Fotoğraf: sendika.org
Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim-Sen), yazılı bir açıklama yaparak 2022 yılı yükseköğretim bütçesiyle ilgili değerlendirmelerini paylaştı.
Eğitim-Sen, 2022 yükseköğretim bütçesinin, "AKP hükümetinin yükseköğretim sisteminin ihtiyaç duyduğu kaynağı genel bütçeden karşılama noktasındaki cimriliğinin sürdüğünü" gösterdiği görüşünde:
"2022 yükseköğretim bütçesinin bizlere gösterdiği en temel gerçek, yükseköğretimde uzun süredir yaşanan yoğun ticarileşme sürecinin artarak devam edeceği, öğrencilerin barınma ve burs sorununun süreceği ve ceplerinden yapacakları eğitim harcamalarının belirgin bir şekilde artacağıdır."
Üniversite ve öğrenci artışı bütçeye yansımadı
Son 19 yıl içinde devlet üniversitesi sayısının 53'ten 129'a, toplam üniversite sayısının 76'dan 207'ye çıktığını, aynı dönemde öğrenci sayısının ise 1,9 milyondan 8 milyona ulaştığını hatırlatan Eğitim-Sen'in bütçeye ilişkin tespitleri şöyle:
- 2022 yılı yükseköğretim bütçesinin, artan üniversite ve öğrenci sayısına rağmen ihtiyaç kadar arttırılmadığı, aksine oransal olarak azaldığı görülmektedir.
- 2021 yılında 42 milyar lira olarak belirlenen yükseköğretim bütçesi, 2022'de 57 milyar 740 milyon liraya çıkarılmıştır. Ancak MEB bütçesinde olduğu gibi, yükseköğretim bütçesinin önemli bir bölümünü personele yapılan harcamalar oluşturmaktadır.
- Yükseköğretim kurumları bütçesinin yüzde 77'si zorunlu giderler arasında yer alan personel harcamalarına (personel giderleri yüzde 67 + sosyal güvenlik kurumu devlet primi giderleri yüzde 10) ayrılmıştır.
- Geçtiğimiz yıllar içinde, başta akademik ve idari kadro politikası olmak üzere, pek çok açıdan iktidarın müdahaleleri ile karşı karşıya olan üniversiteler ve diğer yükseköğretim kurumlarına ayrılan bütçeler farklılık göstermekle birlikte, genel eğilim Hazine yardımının her geçen yıl azaltılması ve üniversitelerin kendi gelirlerini yaratmaya zorlanması yönündedir.
- 2022 yılı için öngörülen bütçelerde, özellikle üniversitelerdeki temel hizmetlerin sınırlandırılması, dolayısıyla öğrencilerin cepten yaptığı harcamaların belirgin şekilde artması beklenmektedir.
Kamu harcamalarının payı arttırılmalı
Genel bütçeden yeterince kaynak ayrılmayan üniversitelerin, 15 Temmuz sonrasında üniversitelerde yaşanan kitlesel akademik tasfiye ve siyasal baskıların da etkisiyle, bilimden ve bilimsel faaliyetlerden hızla uzaklaştığını, başta tamamen siyasallaşan kadro politikası olmak üzere, hemen her konuda iktidarın ve piyasanın ihtiyaçlarına göre hareket etmeye başladığına dikkat çeken Eğitim-Sen'in talepleri ise özetle şöyle:
- Eğitimden beklenen amaçların gerçekleşmesi, eğitimde ve yükseköğretimde personel açıklarının kadrolu istihdamla kapatılması, eğitimin ve yükseköğretimin niteliğinin yükseltilmesi, fiziki altyapı ve donanım eksikliklerinin giderilmesi, akademik ve idari personel açıklarının giderilmesi, öğrencilerin barınma sorunu, akademik personelin kadro sorunu ve diğer temel sorunlar için mevcut bütçe anlayışının acilen değişmesi gerektiği açıktır.
- Yapılması gereken, kamusal kaynakların yine kamusal bir hak olan eğitim için, özel çıkarlar değil, toplumsal çıkarlar gözetilerek değerlendirilmesi ve sadece eğitimde ve yükseköğretimde değil, bütün alanlarda kamu harcamalarının payının belirgin bir şekilde arttırılmasıdır. (KÖ)
