Gündem: Çocuk! Çocuk Hakları Merkezi ve İstanbul Bilgi Üniversitesi Çocuk Çalışmaları Birimi ortak bir çalışmayla anayasa için çocukların görüşlerini içeren bir rapor hazırladı. Anayasa, Anayasam" adlı çalışma çocuklarla birlikte yürütüldü.
Her çocuğun hak sahibi bir birey olduğundan hareketle çocukların Türkiye'deki anayasa yazım sürecinin de bir parçası olduğu tespitiyle hazırlanan raporda çok sayıda çocuğun anayasaya ve haklarına dair görüşleri yer alıyor.
Kitapta çok sayıda çocuğun anayasaya dair ifadeleri ve talepleri çeşitli başlıklar altında toplanıyor:
Anayasanın amacı ve kapsamı
"Anayasanın hoşgörülü ve kurallı olmasını, ayrımcılık yapılmamasını isterim." (Şule, 13)
"Herkesin kendi anadilini konuşması." (Bülent, 15)
"Türkiye'nin değişmesini istiyorum." (Eylem, 14)
Anayasanın anlaşılır olması
"Anayasanın kısa ve öz olması üzerinde durulmalı." (Lena, 14)
"Anayasa kısa ve öz olsun. Çocukların anlayabileceği şekilde çevrilmeli. Çünkü içinde anlamadığımız birçok sözcük var." (Tamar, 12)
Anayasa hazırlık sürecinde çocuklardan görüş alınması
"Bizim de fikrimiz alınsın." (İrem, 12)
"Bence anayasa engelli engelsiz, çocuk yetişkin olmaksızın herkese sorulmalı, görüş alınmalı." (Nara, 12)
Cezasızlığın önlenmesi
"Yürürlükte olup da tam olarak uygulanmayan yasalar sıkı bir şekilde uygulanmaya geçirilmeli." (Lena, 14)
"Yapılan cezai işlemlerin denetlenmesi." (Lavinya, 13)
Ayrımcılığın ortadan kaldırılması
"Herkes eşit olmalı, eşit şekilde yasalara tabi tutulmalı -Milletvekilleri dahil-" (Noyemi, 14)
"Kürtler ve Türklerin arasında ayrımcılık yapılmamasını istiyorum ve bunların kaldırılmasını istiyorum." (Rewşan, 13)
"Girdiğimiz ortamlarda aynı muamele yapılsın ve güvenliğimiz sağlansın." (Ayşe, 12)
Barış ortamı sağlanması
"Bütün insanlara saygı duymalıyız. Kendimize yapılmasını istemediğimiz bir şeyi bir başkasına yapmamalıyız." (Özlem, 12)
"Türkiye'de beraber yaşama için anlaşmalıyız." (Abdullah, 12)
Barınma hakkı
"Evsiz olanlara ev alınması lazım." (Selin, 13)
"Herkesin evi depreme dayanıklı yapılabilir. (Sarin, 13)
Bilgiye erişim hakkı
"Avrupa'da birçok ülkede internet kullanımı hak olarak tanınmış, ülkemizde Avrupalılaşma zamanında bunun olmamasının büyük bir eksiklik olduğunu düşünüyorum. Bilgiye ulaşım açısından önemli olduğunu düşünüyorum." (Sedat, 15)
"Kütüphanelerde hikâyelerin yeri değişsin. Aynı hikâyeler bir yere, aynı hikayeler bir yere koyulsun."(Zuhal, 10)
Boş zaman ve oyun hakkı
"Her yıl çocuklar için altı kere şenlikler yapılsın." (Eren, 12)
"Çocukların eğlenme hakkının olduğu bir Türkiye'de yaşamak isterdim." (Tolga, 12)
Çalışma hakkı, işçi sağlığı ve güvenliği ve sendikal haklar
"İşi olmayanlara iş verilmesi, böylece onu da hayatının kolaylaştırılması." (Fatma, 12)
"Herkesin sendikal hakları olsun." (Doğukan, 14)
"Benim düşüncem herkesin bir iş sahibi olması." (Rabianur, 11)
Çocuğun yüksek yararı
"Ben önemliyim. Benim arkadaşlarım da önemli." (Tuğça, 12)
"Yeni anayasada çocukların daha çok düşünülmesi, herkesin koruma altına alınması." (Özlem, 11)
Çocuklara yönelik özel koruma tedbirlerinin alınması
"Evi olmayanın evi olsun, dışarıda kalmasınlar, özellikle çocuklar." (İsimsiz, 12)
"Çocuklar haksızlığa uğramasın, üstlerine suç atılmasın, yapmadığı şeyden cezaevine koyulmasın." (İsimsiz, 12),
"İlknur arkadaşım 13 yaşında evlendi, çocuktu, çocuklar evlenmesin." (İsimsiz, 12)
Demokratik yönetim ve katılım
"Her şehirde herkesin görüşleri alınmalı ve Türkiye'de paylaşılmalı". (Zübeyir, 11)
"Milletvekilinin bize sorarak kural koymaları" (Fatma, 12)
"Çocukların da oy verme hakkının olmasını istiyorum." (İsimsiz, 13)
Devletin insan hakları sorumluluğu ve hak arama yolları
"Hakkımızı savunabilelim; yargısız infaz olmasın. Kişi haklarının kısıtlanmaması." (Ayşe, 13)
"Vatandaşı devlete karşı korusun." (Ayşe, 12)
Din ve vicdan özgürlüğü
"Okullarda görülen Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinin kendi dinin neyse onun görülmesini istiyorum." (İsmail, 12)
"Liselerde seçmeli ders olarak Kuran çıkıyormuş. Liselilerin de kuran öğrenmelerini istiyorum." (Özlem, 12)
"Din derslerinin okulda değil, isteğe göre dışarıdan alınmasını istiyorum." (Serra, 13)
Eğitim hakkı
"Sizin de bildiğiniz gibi insanlar, yani cani insanlar çocuklarını, daha çok kız çocuklarını okula göndermiyorlar. Ben bir kız olarak eğitim görüyorum. Ama herkes göremiyor. Bu yüzden ben onların okullara gitmelerini istiyorum. Ne kadar çalışma yaptıklarını bilsem de bu daha fazla olabilir. Biz büyük bir devletiz. Bu yüzden onlar da okula gitmeli. Onların bir farkı yok. Herkes eşit doğmuştur. Bu hakkı herkes kullanmalı. Onlar da okula gitsin!" (Müge, 12)
"Her çocuk eğitim almalı." (Büşra, 13)
"Okula kayıt yaparken ücret alınmasın." (İsimsiz, 18)
"Sınav sisteminde sürekli gerçekleşen değişiklikler durdurularak sabit bir sisteme geçilmeli." (Lena, 14)
"Okullarda elbiseler serbest olsun. Çünkü daha rahat ve daha ferah olur." (Kerem, 11)
Gelişme hakkı
"Tüm insanlar spor aktivitelerinde eşit şekilde yararlanmalı." (Efe, 11)
"İnterneti ihtiyacımız olduğu kadar kullanmalıyız." (Leyla, 12)
"Çocukların sosyal hayatları olmalı. Böylece çağdaş bir ülke oluruz.(Tamar, 12)
"Herkesin yararlanabileceği ücretsiz müzik okulları yapılabilir."
İfade özgürlüğü
"Herkesin fikirleri ayrı ve dikkatli olunmalı ve bütün çocuklara aynı haklar verilsin." (Selim, 9)
"Herkesin düşüncelerine saygı gösterilmeli." (Umutcan, 14)
Mutlu olma
"Mutluluğumuza izin verilsin." (Ayşe, 11)
"Anayasalar olduğu için mutluyum çünkü anayasa olmasaydı her şey karışırdı." (Leyla, 12)
Özel gereksinimlere saygı ve gerekli özel düzenlemeler
"Engelliler için çevrenin düzenli olmasını isterim. Mesela bir yerde mazgal açıksa oranın kapatılması lazım. Engeliler için WC olması." (Aleyna, 12)
Özel hayatın korunması
"İnsanların özel hayatına karışmamak gibi anayasa istiyorum ve bu anayasanın uygulanmasını istiyorum." (Dilber, 12)
Sağlık hakkı
"Ulaşım kolaylaşsın. (Tutunma barları, merdiven yerine rampa, engelli asansörleri)" (Grup)
"Okuldaki kantinin denetlenmesini, temizlenmesini istiyorum. İnsan sağlığını hep önde görüp düşünmeliyiz." (Cansu, 12)
"Temiz bir çevresi olan Türkiye'de yaşamak isterdim." (Tolga, 12)
"Hasta insanlar rahatlıkla hastaneye gidebilsin, eczane ilaç versin." (İsimsiz, 12)
Sosyal güvenlik hakkı
"Bütün aileler devlet tarafından sigortalı olsun." (Melih, 13)
"Fakir insanlara yardım edilsin, daha çok yardımlar olsun." (İsimsiz, 12)
Şiddetin ortadan kaldırılması
"Çocuklara şiddet uygulanmasın." (Sena, 12)
"Küçüğü büyük ezmesin. Tehdit edilerek eziliyoruz." (Ayşe, 13)
Tüketici hakları
"Tüketimde Anayasa: Ben markete gidip bir besin aldım ve son kullanma tarihi geçmiş ve fişimiz olmasına rağmen değiştiremiyoruz. Ama değiştirsek de paramızı vermiyorlar. Bunların marketlerle veya bakkaliyelerle konuşulmasını istiyorum." (Zehra, 12)
Tüm canlıların, doğanın ve kültürel varlıkların korunması
"Doğal varlıkları yok edip alışveriş merkezleri kurulmasın." (Eren, 12)
"Çevre kirliliğinden kurtulmak istiyoruz." (Merve, 17)
"Hayvan hakları daha dikkatli korunmalı." (Lena, 14)
Yaşam hakkı
"Yaşam hakkını ihlal edenler için çözüm." (Arda, 14)
"Devlet insanı korumalı. Bir karakola giden vatandaş kendisine yardımcı olup onu korumasını istiyor. Fakat devlet onları gönderdiği için ölebiliyorlar." (Büşra, 13)
Yoksulluğun ortadan kaldırılması
"Açlıkta ölen insanlar var hayatımızda. Devlet yoksulluk içinde yaşayan vatandaşlara bir yardım eli uzatmalı." (Büşra, 13)
"Tüm güzellikler ortaya çıkmalı ve yoksullara evler ve para verilmeli." (Zübeyir, 11) (YY)
Raporun tamamına ulaşmak için tıklayınız.
