Haberin İngilizcesi için tıklayın
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, pazartesi günü kabine toplantısında yeni sınır ötesi askeri operasyon sinyali verdi.
Türkiye'nin güney sınırları boyunca oluşturmayı hedeflediği 30 kilometre derinliğindeki "güvenli bölge" için yeni adımlar atılacağını söyleyen Erdoğan, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin de bu yönde hazırlıklarını sürdürdüğünü belirtti.
Erdoğan, operasyona yönelik son karar için de bugün toplanacak Milli Güvenlik Kurulu'nu (MGK) işaret etti.
Peki, ekonomik krizin ve Suriyeli mültecilerin tartışma konusu olduğu bu süreçte iktidar neden savaş kararı aldı? ABD ve Rusya'nın Suriye'ye operasyonda tutumu ne olur? Türkiye, operasyon ile neyi amaçlıyor?
Siyaset Bilimci Doç. Dr. Zafer Yörük, iktidarın Suriye'ye yönelik operasyon kararını bianet'e değerlendirdi.
"Erdoğan güçlenmeye çalışıyor"
Operasyon kararının birçok yönü olduğunu belirten Doç. Dr. Yörük, Erdoğan ve AKP iktidarının ekonomik kriz ile birlikte büyük bir güç kaybı yaşadığını ve bu gücü toparlamayı amaçladığını söyledi:
"Gündemde bir süredir SADAT meselesi var. Ayrıca CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nın ifade ettiği ‘kaçış planı’ da imaj zedeledi. Yani ortada sarsılmış bir prestij var. Bütün bunları birlikte düşündüğümüzde böyle bir operasyonun iç politikaya da bakan bir tarafı var. Erdoğan içeride biten prestijini savaş ile yeniden kazanmayı amaçlıyor olabilir.
"Muhalefet suç ortaklığı yapıyor"
"AKP çok hırpalanmış durumda, savaşa girse de girmese de böyle bir çıkışla yeniden toparlanmayı amaçlayacak. Savaşa girmezse 'dış güçler sınırlarımızı genişletmemize engel oluyor, güçlenmemiz gerekiyor' diyerek mağdur edebiyatı yapabilir.
"Diğer bir olasılık bir yere bayrak dikip 'haydi seçime gidiyoruz' diyebilirler. Çok asker kaybedilirse 'şehitlerimizin kanı yerde kalmasın' diyerek kazanım sağlayabilirler. Yani Erdoğan, bu durumdan her şekilde kazanım sağlamaya çalışacak.
"Fakat burada en önemli nokta muhalefetin tutumu, Kemal Kılıçdaroğlu ve Meral Akşener, Erdoğan 'savaş' dediğinde arkasından gidiyorlar ve suç ortaklığı yapıyorlar. Halbuki savaşın Türkiye'ye kaybettirdiklerini şu anki mevcut durumuyla dahi açıklayabilirler."
"Amaç operasyon olmayabilir"
Operasyon kararının dış politikadaki karşılığını da yorumlayan Doç. Dr. Yörük, "Türkiye, NATO’daki tartışmalarda el yükseltmek için de böyle bir çıkış yapmış olabilir" dedi ve şöyle devam etti:
"Erdoğan, İsveç ve Finlandiya'nın üyeliklerine veto etme tehdidinin yanında bir de Suriye’ye askeri operasyon yapma tehdidini getiriyor. Esas arzu, İsveç’teki Kürtleri Türkiye'ye getirmek değil. Türkiye mümkün olmayacağını biliyor. Aslında amaç Suriye'ye operasyon yapmak da olmayabilir.
"ABD'den F-16 almak için tehdit"
"Esas amaç ‘Türkiye’ye F16'ları verin, madem F-35 vermiyorsunuz o zaman yeni nesil F-16’ları verin ya da gelin bizim F-16’ları modernize edin.’ Çünkü Erdoğan bu noktada sıkıştı. Devletin savunma harcamalarına ayırdığı parayı F-35’lere yatırdı, sonra da S-400’lere yüklü bir harcama yaptı.
"ABD, F-35’lerin parasına el koydu, geri verilmiyor, F-35 programından da çıkarıldı. Şu an belli ki devlet içinden birileri Erdoğan’a o paraların hesabını soruyor ve karşılığını almasını istiyorlar. Erdoğan da NATO’da veto baskısı ve Suriye’ye operasyon baskısı ile ABD’den ‘Size F-16 vereceğiz’ gibi bir söz almaya çalışıyor."
"Rusya bazı bölgeleri boşalttı"
Operasyonun hayata geçmesi halinde de birçok planın olduğunu belirten Doç. Dr. Yörük, esas amacın enerji kaynaklarının kontrolü olduğunu vurguladı:
"Eğer operasyon bir tehdit değil ve gerçekse o zaman hem süper güçler, hem büyük güçler, hem de bölgesel güçlerin çeşitli hesapları olabilir.
"Mesela Rusya Türkiye’nin operasyon niyeti ile ilgili resmi açıklama yapmıyor. Ama Rus bir diplomat gayri resmi olarak Arap basınına verdiği bir demeçte ‘Türkiye’nin NATO ile ilgili bir manevrası olduğunu’ söylüyor.
"Rusya Suriye’de belli bölgeleri boşaltmaya başladığı biliniyor ve Rusya’nın yerine İran yanlısı Hizbullah, Haşdi Şabi, Devrim Muhafızları gibi güçler aldı. Yani Rusya’nın yerini İranlı güçlerin doldurduğu şekilde haberler var. Geçtiğimiz haftalarda Suriye’deki İranlı güçlere İsrail’in saldırısı da oldu, İsrail’in bundan rahatsız olduğu çok açık. Suriye’deki durumun çok karışık olduğunu söyleyebiliriz.
"Türkiye üzerinden İran dengeleniyor"
"Türkiye şu an Suriye’nin doğu sınırındaki ABD’nin kontrolünde olduğu bölgelere girmeyi planlıyor. Tükiye’nin buralara girip karışıklıklar çıkarması Suriye rejimi ve Rusya’nın işine gelebilir. Çünkü bu karışıklıklar ABD’yi meşgul edecek.
"Hatta ABD’deki FOX TV Türkiye'yi ‘Rusya'nın NATO'daki tetikçisi’ olarak tanımladı. Yani ‘Rusya adına NATO içinde tetikçilik yapıyor Erdoğan’ demek istedi, bu şekilde yorumlanıyor.
"ABD açısından baktığımızda ise; İran gücünü çoğaltıyor, Türkiye'yi devreye sokarak İran'ı bir şekilde dengelemek isteyebilir, bu nedenle operasyona yeşil ışık yakabilir. Yani mesela sırf tehditten ibaret olmayabilir.
"ABD Dışişleri Sözcüsü operasyonla ilgili yaptığı açıklamada, ‘endişeleniyoruz’ dedi. ‘Endişelenmek’ biraz yeşil ışık yaktık anlamına geliyor gibi.
"Hedef enerji hatları"
"ABD’nin Kuzey Irak’ya yapılan operasyona ABD hiç ses çıkarmıyor. Orada da başka bir proje olduğu çok açık. ABD, Ukrayna’daki durumu uzun soluklu olarak görüyor. Rusya’nın Avrupa’ya petrol, gaz ambargosu uygulamasına karşı çeşitli arayışlara girmiş durumda. ABD Avrupa için enerji arıyor.
"ABD, Rusya'yı devreden çıkartıp alternatif enerji tedarikiyle Avrupa'nın sanayisinin gündelik hayatının devam etmesini sağlayacağı koşullar için çalışıyor. Musul, Süleymaniye, Irak petrollerinin daha yüklü miktarda Avrupa’ya aktarılması amaçlanıyor.
"PKK'nin oradaki varlığının ise; enerji hatlarının güvenliği konusunda bir tehdit oluşturduğu konusunda ABD, Türkiye, Erbil ve Bağdat’ın anlaşmış olduğu belli. Bu nedenle Pençe-Kilit operasyonuna bir şey demiyor.
"ABD yeşil ışık yakmış olabilir"
"Suriye ile Irak arasındaki enerjinin geçiş noktası Şengal. Türkiye'nin tampon bölge gördüğü, 30 kilometrelik alanın Suriye ile Irak arasındaki geçiş noktası Şengal. Ve Şengal'den hemen batıya doğru gittiğimizde şu anda Türkiye'nin operasyon yapmayı düşündüğü bölgeler önümüze çıkıyor.
"Derik, Kamışlo, Deyr-Zor, Minbiç gibi bölgeler karşımıza çıkıyor, buralar petrol bölgesi. Türkiye eliyle güvenlik hattının genişletilmesi düşünülmüş olabilir. Enerji nakil hatlarının güvenliğini sağlaması gibi bir rol biçilmiş olabilir. Bu ciddi bir ihtimal ve bu anlamda ABD'den yeşil ışık almış olabilir.
"Saddam'a yapılan Erdoğan'a yapılabilir"
"Üçüncü bir ihtimal Saddam’a yapılanı Biden Erdoğan’a yapıyor olabilir. Yani yeşil ışık yakıp, Erdoğan’ı oyuna getiriyor olabilirler. Suriye’de iki Amerikan askeri kazayla ölebilir. ABD daha büyük kazanımlar için iki askerini feda eder yani Erdoğan tuzağa düşüyor olabilirler."
(RT)
