Dünyanın Vicdanı İstanbulda Toplanıyor...

Nihai oturumunu 24-26 Haziran tarihleri arasında İstanbul'da yapacak olan Irak Dünya Mahkemesi dünyanın dört bir yanından akademisyen, gazeteci, düşünür ve eylemcileri bir araya getiriyor. Adalet talebiyle yola çıkan ve Irak'taki savaş suçları ve insan hakları ihlallerini kaydetme amacında olan mahkemenin esas sanıklarıysa George Bush ve Tony Blair.

Mahkeme, savaş karşıtı hareketlerin küresel boyutlarının görmezden gelinmesine ve siyasi-ekonomik planların kapalı kapılar ardında birkaç kişi tarafından yapılmasına karşı çıkıyor. Bu bağlamda, hedeflerinden biri de, siyasetçilerin üzerinde baskı kurmak ve karar süreçlerinde eylemlerin dikkate alınmasını sağlamak.

Oturumda neler var?

"Suçları unutmamalı, kayıtlarını muhafaza etmeliyiz. Suçluların ilk işi bunları yok etmektir zaten. Çünkü bu efendiler yalnızca masumları katletmezler, hafızayı da maktul ederler. Yeni dünya tiranlığına karşı yükselen muhalefete ilham vermesi için bu kayıtların tutulması şart. Bu aşırı silahlanmış tiranlar askeri ya da ekonomik her savaşı kazanabilirler, ama kaybettikleri bir savaş var ki, ismine kendileri 'İletişim Savaşı' diyorlar. Dünya kamuoyunun desteğini kazanamıyorlar. Gitgide daha çok insan HAYIR diyor. Sonuçta bu yenilgileri tiranlıklarının sonu olacak. Ama bu son daha kaç trajedi, istila ve felaketten sonra gelecek? Daha ne kadar yoksullaştıracaklar bizi? İşte kayıt tutmanın, muhafaza etmenin, hatırlamanın aciliyeti bundandır. İşledikleri suçlar unutulmayacak, her kıtada ağızdan ağıza dolaşacak. Her geçen gün daha çok insan HAYIR diyecek. Çünkü bugün korumaya niyetli olduğumuz ve sevdiğimiz her şeye EVET demenin tek ön koşulu bu." John Berger 18.6.2003, Paris

Mahkemenin oturumları, 24-26 Haziran tarihleri arasında yapılacak.

23 Haziran akşamıysa, Erkan Oğur, İsmail Demircioğlu, Ayşe Tütüncü Piyano Perküsyon Grubu ve Iraklı müzisyen Omar Bashir'in konserlerinin olduğu açılış töreni var.

Oturumda ABD'li gazeteci Mark Manning'in Felluce'de kasım kuşatmasından kurtulanlarla röportaj yaparak çektiği filmi de ilk kez gösterilecek.

24-26 Haziran arasında sunulan iddialardan sonra, jüri 27 Haziran'da kararını açıklayacak.

Irak halkına karşı işlenen suçlar ve adalet uygulanmasına ilişkin sorunlar gibi iki ana başlıkta toplanabilecek nihai oturumun üzerinde sonuca varacağı konular ise savaşın ve işgalin meşruluğu, koalisyon güçlerinin savaş sırasında işlediği suçlar, uluslararası kurumların savaşı önlemedeki yetersizliği ve medyanın savaş suçları ve insan hakları ihlallerinde işbirlikçiliği.

Oturum programında göze çarpan başlıklar ise Uluslararası Hukuk ve Kurumların Rolü, Kültürel Miras, Çevre ve Dünya Kaynakları, Küresel Güvenlik Ortamı ve Gelecek Alternatifleri. Oturum Vicdan Jürisi adına Arundhati Roy'un oturum sürecini değerlendireceği kapanış konuşmasıyla son bulacak.

İddia heyeti ve tanıklar

Oturumlar uluslararası hukuk, insan hakları, savaş suçları konularında çalışanların yanı sıra Irak'ta işgale görgü tanıklığı etmiş isimleri de İstanbul'a getiriyor. Katılımcıların arasında savaş dönüşü vicdani retçi olmuşların yanı sıra, birleşmiş milletlerde üst düzey görev yapmış ya da yapmakta olanlar da var.

Göze çarpan isimlerden birkaçı: Barbara Olhansky (ABD), Amy Bartholomew (Kanada), Christine Chinkin (İngiltere), Corrine Kumar (Tunus), David Miller (İskoçya), Dennis Halliday (İrlanda), Fadhil Albedrani (Irak), Haifa Zangana (Irak/İngiltere), Hans von Sponeck (Almanya/İsviçre), Huda al Nuaimi (Irak), John Ross (ABD), Niloufer Bhagwat (Hindistan).

Oturumu yönetenler ve sunum yapanlar arasında Ayşe Gül Altınay, Ömer Madra, Baskın Oran, Mete Çubukçu gibi Türkiyeli akademisyen ve gazeteciler de var.

Vicdan Jürisi

Temsilciliğini yazar ve eylemci Arundhati Roy'un yaptığı vicdan jürisi her oturumdan sonra soru sormanın yanı sıra, oturum sürecini değerlendiren kapanış konuşmasını da yapacak. Jüri aynı zamanda yasal bağlayıcılığı olmayan ancak savaş sırasında yaşananları ifşa ederek liderleri sorumlu tutmayı amaçlayan kararını da 27 Haziran'da açıklayacak.

bianet'e konuşan düzenleme komitesinden Ayşe Berktay, jüri üyelerinin iddia heyetine ve görgü tanıklarına sorularını yöneltmek için kendilerine ayrılan zamanlar dışında kahve aralarında da fırsat bulacağını belirtti.

Jüri heyeti Roy'un yanı sıra Murat Belge, Eve Ensler (ABD), François Houtart (Belçika), Rela Mazalı (İsrail) ve Yasmin Sooka (Güney Afrika) gibi isimleri de içeriyor.

Mahkeme bugüne kadar neler yaptı?

Irak Dünya mahkemesi, ABD'yi Vietnam savaşı sırasında yargılayan Russell mahkemesinden esinlenen, küresel bir girişim. Zaten, Russell mahkemesinin düzenleyicilerinden biri olan Ken Coates da İstanbul'daki oturumda yer alacak.

İstanbul'daki nihai oturum öncesinde, savaş suçlarını ve insan hakları ihlallerini sorgulayan oturumlardan ve halk mahkemelerinden bazıları, Londra, Mumbai, New York, Brüksel, Roma ve Güney Kore'de düzenlendi.

Nihai oturum, 14 Nisan'da İstanbul'da yapılan basın toplantısıyla resmi olarak duyurulmuştu. ABD ve Britanya devlet başkanları, George Bush ve Tony Blair ise, konsolosluk aracılığıyla verilen mektuplarla mahkemeye çağrılmıştı. (EK/TK)

Oturuma katılmak üzere kayıt yaptırmak, oturum programının ve katılımcıların tam listesi için: www.istanbul.worldtribunal.org