Doç. Dr. Tanay Sıdkı Uyar, hükümetin Akkuyu'da nükleer santral yapılması için açtığı ihalede yalnızca tek bir ortaklığın teklif vermesini nükleer santrallerin gerçek maliyetlerinin ve risklerinin hesaplanandan çok daha yüksek olmasına bağlıyor.
"Hükümetin bütün kolaylaştırmalarına karşın şirketler daha çok garanti, kamunun daha çok maliyet üstlenmesini istiyor. Hükümetin daha fazla kolaylık sağlamasını önermem, şirketlere de nükleer santrali tavsiye etmem."
Hükümet, nükleer santralde üretilecek enerjiye 15 yıl alım garantisi ve ömrü dolduğunda santralin bertaraf maliyetinin kamu tarafından yüklenilmesi garantisini vermişti.
Uyar "50 yıl da garanti verilse, iş çevrelerinin kendilerini riske atmayacağını düşünüyorum" dedi.
Önceki gün düzenlenen ihalede tek teklif Rusya merkezli Atostroyexport'la Türkiye'de medya sermayesi de bulunan Ciner grubu ortaklığından geldi.
"En yeni teknoloji iki yıldır zarar ediyor"
Uyar en yeni teknoloji olan basınçlı reaktör neslinin bile Avrupa'da müşteri bulamadan eskidiğini, Finlandiya'da süren ve uluslararası destek alan projenin bile iki yıldır yaklaşık 2 milyar dolar zarar ettiğini söyledi.
"Britanya kapatma için 170 milyar dolar ayırdı"
Santrallerin en büyük maliyetlerinden biri de bertaraf ve kapatma maliyetleri. Uyar, Britanya'nın ömrü dolan 19 santralini kapatmak için 91 milyar sterlin (yaklaşık 170 milyar dolar) ayırdığını belirtti.
"Küresel ısınmada payı var"
Nükleer enerji yanlısı savlardan biri, küresel ısınmaya karşı kullanılabileceği. Ancak Avrupa Yenilenebilir Enerjiler Birliği ve Dünya Rüzgar Enerjisi Birliği Başkan Yardımcısı olan Uyar "Bir santralin yaşamı boyunca toplam tükettiği enerji, ürettiği enerjinin 3 katı. Kullandığı enerji termik santrallerden sağlanıyor. Aksine küresel ısınmaya olumsuz anlamda katkıda bulunuyor" dedi.
"Enerji ihtiyacımızın yüzde 10'unu bu teknolojiyle karşılamaya çalışsak bin santral gerek. Oysa dünyadaki uranyum 3 yılda bitecek. Santrallerin inşaat süreleri çok uzun. Yıllar geçtikçe gerçek maliyetlerin çok yüksek olduğu ortaya çıkıyor. ABD'deki 2006 tarihli Nükleer Enerji Politikaları raporu pahalı olması, yurttaşların güvenlik nedeniyle istememesi ve şirketler riskler sakladığı için kamu tarafından denetiminin pahalı hale gelmesi yüzünden, nükleer enerjinin geleceğinin belirsiz olduğunu söylüyor."
"Enerji yasaları bir an önce değişmeli"
Uyar hükümetin bir an önce nükleer enerji planlarından vazgeçmesini ve yenilenebilir enerjiye yönelmesini öneriyor.
"Enerjiyi etkin kullanım yasasına yaptırımlar eklenirse, çöp teknolojileri almazsak enerji talebini 10 kat azaltmak mümkün.
"Enerji Bakanlığı ve kamu kuruluşları yenilenebilir enerji önündeki engelleri temizlemeli. Şu an Türkiye'nin toplam ihtiyacının iki mislini üretecek rüzgar lisans müracaatı var: Güneş pilleriyle de ihtiyacın iki katı enerji saplanabilir. Jeotermalle 5 milyon konut hemen ısıtılabilir."
Uyar başından beri nükleer santrallerin ana işlevinin nükleer silah için malzeme üretmek olduğunu da ekledi. (TK/EÜ)
