Fotoğraf: AA
“Tarımda uygulanan neoliberal politikalar ve beraberinde tarımsal kamu iktisadi teşebbüslerinin (KİT) özelleştirilmesi, anavatanı olduğumuz buğdayda her yıl artan ithalat, kısacası uygulanan yanlış tarım politikalarının faturası ekmeğe zam yapılarak yoksul tüketiciye kesilemez.”
Tüketici Dernekleri Federasyonu (TÜDEF) ve Tüketiciyi Koruma Derneği (TÜKODER) Genel Başkanı Aziz Koçal, İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) ekmeğe yaptığı yüzde 20’lik zamma tepki gösterdi.
Ekmeğin tüketicinin en temel ihtiyacı olduğunu söyleyen Koçal, ülkede yaşanan tüm olumsuzlukların ekonomik yükünün vatandaşa yansıtılmasının artık alışkanlık haline geldiğini ifade etti. Yurttaşların artık bir zammı daha kaldıracak gücünün olmadığını söyledi.
TIKLAYIN - İstanbul'da ekmeğe yüzde 20 zam
Yanlış ekonomik politikalar nedeniyle halkın gittikçe yoksullaştığını ifade eden Koçal, “Pandemi nedeniyle hane geliri ve alım gücü düşen yurttaşların ekmeğe yapılan zammı kaldıracak gücü kalmadı” diye konuştu.
Ekmeğe zam yapılması için odalar veya federasyonların tek başına yetkili sahibi olmadığını anlatan Koçal, Esnaf ve Sanatkârlarca Üretilen Mal ve Hizmetlerin Fiyat Tarifeleri Hakkında Yönetmelik’i hatırlattı ve zam yapılması için gerekli olan sıralamayı şöyle aktardı:
“Ekmeğin fiyatına ilişkin tarifeler sırasıyla ilgili belediye, Ticaret İl Müdürlüğü, İl Gıda Tarım Hayvancılık Müdürlüğü, ticaret ve sanayi veya ticaret odası ile ilgili odanın temsilcilerinden oluşan komisyonun değerlendirmesinin, ilgili federasyonun ve Ticaret Bakanlığı’nın görüşünün alınmasından sonra Birlik tarafından onaylanır.”
“Nitekim daha önce benzer fiyat artışlarında Ticaret Bakanlığı’ndan yapılan açıklamalarda, federasyonun tek başına fiyat açıklayamayacağı ifade edilmiştir. Bu nedenle beklemeksizin yetkililer tarafından gerekli denetimler yapılarak zamlı satışlar önlenmeli tüketicinin mağduriyetinin önüne geçilmelidir."
"Yanlış politikaların sonucu"
Ekmek fiyatlarına getirilen zammın gerekçesi olarak maliyetlerdeki girdilerin artmasının gösterildiğini ifade eden Aziz Koçal hükümetin politikalarını eleştirdi.
Koçal “Tarımda uygulanan neoliberal politikalar ve beraberinde tarımsal kitlerin özelleştirilmesi, anavatanı olduğumuz buğdayda her yıl artan oranda ithalatın olması, kısacası uygulanan yanlış tarım politikalarının faturası ekmeğe zam yapılarak yoksul tüketiciye kesilemez” diye konuştu.
Geçen yıl ekmeğin gramajının düşürülerek gizli zam yapıldığını belirten Koçal sözlerine şöyle devam etti:
“Geçmiş yılda ekmeğe zam yapıldı diyemeyenler gramajı düşürerek gizli zam yaptılar. Bugünse ekmek maliyeti dayanılmaz hale gelip ekmeğe zam diye biliyorlar. Girdi maliyetlerinin düşürülmesi isteniyor ise bunun için etkin bir tarım politikasına ihtiyaç vardır. Bunun için gerekli çalışmalar yapılmalı. Ayrıca girdi maliyetlerindeki alınan KDV oranları düşürülebilir.
“Maliyetlerin yükselmesinin diğer bir yönü ise fırıncı enflasyonu ve merdiven altı fırınlardır. Üretim/tüketim planlaması yapılmaması nedeniyle ihtiyaç fazlası fırınların açılması, girdi maliyetlerini yükseltmekte, ihtiyaç fazlası imalat ise israfa neden olmaktadır. Birçok fırının depoları rafta kalmış ekmekler ile doludur.”
“Komisyonda tüketici örgütlerinin temsilcisi yok”
Fiyat tespit komisyonunda tüketici örgütlerinin temsilcisinin bulunmadığını aktaran Koçal “Ekmeğe yapılacak olan zam; en çok güçsüz olan yoksul tüketiciyi etkilemesine rağmen, fiyat tespit komisyonlarında tüketici örgütlerinin temsilcisi bulunmuyor. Birçok alanda olduğu gibi bu alanda da tüketicinin evrensel hakkı olan temsil hakkı yok sayılıyor. Fakat yönetmeliğin 5’inci maddesinde belirtilen fiyat tespit komisyonuna tüketici örgütleri de yer almalı” diye konuştu.
Ekmek fiyatlarında etiket yönetmeliğine uyulmadığını da aktaran Koçal “Fırınlarda, market ve bakkallarda ekmek fiyatları 1,25 ile 1,75 arasında ve ekmeklerin gramajları birbirine çok yakın. Ancak raflarda ekmek ile ilgili bilgi yok. Tüketicinin ekmek alırken gramajı fiyatından anlaması isteniyor. Bu uygulama tüketiciyi istismara açıyor. Çünkü bir denetim mekanizması yok. Fırın ve marketlerde ekmeğin gramajını, fiyatını belirten etiket ile ekmeğin katkı maddelerini gösterir açıklayıcı bilgiler yer almıyor. Odalar zam kararından önce bu bilgileri sağlamanın çalışmasını yapması gerekir” dedi.
Zammı geri çekin çağrısı
Koçal İstanbul Ticaret Odası’na da çağrı yaparak zam kararının geri çekilmesini istedi. Koçal sözlerini “Zam kararını alan sayın oda temsilcileri; açlık sınırının 2 bin 484 TL olduğu ülkemizde, yoksulun açlığını giderecek olan ekmekle oynanmaması için, ekmeğinin küçülmemesi için, zam kararını geri alın, zamlı uygulama yapan fırınları denetleyin” diyerek noktaladı.
Ekmek fiyat tarifeleri uygulamasıyla ilgili yönetmeliğe ve açıklamalara Ticaret Bakanlığı'nın sitesinden ulaşabilirsiniz.
(HA)
