MAZLUMDER'in Ekim 2004 insan hakları ihlallerine ilişkin raporunu değerlendiren Bilgen, özellikle Azınlık Hakları ve Kültürel Haklar Raporu dolayısı ile hükümet üzerinde baskı oluşturulmasına boyun eğildiğini kaydetti.
Bir basın açıklaması yapan Bilgen, "İnsan Hakları Danışma Kurulu'nun yapısı ve hükümetle ilişkilerinde yaşanan sağlıksız durum bu raporla bir kez daha gün yüzüne çıkmıştır" dedi.
Raporla ilgili tepki ve önyargılar raporun içeriğinin soğukkanlılıkla ele alınmasını engellemeye yönelik bir tutuma dönüştüğünü ifade eden Bilgen, "Bazı usul hataları gerekçe gösterilerek raporun toptan reddi büyük bir anlayışsızlık örneğidir" dedi.
Hemen her alanda hak ihlali
Ayhan Bilgen, MAZLUMDER'in Ekim 2004 hak ihlalleri raporuna ilişkin şu değerlendirmeyi yaptı:
* Ekim ayı içerisinde yaşanan çatışmalarda güvenlik görevlileri dahil 42 kişi hayatını kaybetmiş 21 kişi yaralanmıştır.
* Ayrıca bomba, mayın patlaması sonucu 7 kişi hayatını kaybetmiş, 26 kişi yaralanmıştır. Çatışmaların bitirilmesi konusunda adım atmayanlar bu ağır faturanın sorumlularıdır.
* Terörle mücadele adına korucu terörüne göz yumulması Ekim ayında da 3 kişinin hayatını kaybetmesine sebep olmuştur.
* Yaşanan göz altı vakalarının büyük çoğunluğunu canlı kalkanlar ve sığınmacılar oluşturmaktadır. Mülteci sorunu ile ilgili yasal bir iyileştirme gerçekleştirilmesi yolunda herhangi bir adım atılmamıştır.
* Bu ay içinde gerçekleşen ilginç bir gözaltı vakası ise öldürülen HPG'linin cebinden telefon numarası çıkan Tunceli Belediye Başkan Yardımcı Mustafa Taşkak'ın durumudur.
* AB ile uyum çerçevesinde değişime en çok direnen yargı ve Adalet Bakanlığı ile ilgili yaşanan gelişmeler dikkat çekicidir.
* Askerlerin silahından çıkan kurşunla hayatını kaybeden İrfan Fidan'ın ailesinin açtığı tazminat davası 10 yıl sonra 12 milyon maddi, 20 milyon manevi tazminat ödenmesi kararı ile sonuçlandı.
* Adli tıp kurumunun işkence tespitine rağmen 1998 yılında açılan Ahmet Turan ve arkadaşları ile ilgili dava beraatle sonuçlanmıştır.
* Yargıtay Mehmet Kutlular ve Nurettin Şirin ile ilgili ceza kararını onamıştır.yine Nurettin Şirin 'in fotoğrafının yer aldığı kartpostal Kocaeli F tipi cezaevi yönetimi tarafından örgüt dokümanı kabul edilmiştir.
* Aynı cezaevi yönetimi Kürtçe kaleme alınmış bir romanın dışarıya çıkartılabilmesi için inceleme yapmak amacı ile 600 milyon tercüme ücreti talep etmiştir.
* Sincan F tipi cezaevinde mahkumlara sahur yemeği verilmemesi ve Türkçe dışında görüşme yasağı dikkat çekici ihlal vakalarıdır.
* Yeni ceza infaz yasası hazırlığının yapıldığı bir dönemde Adana Kürkçüler cezaevinde hükümlülerin kimliklerine "Terör" ifadesinin yazılmak istenmesi nasıl bir "ıslah" rejimine sahip olduğumuzu göstermesi açısından ilginçtir.
* Yine Buca cezaevinde ikinci müdür ve başgardiyanın bir hükümlüyü dövmesi dolayısı ile isyan yaşanmıştır.
* Bir diskette isimleri geçtiği için tutuklanan 42 kişiden 16'sı 7 ay sonra hakim karşısına çıkarılabilmiştir.
* Adana Kozan'da zihinsel engelli çocukları köle gibi çalıştırıldığı için yargılanan kişiler tahliye edilmiştir. Türkiye Ekim ayı içerisinde AİHM tarafından 157 bin euro 36 bin dolar ödemeye mahkum edilmiştir.
* Bu ay içerisinde bazı RTÜK kararları yargının da gerisinde kalmıştır. İmaj ve Anadolu'nun sesi radyoları ile ilgili kararlar bunun en çarpıcı örnekleridir.
* 12 eylül yöneticileri hala yargılanmazken Kenan Evren'e hakaret ettiği için Marmaris Değişim gazetesinden Mehmet Yürek'in yargılanması basın özgürlüğü ile ilgili bir durumdur. Canlı kalkanların gözaltına alınmasını haber yapmak isteyen DİHA ve Evrensel muhabirleri engellenmiş, malzemelerine el konmuştur.
* Copla tecavüz iddiası ile açılan kapalı celse görüşülen davayı haber yapan Demokratik İskenderun gazetesi yazı işleri müdürü Ersen Korkmaz para cezasına çarptırılmıştır.
* Manisa'da bir trafik kazasında yaralananlara 3 hastanenin "ameliyathanemiz uygun değil anestezi uzmanımız kongreye gitti" gerekçesi ile hizmet sunmaması hasta hakları açısından değerlendirilmelidir.
* Adıyaman'da 1992'den beri yayınlanan Gerger Fırat gazetesi 24 Ağustos 2004 günü yayın tarihini basmadığı için 19 milyar 500 milyon ön ödemeye mahkum edilmiştir.
* Emniyet müdürlüğünün raporlarına göre disiplin cezasına çarptırılan 4000 polisten sadece biri kötü muameleden dolayı cezalandırılmıştır.
* Alanya belediye meclisinin işyeri açılışında sabıka kaydı istemesi kararı çalışma hakkı ile ilgili emsal oluşturabilecek ciddi bir kısıtlamadır.
* Cumhuriyet bayramı dolayısı ile işyerlerinin kapatılması, bayrak ve Atatürk posteri asılması ile resepsiyona başörtülü eşlerin davet edilmemesi özgürlükler açısından dikkat çekici, ancak alıştırılmak istendiğimiz vakalardır.
* Başbakanın sistematik işkence ifadesini kullanan insan hakları savunucularını terör örgütü ile ilişkilendiren açıklamaları, İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şube Başkanı Eren Keskin'in TSK'nin manevi şahsiyetine hakaretle yargılandığı davaya katılmadığı için gıyabi tutuklama kararı, önemle izlenmesi gereken gelişmelerdir.
Ekim 2004 bilançosu
* Faili meçhul cinayetler/ şüpheli ölümler : 11 kişi
* Yerinde infaz ve işkence ile ölüm : 1 olay
* Çatışmalarda ölen ve yaralananlar : 42 ölü, 21 yaralı
* Sivillere yönelik eylemler : 9 olay
* Bomba ve mayın patlaması : 12 olay, 7 ölü, 26 yaralı
* İşkence/işkence iddiası ve kötü muamele: 15 olay
* Çeşitli amaçlarla yapılan baskı ve tehditler : 2 olay
* Gözaltılar: 1006 kişi
* Tutuklamalar : 90 kişi
* Yerleşim merkezlerine yönelik baskılar : 4 olay
* Boşaltılan/yakılan köyler : 2 olay (yangın)
* Cezaevleri: 10 olay
* Cezaevlerinde ölüm : 1 ölüm
* Düşünce özgürlüğü :
İstenen ceza : 258 yıl hapis cezası
Verilen ceza : 4 yıl hapis cezası,91 milyon para cezası,
Onanan ceza : 9 yıl 9 ay hapis cezası
* RTÜK :
4 yayın organına toplam 34 gün durdurma cezası,
1 yayın organına kapatma cezası verildi.
* Gazeteci ve yayın organlarına yönelik baskı ve kısıtlamalar: 6 olay
* Gözaltına alınan gazeteciler : 4 gazeteci
* Din özgürlüğü : 2 olay
* Öğrenim özgürlüğü : 14 olay yaşandı, 12 öğrenci gözaltına alındı, 74 öğrenciye toplam 54 yıl uzaklaştırma cezası verildi.
* Örgütlenme özgürlüğü : 23 olay
* Sivil toplum örgütlerine yönelik baskılar/saldırılar: 1 olay
* Sığınma hakkına yönelik ihlaller: 725 kişi
* Çalışma yaşamına yönelik ihlaller :
Ölenler : 7 kişi
İşten atılanlar: 605 kişi
* Sağlık : 5 olay
* Çocuk hakları : 3 olay
* AİHM : Türkiye'nin ödemesi gereken tutar: 157 bin Euro ve 36 bin Dolar
(YS)
