Muhalif yazılarıyla bilinen Suudi gazeteci ve yazar Cemal Kaşıkçı 2 Ekim 2018'de evlilik işlemleri için geldiği İstanbul Levent'teki Suudi Arabistan Başkonsolosluğuna girdikten sonra kendisinden bir daha haber alınamadı.
Olay Kaşıkçı'nın nişanlısı Hatice Cengiz'in AKP Genel Başkan Yardımcısı Yasin Aktay ve Türk Arap Derneği'ne durumu haber vermesinden sonra dünya gündemine oturdu.
Aradan bir sene geçmesine rağmen Kaşıkçı'nın cesedinin nerede olduğu sorusu hala güncelliğini koruyor. Cesedinin asitle eritildiği iddiası ise en güçlü seçenek. Peki aradan geçen bir yılda neler yaşandı?
28 Eylül - 2 Ekim 2018
Kaşıkçı, evlilik işlemleri için Suudi Arabistan'ın İstanbul Başkonsolosluğuna geldi. Burada gerekli evrakların bir hafta sonra hazır olacağının kendine söylenmesini üzerine ilk gelişinden beş gün sonra evrakları almak için konsolosluğa tekrar geldi.
Kaşıkçı, başkonsolosluk binasından çıkmayınca nişanlısı Hatice Cengiz, AKP Genel Başkan Yardımcısı Yasin Aktay ve Türk Arap Derneğine haber verdi.
6 Ekim 2018
Suudi Arabistan'ın İstanbul Başkonsolosluğu resmi Twitter adresinden açıklamalarda bulunarak Kaşıkçı'nın öldürüldüğü iddialarını yalanladı.
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı'nca konu hakkında soruşturma başlattığını açıkladı. Kaşıkçı'nın konsolosluk içerisinde olduğu saatlerde iki uçakla İstanbul'a gelen 15 Suudi vatandaşının konsoloslukta bulunduğu ve bu kişilerin daha sonra ülkelerine döndükleri belirlendi.
7 Ekim 2018
Konsolosluk Arapça ve Türkçe ikinci bir açıklama yaparak İstanbul'daki Suudi Konsolosluğu'nda öldürüldüğüne dair suçlamaları reddetti.
Suudi yetkililer, konsolosluk binasını Reuters muhabirlerine açarak, Kaşıkçı'nın konsoloslukta olmadığını iddia etti.
Aynı gün Dışişleri Bakanlığı Kaşıkçı'nın kaybolması soruşturması çerçevesinde Suudi Arabistan İstanbul Başkonsolosluğu'nda inceleme yapılacağını duyurdu.
10 Ekim 2018 Çarşamba
Suudi Arabistan'dan geldikleri belirlenen 15 kişiden 8'inin kimlik bilgilerine ulaşıldı ve kamuoyuna sızdırıldı.
15 Ekim 2018
Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdulaziz ile görüştüğünü açıklayan Trump, Kaşıkçı'nın öldürülme ihtimaline ilişkin, "Bunlar serseri katiller olabilir. Kim bilir? Olayın sonuna kadar gitmeye çalışıyoruz" ifadesini kullandı.
16 Ekim 2018 Salı
Ortak çalışma grubu, Suudi Arabistan'ın İstanbul Başkonsolosluğunda 9 saat süren inceleme yaptı.
Suudi Arabistan Kralı Selman, ABD Dışişleri Bakanı Pompeo ile Riyad'da bir araya geldi.
Suudi Arabistan'ın İstanbul Başkonsolosunun konutunda da inceleme yapılacağı bildirildi.
Birleşmiş Milletler, başkonsolos ve konsolosluk çalışanlarının dokunulmazlıklarının kaldırılması çağrısı yaptı.
Suudi Arabistan Başkonsolosu Muhammed El Uteybi ülkesine geri çağrıldığı için Türkiye'den ayrılarak Suudi Arabistan'a gitti.
AKP Sözcüsü Ömer Çelik "Her şeye bakılıyor, Atlanan herhangi bir konu yok. Tam olarak açığı çıkması için her şeyin yapılacağını ve dünya ile bu şekilde paylaşılacağını ifade edebilirim" açıklaması yaptı.
17 Ekim 2018
Kaşıkçı olayını görüşmek için Türkiye'ye Gelen ABD Dışişleri Bakanı Pompeo, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu ile bir araya geldi. Polis de Başkonsolosluk konutunda 9 saatlik inceleme yaptı.
Bir gün sonra Suudi Veliaht Prens Muhammed bin Selman'a yakın bir yetkilinin, Kaşıkçı'dan kısa bir süre önce konsolosluğa girdiği görüntüler kamuoyuyla paylaşıldı.
20 Ekim 2018
Suudi Arabistan, Cemal Kaşıkçı'nın konsoloslukta öldürüldüğünü kabul etti. Yetkililer, Kaşıkçı'nın sorgulanırken çıkan arbedede hayatını kaybettiğini açıkladı.
Türkiye'deki başkonsolosluk ise Twitter üzerinden bir açıklamada yayınlayarak, Suudi Arabistanlı yetkililerin, Kaşıkçı'nın olayında gerçeklerin ortaya çıkarılması için gerekli işlemleri başlatıldığını ve olaya karışan tüm suçluların cezalandırılacağını vurguladı.
22 Ekim 2018
Güvenlik kameralarından yeni görüntüler ortaya çıktı. Görüntülerde bir kişinin Kaşıkçı'nın kıyafetlerini giyerek konsolosluktan çıkış yaptığı görüldü.
İstanbul Sultangazi'deki bir otoparkta, konsolosluğa ait bir otomobil bulundu. Aracın Kaşıkçı cinayetinden sonra kullanıldığı iddia edildi.
Suudi arabistan Dışişleri Bakanı yaptığı açıklamada "Veliahtın bilgisi yoktu. Daha önce böyle bir şey yapmadık ve katiyen buna benzer bir eylemde yapmayız" ifadesini kullandı.
23 Ekim 2018
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Kaşıkçı cinayeti hakkında konuştu. Cinayetin planlı işlendiğine dair deliller olduğunu söyleyen Erdoğan, yerli işbirlikçinin kim olduğunu sordu ve sorumlu 15 artı üç kişinin yargılanmasının İstanbul'da yapılmasını teklif etti.
24 Ekim 2018
Suudi yetkilileri, cinayetin araştırılması için konsolosluktaki kuyuda arama yapılması için izin verdi. Polis daha sonra konsolosluktaki kuyuda delil toplama çalışmaları yaptı.
26 Ekim 2018
Erdoğan, Kaşıkçı cinayetine ilişkin, "Aslında fail belli. Elimizde başka bilgi belge yok değil, var. Kaşıkçı'yı öldürenleri Suudi yetkililer açıklayacak" dedi.
31 Ekim 2018 Çarşamba
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı; “Kaşıkçı’nın cesedi, boğularak öldürülmesini müteakip yine önceden yapılan planlama doğrultusunda parçalanarak yok edilmiştir” dedi. Başsavcılık zanlıların Türkiye’ye iadesini istedi.
Suudi Arabistan Başsavcısı; İstanbul Cumhuriyet Başsavcısı ve beraberindeki heyeti delillerle birlikte Suudi Arabistan’a davet etti ve cesedin akıbetinin Suudi Arabistan'da yapılacak sorgulamalar sonucunda tespit edilebileceğini belirtti.
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet de , Suudi Arabistan'a, Cemal Kaşıkçı'nın cesedinin yerinin açıklaması çağrısında bulundu.
Cemal Kaşıkçı’yı Anma programında konuşan nişanlısı Hatice Cengiz, “Suudi Arabistan'ın, Cemal’in bedenini tam olarak nerede olduğunu iyi bildiğine inanıyorum. Benim bu talebime cevap vermeliler. Bu sadece Cemal'in nişanlısının talebi değil insani ve dini bir talep” şeklinde konuştu.
1 Kasım 2018
Cemal Kaşıkçı’nın yazarı olduğu Washington Post “Türkiye’deki yetkililerden aldıkları bilgiye dayanarak “cesedin gömülmeye yer bırakmayacak derecede yok edildiğini” yazdı ve “Kaşıkçı’nın cesedi nerede?” diye sordu.
03 Kasım 2018
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Washington Post için kaleme aldığı makalede Kaşıkçı cinayetinde Suudi hükümetinin üst düzey yetkililerinin sorumlu olduğunu yazdı. Makalede, "Cemal Kaşıkçı'nın öldürülmesi emrini Hadim ül-Haremeyn Kral Selman'ın verdiğine inanmam kesinlikle mümkün değildir. Dolayısıyla bu cinayetin, Suudi Arabistan'ın resmi politikasını yansıttığına inanmak için de herhangi bir sebep bulunmamaktadır.Bu itibarla Kaşıkçı cinayetini iki ülke arasında bir 'problem' olarak görmek yanlış olacaktır " diye yazdı.
05 Kasım 2018
Kaşıkçı’nın oğulları Salah Kaşıkçı ve Abdullah Kaşıkçı, CNN’e konuştu; “Babamızın cesedi bize verilmeden, ailemiz yas tutamaz ve bu konuyu kapatamaz” dediler.
06 Kasım 2018
Suudi Arabistan İnsan Hakları Komisyonu Başkanı Bender el Ayban, Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Konseyi’nde “Kaşıkçı’nın katillerinin adalete teslim edileceğini” söyledi. El Ayban konuşmasında, “Kral Selman başsavcıya yürürlükteki kanunlara göre ilgili soruşturma başlatması ve katillerin adalete teslim edilmesi talimatı verdi” dedi.
12 Kasım 2018
Türk Arap Medya Derneği'nin Ali Emiri Efendi Kültür Merkezi'nde düzenlediği anma etkinliğinde konuşan AKP Genel Başkan Danışmanı ve Kaşıkçı’nın arkadaşı Yasin Aktay olay anına ilişkin ses kayıtları hakkında “Talimatı direkt öldürmek ve öldürdükten sonra da cesedini bir şekilde imha etmek üzere almışlar. Hazırlıklarını da ona göre yapmışlar zaten. Parçalamakla kalmamışlar bir de asit içerisinde eritmişler" dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan Fransa dönüşü: “Biz bu cinayetle ilgili ses kayıtlarını bizden isteyenlerin hepsine dinlettik. İstihbarat örgütümüz hiçbir şeyi saklamadı. Kayıt gerçekten bir felaket” dedi.
13 Kasım 2018
Washington Post gazetesi, Kaşıkçı cinayetiyle ilgili, “Suudiler'in yürüttüğü bir soruşturma yok, bir örtbas operasyonu var” diye yazdı. Yayın Kurulu’nun yazısında, “Şu ana kadar Trump yönetimi Suudi Arabistan'ın Cemal Kaşıkçı cinayetini örtbas etmesine destek verdi. Kongre de buna dahil olacak mı?” sorusu yer aldı.
15 Kasım 2018
Suudi Arabistan Başsavcı Sözcüsü Şelan eş-Şelan, başkent Riyad'da düzenlediği basın toplantısında, soruşturmanın sonuçlarını paylaştı.
Başsavcının paylaştığı bilgiler "Kaşıkçı'nın öldürülmesi olayında 5 kişinin idamı istendi, Kaşıkçı'yı öldüren ekibi kurma emrini eski İstihbarat Başkan Yardımcısı Ahmed el-Asiri verdi, zanlılardan biri konsolosluktaki kameraları bozdu, Kaşıkçı'nın cesedi konsoloslukta parçalanarak dışarı çıkarıldı, cesedi teslim alan yerel iş birlikçinin robot resmine ulaşıldı, 21 şüpheliden 11'ine suç isnat edilerek dava dosyası mahkemeye gönderildi, görevden alınan eski Kraliyet Divanı Müsteşarı Suud el-Kahtani hakkında ise yurt dışına çıkış yasağı getirildi" şeklinde oldu.
30 Aralık 2018
Kaşıkçı'nın öldürülmesine ilişkin ses kayıtlarının dökümü bazı yayın organlarında yer aldı.
3 Ocak 2019
Suudi Arabistan'da, Kaşıkçı cinayeti davasında beşi idam talepli olmak üzere 11 sanığın yargılanmasına 3 Ocak'ta başlandı.
28 Ocak 2019
Cinayete ilişkin uluslararası soruşturma için BM Yargısız ve Keyfi İnfazlar Özel Raportörü Agnes Callamard, beraberinde İngiliz Avukat Helena Kennedy ile eski Dünya Adli Tıp Akademisi Başkanı ve Coimbra Üniversitesi Tıp Fakültesi Müdürü Prof. Dr. Duarte Nuno Vieira ile Ankara ve İstanbul’da araştırma yapmak üzere Türkiye’ye geldi.
Callamard yaptığı açıklamada “Türkiye'deki görevim sırasında toplanan deliller, Kaşıkçı'nın Suudi Arabistan devleti yetkilileri tarafından acımasızca ve önceden tasarlanmış cinayete kurban gittiğini gösteriyor" dedi.
19 Haziran 2019
Agnes Callamard'ın Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayetine ilişkin 101 sayfalık raporu yayınlandı. Raporda "Kaşıkçı, uluslararası hukuka göre Suudi Arabistan’ın sorumlu olduğu, kasten ve tasarlayarak gerçekleşen bir yargısız infazın kurbanı oldu" ifadeleri yer aldı.
Raporda, BM İnsan Hakları Konseyi veya BM Genel Kurulu'na da gazeteciler ve insan hakları savunucularının tasarlanarak öldürülmelerine ilişkin cezai soruşturma yürütecek bir mekanizma kurulması çağrısında bulunuldu.
Üye ülkelerin Kaşıkçı'nın öldürülmesine dahil olduğu iddia edilen kişilere yaptırım uygulaması ve yaptırımların Suudi Arabistan Veliaht Prensi'ni de içermesi gerektiği belirtilen raporda, "Kaşıkçı'nın öldürülmesine ilişkin yaptırımlar Veliaht Prens ve onun yurt dışındaki kişisel mal varlıklarını da kapsamalıdır" denildi.Uluslararası şirketlerden de Kaşıkçı cinayetiyle dolaylı veya doğrudan ilişiği bulunan kişi ve kurumlarla iş yapmaktan kaçınmaları istendi.
26 Eylül 2019
Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed Bin Selman'ın, Amerikan PBS televizyon kanalının "Frontline" haber programının yapımcısı, gazeteci Martin Smith'e, Aralık 2018'de Riyad'da bir elektrikli otomobil yarışı sırasında Kaşıkçı cinayetine ilişkin yaptığı açıklamalar, 1 Ekim'de yayımlanacak programın tanıtım fragmanında yer aldı.
Fragmanda, Smith, "Ona Kaşıkçı cinayetindeki rolünü sorduğumda bana, 'Bu olay benim sorumluluğum altında oldu. Tüm sorumluluğu üstleniyorum' cevabını verdi" ifadelerini kullandı. Smith, "Sizin bilginiz olmadan nasıl böyle bir şey olabilir?" sorusunu Bin Selman'ın, "Suudi Arabistan'da 20 milyon insan yaşıyor. 3 milyon devlet çalışanı var" diyerek yanıtladığını anlattı.
30 Eylül 2019
Suudi Prens salman, Kaşıkçı cinayetinde emri verdiğini reddetti. Bu sözlerine Norah O’Donnell’ın 60 Minutes programında açıklık getiren Prens Selman, “Emri ben vermedim, ancak olay benim gözetimimde oldu, bu yüzden sorumluluk benim” diye konuştu.
29 Eylül 2019
Türk Arap Medya Derneği Başkanı Turan Kışlakçı, gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın öldürüldüğü Suudi Arabistan'ın İstanbul Başkonsolosluğunu satın alıp Cemal Kaşıkçı Müzesi haline getirmek için çalıştıklarını söyledi.
01 Ekim 2019 Salı
Cemal Kaşıkçı'nın oğlu Salah Kaşıkçı, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, "Sevgili babamı kaybetmemizin üzerinden bir yıl geçti. Daha önce de söylediğim gibi Suudi Arabistan yargısının adaleti sağlayacağına ve bu korkunç suçun faillerini cezalandıracağına inancım sonsuz. Ben de babam gibi vatana ve onun yöneticilerine sadık kalacağım" dedi. (İUE/HA)
*Kaynak: Anadolu Ajansı ve bianet arşivi
