Tütün tüttürme yasağı 19 Temmuz'da genişledi; tepkiler, tartışmalar ve yurttan sigarayı açık alana taşıma çabalarıyla yürürlüğe girdi. Sigara içenler özgürlüklerinin kısıtlandığını, lokanta-kafe sahipleri işlerin azalacağını söylese de Beyoğlu'nda yaptığımız kısa bir tur yasağın büyük ölçüde benimsendiğini ve hemen herkesçe olumlu karşılandığını gösterdi. İtirazlar genelde sınıfsal; çalışanlar dışarı çıkmak zorundayken odası var diye yasağı delen yöneticiler, öğrenciler çay-sigara "zevkinden" mahrum kalırken makamında sigarasını pofurdatan hocalara...
Alman Kültür Merkezi çalışanı Enis Aşkar, yasanın kendileri için yeni bir durum ortaya çıkarmadığını söyledi: "Yasaktan önce yangın merdivenlerinde içebiliyorduk, şimdi ise binanın dışında. Sanırım yüzde 50 açık hava olması gerekiyormuş içebilmek için. Biraz belirsizlik var. İkisi de aynı külfet." Aşkar, kapının önündeki ayaklı sigara tablasını göstererek "Yasanın bize getirdiği tek yenilik bu. Kapıların önüne sigaralıklar koymak mecburiymiş. Birkaç tane daha getirilecek önümüzdeki günlerde" dedi.
Beyoğlu Ada Kafe çalışanı Dilek'e göre müşteriler uygulamadan memnun; turistlerin çoğunlukta olması bunun nedeni. Hafta içi öğlen ve akşam saatlerinde çalışan kesimin geldiğini belirten Dilek "Uygulamanın etkisini önümüzdeki günlerde göreceğiz. Bahçemiz olduğundan müşteriler dışarıdaki masalarda yine içebilecekler" diye ekledi. Masaların üstünde içinde karanfil olan küllükleri işaret ederek yasağı bunlarla hatırlattıklarını söyleyen Dilek "Ama sigara içen biri olarak konuşursam bu uygulama benim için hakikaten can sıkıcı. Yasaya karşı değilim ama sigara içemeyeceğim bir yere gidip de kahve içmem."
Beyoğlu'nda kafe sahibi Emine Karyağdı ise uygulamayı "saçmalık" diye değerlendirdi. Sigara içen biri olarak özgürlüğünün kısıtlandığını belirten Karyağdı "İşlerde ciddi düşüş oldu. Gelenler bir çay içip dışarı sigara içmeye kaçıyorlar. İnsanların bir sigara-çay keyfi varsa bunu neden engelliyorlar? Benim kafemde açık alan yok mesela, o yüzden işlerimin düşmesi kaçınılmaz. Ben mesela sigara içmezsem rahat çalışamıyorum. İmza toplayıp, bir şey yapmak, bu durumu engellemek lazım. Yasak kalksın!" diye tepki gösterdi.
"Hakkımın yendiğini hissediyordum"
Özel şirket çalışanı Abdullah Muslu ise uygulamanın sigaraya başlama riskini azaltacağını; insanları sigarayı bırakmaya özendireceğini düşünüyor. "Sigara içen biri olarak kapalı alanlarda uygulanan sigara yasağı benim için elbette sorun olacak. Ancak, bu uygulama birkaç yıl önce yürürlüğe girseydi, belki de şu an sigara içmiyor olacaktım. Çünkü sigara böyle bir şey, birilerinde görüyor, özeniyor ve içmeye başlıyorsunuz."
İşyerinde yasağın zaten uygulandığını vurgulayan Ömür Önk "Ancak, yöneticiler için aynı şey geçerli değil tabi. Onlar odalarında istediklerini yapıyorlar" diye ekledi. "Sigara içmeyen biri olarak, içen biriyle aynı ortamda o havayı solumak zorunda olmakla hakkımın yendiğini hissediyordum."
Öğrenci Mustafa Keçeli ise restoran ve kafelerdeki sigara yasağı uygulamasını "yemek keyfim yarım kalacak" şeklinde yorumladı ama buna alışılabileceğini ekledi. Keçeli: "Bu uygulamayla sigarayı azaltır veya bırakırsam, hem maddi olarak hem de sağlık açısından yararıma olur."
"Hocalar içiyor"
İstanbul Üniversitesi'nde araştırma görevlisi Zeynep Örü "Bizim okulda bazı yerler kuytuda kalıyor ve geçen seneden beri yasak olmasına rağmen öğrenciler buralarda, yani binanın içinde bile sigara içiyorlar" dedi ve ekledi "Bu yasayla en azından binanın içindeki izmarit ve duman kirliliğinden kurtulmayı umut ediyorum."
"Ancak, hocaların da kendi odalarında sigara içtiği bir ortamda öğrencileri binanın içinde sigara içmemeye ikna etmek pek de kolay olmuyor."
"Geç bile kaldı"
Beyoğlu İstiklal Caddesi üzerindeki Lebon Pastanesi'nin sahibi Abdurrahman Cengiz "İşlerimiz belki biraz azalır ama sonra düzelir. Taksi ve otobüslere sigara yasağı geldiğinde de kıyamet kopmuştu ama sonra herkes alıştı" dedi.
30 yıl sigara içtikten sonra bırakan ve on beş yıldır içmediğini belirten Cengiz ekledi: "Her yıl milyonlarca insan ölüyor sigaradan, üstelik içmeyenler de etkileniyor. Sigaranın etkilerini azaltmak, yarattığı hastalıkları tedavi etmek için bir sürü para dökülüyor ayrıca. Amerika'da sigara içenleri işe almıyorlar. Bizde bu uygulama geç bile kaldı."
Beyoğlu'ndaki Abbas Lokantası'nın işletmecisi Bayram Bey de uygulamadan memnun. "Belki birkaç ay işlerde durgunluk olur ama insanlar alışır. İnsanlar buraya gelip yemekleri bittikten sonra saatlerce sigara içip masayı meşgul ediyorlar" dedi.
Aynı sokaktaki Saki Lokantası çalışanı Veysel Bey ise dün işlerin durgun olduğunu ama bunun sebebinin sigara yasağı değil, kandil de olabileceğini söyleyerek devam ediyor: "Yasağın işlere etkisini önümüzdeki günlerde görürüz. Ama bence kötü etkiler. Zaten iki kadeh içen adama nasıl sigara yakma dersin ki. Bir de bizim açık bölümümüz olmadığı için, zor olacak bizim için" dedi.(EG/EÜ)
