Düşünce Açıklamak Hâlâ Suç

Yargıtay Ceza Genel Kurulu, düşünce özgürlüğüne yeni sınırlar çizerken, sınırsız dini özgürlüğün tek şeriat sisteminde söz konusu olabileceğini kaydetti: Düşüncenin sınırlandırılması, çoğulcu demokratik yapıyı zedeleyen değil güçlendiren bir durumdur.

Ankara

Yargıtay Ceza Genel Kurulu (YCGK), düşünce özgürlüğüne yeni sınırlar çizerken, sınırsız dini özgürlüğün tek şeriat sisteminde söz konusu olabileceğini kaydetti.

Kurul, "Düşünce özgürlüğünün sınırlandırılması, çoğulcu demokratik yapıyı zedeleyen değil güçlendiren bir durumdur" dedi.

YCGK, yazar Selahattin Aydar'a verilen hapis cezasını "Düşünce özgürlüğü sınırlanamaz" gerekçesiyle bozmuş, ancak karar kamuoyunda çok tartışılmıştı.

Kurul, kısa süre sonra ise benzer bir davada, Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) 312. maddesi uyarınca toplam 20 ay hapis cezasına mahkûm olan yazar Mehmed Şevket Eygi'nin cezasını dörde karşı 24 oyla onamıştı.

Tüm mahkemeleri bağlıyor

Kurulun Eygi kararıyla ilgili gerekçelerinin yazımı tamamlandı. Tüm mahkemeleri bağlayıcı nitelikte olan 75 sayfalık kararda yer alan gerekçelerden bazıları şöyle:

Sınırları var : Düşünce özgürlüğü ulusal ve ulusal üstü düzenlemeler ve yargı kararlarında açıkça ortaya konulduğu gibi sınırsız bir özgürlük değildir. Sınırları da Anayasa'da, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (AİHS) 10/2. ve Birleşmiş Milletler Kişisel ve Siyasal Haklar Sözleşmesi'nin 19/3. maddesinde ortaya konulmuştur.

Kamu düzenini bozuyor : Ülkemizdeki laiklik kavramı diğer ülkelere göre farklıdır. Köktendinciliğin egemen olduğu ülkelerde insan hakları araç olarak kullanılmakta, kimilerince bir hedef, kimilerince bir sorun olarak nitelendirilen türban ülkemizde kamu düzenini bozan eylemlere konu olmaktadır. Türbanın sistem ve hukuksal gerçeklik karşısında düşünce veya din ve vicdan özgürlüğü kapsamında kalmadığı tartışılmaz bir hukuksal gerçekliktir.

AİHM'nin takdir marjı : Kurallar, zorlayıcı sosyal gereksinimlerden hareketle koyulmaktadır. Her ülkedeki zorlayıcı sosyal gereksinimler farklı olup bu noktada Avrupa İnsan Hakları Mehkemesi'nin (AİHM) ortaya koyduğu takdir marjı karşımıza çıkmaktadır. Devrimle terk edilen sistemlerde tarihsel geçmiş nedeniyle terk edilen sistemleri canlandırabilecek söylemler kolayca taban yaratabilecektir.

Şeriat hedefi : Sanık, türbana özgürlüğü savunmakta, türban yasağı uygulayanları ve laikleri dinsiz olarak niteleyerek sınırsız bir din özgürlüğü istemekte, şeriatı gerçekleştirmek amacıyla söylemini kin ve nefret içerecek şekilde ortaya koymaktadır. Dini inanç özgürlüğünün sınırsızlığı ancak şeri sistemlerde savunulabilir.

Kamu düzeni için özgürlüğe sınır : Demokrasilerin kamu düzenini korumak amacıyla bu özgürlüğü sınırlandırması, çoğulcu demokratik yapıyı zedeleyen değil güçlendiren bir durumdur.

Kitle önemsiz : Hedef kitlenin tepkisini ortaya koymaması, yasal yollara başvurmaması tehlike suçunun somut nitelik almadığı şeklinde yorumlanamaz. Sanığın eylemiyle ortaya çıkan suçun hedef kitlenin tepkisini ortaya koymadığından bahisle somut hale dönmediği düşüncesiyle oluşmadığı, ortadan kalktığı savunulamaz. Kamu düzeninin bozulduğu durumlarda durum hedef kitlenin korumasına terk edilerek devletin müdahalesi dışlanamaz.

312 gerekli : TCK'nın 312/2. maddesi zorlayıcı sosyal gereksinimlerden hareketle demokratik toplum ilkelerine uygun özgürlüğün öngörülen sınırları kapsamında düzenlenmiş olup, devletin müdahaleci yönünü ortaya koymaktadır."

Şirin'den karşı oy

YCGK Başkanı Osman Şirin, kurulun gerekçelerine "Doğruyu söyleyenler ilk etapta hep tepkiyle karşılanır" diye 33 sayfalık karşı yazı yazdı ve ret oyu kullandı. (EÖ)