Sanat piyasasına ilişkin veri analizi, piyasa trendleri ve ekonomik etkiler üzerine çalışan bağımsız araştırma ve danışmanlık kuruluşu Arts Economics'in Art Basel ve UBS ile birlikte yayımladığı 2025 Sanat Piyasası Raporu (The Art Market Report) küresel sanat piyasalasında pahalı yapıtların alıcıları azalırken uygun fiyatlı yapıtların ve kadın sanatçıların artan dolaşım ve görünürlük kazandığını saptadı.
Rapora göre 2024'te dünya sanat piyasasını 6 özellik karakterize etti.
Küresel sanat piyasası çetin ekonomik tabloyla uyumlu
Rapora göre, küresel sanat piyasası 2024'te tahminen 57,5 milyar ABD doları büyüklüğünde satışa sahne oldu. Toplam satış değeri bir önceki yıla göre yüzde 12 düşerken, işlem sayısı yüzde 3 arttı. Rapor bu eğilimin dünya çapındaki koleksiyonculukta süre giden dinamizmi ve süren ilgiyi gösterdiğini saptıyor.
En üst düzey piyasa zayıflarken satın alma etkinliği çeşitleniyor
Rapora göre toplam küresel sanat yapıtı satışları 2024'te bir önceki yıla göre yüzde 12 düştü ve 2022'ye kadar süren pandemi sonrasındaki toparlanma döneminin ardından ikinci yıl üst üste düşüş yaşadı. Daralma en çok üst düzey pazarda belirginleşirken satışlar alt dilimde daha güçlendi. Cirosu 250 bin ABD dolarının altındaki daha küçük satıcılar yıllık satış artışını yüzde 17 olarak bildirirken, 5.000 ABD doları altındaki fiyatlardaki güzel sanatlar müzayedelerinde satışların arttığını ve satın alma etkinliklerinde çeşitlenme olduğunu vurguladılar.
İşlem hacmindeki artış, pazar dinamizmini gösteriyor
Genel satış miktarı azalırken, işlem hacminin 2024'te yüzde 3 artması pazar davranışında bir değişimi yansıtıyor. Daha erişilebilir fiyat segmentlerindeki büyüme, koleksiyoncu tabanının genişlediğini ve daha çok yönlü bir pazarın oluşmasına katkıda bulunduğunu gösteriyor.
Yeni alıcılar artıyor
Bayiler, 2024'te alıcılarının yüzde 44'ünün alım işlerine yeni başlayanlardan oluştuğunu ve ilk kez alım yapan alıcılara satışların payının 2023'e göre 5 puan artarak %38'e yükseldiğini bildirdi. Cirosu 250.000 ABD dolarının altındaki daha küçük bayiler için toplam işlemlerin yarısını, ilk kez satış yaptıkları koleksiyoncular oluşturuyordu. Bu bulgular, pazarın erişilebilirliğin artmasının ve ilk kez alım yapan alıcılar için artan çekiciliğinin göstergesi kabul ediliyor.
Sanat fuarları piyasaya egemen
2024'te bayilerin yüzde 31'i, 2023'e göre yüzde 1 artışla sanat fuarlarının yeni alıcıların en sık seçtikleri kaynak olarak tanımladı. Satışları artırmak ve koleksiyoncuları piyasaya çekmek için yüz yüze etkileşimin önemi bir kez daha doğrulandı.
Kadın sanatçılar daha fazla temsil ve pazar varlığı elde ediyor
Kadın sanatçıların galeri temsili 2018'e göre yüzde 6 artarak yüzde 41'e yükseldi ve giderek artan sayıda kadın sanatçı galeri cirolarına önemli ölçüde katkıda bulundu. Mütevazı da olsa bu eğilim, daha kapsayıcı bir sanat piyasasına ve cinsiyet eşitliğine doğru kademeli bir yönelişe işaret ediyor.
(AEK)
