Etolog, doğa korumacı ve hayvan davranışı uzmanı Dr. Jane Goodall, dün (1 Ekim) 91 yaşında doğal nedenlerden hayatını kaybetti.
2002 yılından beri Birleşmiş Milletler (BM) Barış Elçisi olarak görev yapan Goodall, 1960’ta Tanzanya’daki Gombe Ulusal Parkı’nda şempanzeleri doğal ortamlarında inceleyen dünyanın en uzun soluklu saha araştırmasını başlattı ve bu çalışmayı günümüze dek sürdürdü.
Jane Goodall Enstitüsü aracılığıyla 40 yılı aşkın süredir toplum temelli şempanze koruma çalışmalarına öncülük etti. Mirası arasında, 75 ülkede aktif olan uluslararası çevre ve insani yardım programı Roots & Shoots Global de yer alıyor.
Jane Goodall kimdir?
Goodall’ın insan dışı hayvanlarda alet kullanımına dair kritik gözlemi “insanlığı yeniden tanımlayan an” olarak anılırken, anne-yavru bağları, et tüketimi, avcılık, ilkel savaş ve şefkât üzerine araştırmaları da bilim dünyasında derin bir etki yarattı. Bu bulgular, insan sağlığı, evrim ve ekoloji alanlarında da iz bıraktı. Çalışmaları, bilimsel yaklaşımı ve yaratıcılığı onu bilimsel ve düşünce dünyasında özgün bir isim hâline getirdi.
Goodall’ın ölümü, dünya liderleri ve çevre ile hayvan savunucuları tarafından üzüntüyle karşılandı.
“Sonsuz miras”
Biyoçeşitlilik Merkezi’nin Nesli Tehlikede Olan Türler Programı Eş Direktörü Tierra Curry, AFP’ye yaptığı açıklamada, “Jane Goodall’ın mirası sonsuza kadar kutlanacak. Engelleri aştı, cinsiyet bariyerlerini yıktı ve kadınlar ile kız çocukları için doğa koruma alanında kariyer yapılabileceğini gösterdi,” dedi.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres de Goodall’ı “insanlık ve gezegenimiz için olağanüstü bir miras bırakan Barış Elçisi” olarak nitelendirdi.
ABD eski Başkanı Joe Biden ise “Jane bize öğretti ki, çevremizdeki doğal dünyada insanlığı aradığımızda, onu kendi içimizde de buluyoruz,” ifadelerini kullandı. Biden, Ocak 2025’te Goodall’a ülkenin en yüksek sivil onuru olan Başkanlık Özgürlük Madalyası’nı takdim etmişti.
Diğer tepkiler
ABD eski Başkanı Barack Obama: “Jane Goodall, primatlar üzerine yaptığı çığır açan çalışmalar ve doğa korumanın önemi ile bilim alanında nesiller boyu kadınlara kapılar açtı.”
National Geographic: “Şempanzelerin alet yapıp kullandığını keşfederek insan olmanın anlamını temelden yeniden tanımlayan ve dünyada kalıcı bir miras bırakan öncü bir doğa savunucusu.”
Greenpeace UK Eş Direktörü Will McCallum: “Zamanımızın gerçek doğa koruma devlerinden biri.”
Tanzanya Cumhurbaşkanı Samia Suluhu: “Gombe Ulusal Parkı’ndaki öncü çalışmaları, vahşi yaşam korumacılığını dönüştürdü ve ülkemizi küresel doğa koruma çabalarının merkezine yerleştirdi.”
Humane World for Animals CEO’su Kitty Block: “Goodall’ın hayvan hakları topluluğu üzerindeki etkisi ölçülemez; primatlar ve tüm hayvanlar için yaptığı çalışmalar asla unutulmayacak.”
PETA Kurucusu Ingrid Newkirk: “Hayvanlara bakış açımızı sonsuza dek değiştiren öncü bir bilim insanı.”
UNESCO Genel Direktörü Audrey Azoulay: “Araştırmalarının meyvelerini özellikle genç kuşakla paylaştı ve büyük insansı maymunlara bakış açımızı değiştirdi.”
(TY)
