Diyanet İşleri Başkanlığının İnternet sitesine girip, arama motoruna "kadın" yazdığınızda karşımıza çıkan hadis, hutbe ve sureler arasından rasgele seçtiğimiz "İslam'da Kadının Yeri" başlığı altından çıkan "ayıklanmış" hadislerden biri yukarıdaki alıntı. Hz. Muhammed'in "Veda Hutbesi"den.
Bu yaklaşımın şiddet içermese de "kadını yücelttiği"ni söylemek imkansız.
Tuksal: Hadislerdeki erkek egemen anlayış
Başkent Kadın Platformu'ndan ilahiyatçı Dr. Hidayet TuksalDiyanet İşleri Başkanı Prof.Dr. Ali Bardakoğlu 'nun "Hazreti Muhammede atfedilen, ancak doğruluğu olmayan özellikle de kadına yönelik şiddeti meşru gösteren hadislerin temizlenmesi için düğmeye bastığı" haberini "Diyanet,ayıklamayı önce kendi yayınladığı kitaplarda yapsın" diyerek karşılıyor.
Hadisler ve İslam kadın ilişkisi konusunda bianet'in görüşlerine başvurduğu Tuksal "Hadislerin doğruca şiddetle ilgisi yok" diyor. "Daha çok kadını ikincil kılması ve kötülemesi sorun. Hadislerden asıl erkek egemen anlayışın temizlenmesi lazım."
Tuksal Diyanet'in "ayıklama yapması"nın bu anlayışın genel olarak İslami gelenekten ayıklanmış olması anlamına gelmeyeceği görüşünde.
"Hadisleri ayıklamak çözümün bir parçası olabilir ama, kitaplardan ve Müslümanların düşüncelerinden ayıklanması zaman alır" diyen Tuksal bu hadisler konusunda üretilen görüşler üzerine bilimsel toplantı ve tartışmalar düzenlenmesinin şart olduğunu düşüncesinde.
"Bunlar yapılmadan bu hadislerin etkisiz kılınacağını düşünmüyorum."
Kuran'da,İslam'da reforma Müslümanlar soğuk bakar
Tuksal, bu vesileyle "Kuran'da reform" tartışmalarının hatırlatılması üzerine "Kuran'da, İslam'da reform tartışmaları, genellikle İslamı beğenmeyen, İslamla alakası olmayan insanlardan gelmiştir. Müslümanlar bu tartışmalara soğuk bakarlar" diyor.
Tuksal "İslamda reform" önerilerini "dışarıdan talep" olarak nitelese de "Kuran'ın her dönemde yorumlanması gerektiği" inancını dile getiriyor.
Tuksal Kuran'daki bazı hükümlerin, Hz. Muhammed'in 'sahabe' denilen arkadaşları hayattayken bile, gerekçeleri ortadan kalktığı için uygulamadan kaldırıldığını anımsatıyor: " Hz. Ömer'in bu şekilde uygulamaları vardır."
Kuran'ın yazılı metni ve hedefleri
Tuksal, Kuran'ın bu şekilde yorumlanmaya elverişli esnek bir bağlamı olduğu görüşünde. "Kuran'ın bir yazılı metni var. Bir de o metni aşan hedefleri vardır" diyor Tuksal.
"Müslümanlar için kadın erkek ilişkilerini düzenleyen ayetlerin, üzerinde düşünülerek, herkesin onurlu bir hayat sürdürebilmeleri için yeniden düzenlenmesi onun hedeflerine aykırı değildir."
Tuksal İslam şeriatına yönelik reform tartışmaların ise "Kuran'da reform" tartışmalarından bağımsız olarak ele alınması gerektiği kanısında.
"Ama bu tartışmaların iç tartışmalar olması lazım" diyor Tuksal.
"Bunu Müslümanların, kendi ihtiyaç ve sıkıntılarını dile getirerek yapmaları gerekir. 'İnsan hakları' adına ya da Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa adına müdahaleleri bu süreci olumsuz etkileyecek şeyler olarak görüyorum."
Kadın sünneti korkunç
Tuksal'ın "şeriat" adına yapılan uygulamalar arasında en "korkunç" bulduğu "Kadın Sünneti". Buna benzer örneklerin çoğaltabileceği düşüncesinde.
"Bu konuda çalışılabilir. Destek politikaları hazırlanabilir" düşüncesinde Tuksal. Ama "bu politikalar, 'Müslümanları medenileştirme' projesi haline getirilirse, olacaksa bile olmaz" diyerek uyarıyor.
"O zaman Müslümanlar rasyonel bir şekilde düşünmeyi bırakıp, savunmacı ve korumacı bir tavır alıyorlar.
"Bize mesafe kazandıracak şeylerin bunlar olduğunu düşünmüyorum." (AD/EK)
