişim Fakültesi’nden mezun oldu. 1984 doğumlu.