Düzgören'in adil yargılanmadığına ve ifade özgürlüğü hakkının kısıtlandığına oybirliğiyle karar veren AİHM, dün (9 Kasım) yayımladığı kararında Türkiye'nin gazeteciye mahkeme giderleri dahil toplam 3 bin 500 avro (yaklaşık 6 bin 500 YTL) tazminat ödemesine hükmetti.
AİHM, partisinin Olağanüstü Kongresi sırasında "Biji PKK" ("Yaşasın PKK") dediği ve zafer işareti yaptığı gerekçesiyle hapis cezası verilen Halkın Demokrasi Partisi (HADEP) Bayrampaşa İlçe Başkanı Mehmet Cemal Kavak'ın adil yargılanmadığına karar verdi; ifade özgürlüğü ihlali iddiasının ayrıca değerlendirmeye gerek görmedi.
Düzgören'in ifade özgürlüğü hakkı engellendi
Genelkurmay Askeri Mahkemesi'nde askeri üyeler bulunması nedeniyle başvuru sahibinin "bağımsız ve tarafsız bir mahkeme yargılanmadığı" yolundaki endişeleri meşru kılabileceğini duyuran AİHM, Düzgören'in başvurusunda, adil yargılanma hakkını düzenleyen Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 6/1 maddesinin ihlal edildiğine karar verdi.
Düzkoray'ın sivil itaatsizlik eylemi çerçevesinde dağıttığı bildirilerde "askerlik hizmetine karşı düşmansı" bir ton bulunduğunu kabul eden AİHM, içerikte şiddet, direniş veya silahlı başkaldırıya teşvik edilmediği ve kin söylemine yer verilmediğine işaret etti.
Bildirilerin bir askeri üstte değil İstanbul'da kamuya açık bir noktada dağıtıldığını anımsatan AİHM, şekil ve içerik bakımından bildirinin dağıtılma amacının "derhal bir firara yol açmak" olmadığını bildirdi. Yetkililerin karar alırken bu temel unsurları dikkate almaları gerektiğini açıklayan AİHM, ayrıca, Düzgören'e verilen iki ay hapis cezasını da ağır buldu.
Genelkurmay Askeri Mahkemesi'nin gerekçelerini böyle bir ceza için yeterli bulan AİHM, bunun "demokratik bir toplumda gereksiz" olduğunu ve Sözleşmenin 10. maddesinin ihlal edildiğine karar verdi; "mahkemeye etkin başvuru hakkı"nı düzenleyen 13. maddesi yönünde başvurunun değerlendirilmesine yer olmadığını bildirdi.
Londra'da yaşayan gazeteci Düzgören, katıldığı sivil itaatsizlik eylemi çerçevesinde dağıttığı bildirilerden birini de savcılığa teslim etmiş, hakkında işlem yapılmasını istemişti. Hakkında Askeri Savcılıkça Haziran 1998'de dava açılan Düzgören iki ay hapse ve de para cezasına mahkum edilmişti.
HADEP'li Kavak adil yargılanmadı
AİHM, HADEP Bayrampaşa İlçe Başkanı Mehmet Cemal Kavak'ın o dönem askeri üye bulunduran Devlet Güvenlik Mahkemesi'nde yargılandığını anımsatarak bu durumun Kavak'ın "bağımsız ve tarafsız bir mahkemede yargılanmadığı" yolundaki endişelerini haklı çıkarabileceğini açıkladı.
İfade özgürlüğünün ihlal edildiğine dair iddianın ayrıca ele alınmasını gerek görmeyen AİHM, adil yargılanma yapılmadığı yönündeki tespitin zararı gidermek için yeterli olduğunu, ayrıca tazminata gerek olmadığını bildirdi. AİHM, mahkeme gideri olarak Kavak'a 2 bin 500 avro (yaklaşık 4 bin 600 YTL) ödenmesine karar verdi.
Aralık 1997'de gerçekleşen olağanüstü kongre sırasındaki sözleri nedeniyle Kavak, 19 Ekim 1999 tarihinde İstanbul DGM'ce "PKK'ya yardım ve yataklık" iddiasıyla 3 yıl 9 ay hapse mahkum edilmişti. (EÖ)
