"Zorunlu askerlik yapanların sorunlarının kağıt üzerine düzenlemelerle çözüleceğine inanmıyorum. Askerler, askerlikleri devam ederken başlarına kötü bir şey geleceği endişesiyle yine korkacaklardır. Bu korkunun giderilmesi için çalışılması lazım."
Asker Hakları İnisiyatifi'nden Tolga İslam, Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) Disiplin Kanunu Tasarısı'nda yapılan yeni düzenlemeleri bu sözlerle değerlendiriyor.
"Disko" olarak tabir edilen disiplin koğuşlarının kalkacak olmasının son derece önemli bir gelişme olduğunu, kendilerine diskolarda uygulanan kötü muameleler nedeniyle yüzün üstünde dosyanın ulaştığını söyleyen İslam, bu bağlamda Hükümet Sözcüsü Bülent Arınç'ın dün akşam Bakanlar Kurulu sonrası yaptığı açıklamaları değerli bulduklarını ifade etti.
Arınç, 49 maddeden oluşan tasarıyla disiplin hükümlerinin yeniden düzenlendiğini açıkladı. Tasarı ile oda ve göz hapsi cezalarının kaldırıldığını, diskolarla disiplin ceza ve tutukevlerinin kaldırılacağını belirten Arınç, disiplin mahkemeleri yerine disiplin kurullarının teşkil edilmesinin öngörüldüğünü ifade etti.
Arınç, daha önce yargı yolu kapalı bazı disiplin cezalarına yargı yolunun açıldığını belirterek, tasarının Bakanlar Kurulu'nda benimsenerek, TBMM'ye gönderilmesine karar verildiğini söyledi.
"Gecikmiş ama olumlu bir adım"
Tolga İslam, bianet'e yaptığı değerlendirmede, diskoların kaldırılmasıyla ilgili 16 Ekim'de Asker Hakları İnisiyatifi olarak Milli Savunma Bakanı İsmet Özel'le görüştüklerini ve Bakan'ın da kendilerine diskoların kaldırılması için çalışmaların sürdüğü bilgisini aktardığını ifade etti.
Diskoların onlarca yıldır zorunlu askerlik yapan kişilerin işkenceye ve kötü muameleye uğradığı mekanizmalar olduğunun altını çizen İslam, sözü 12 Ekim 2011'de Kuzey Kıbrıs'ta diskoda gördüğü işkence nedeniyle ölen Uğur Kantar'a getirdi.
"En acı örneğini Uğur Kantar vakasında yaşadık geçen sene ve 20 yaşında bir genç zorunlu askerlik yaparken gönderildiği diskoda işkenceye maruz kalarak öldü. Onun üstüne geçen ay, 12 Ekim 2012'de Kantar adına bir rapor hazırladık.
"Diskolar devam ettikçe yeni bir Uğur Kantar vakasın yaşanmayacağının garantisini kimse veremezdi. Bu nedenle diskoların kalkması gecikmiş ama son derece önemli bir adım.
"Medya sadece ölüm olduğu zaman bu konuyu gündeme getiriyor ama Uğur Kantar olayından önce de diskolarla ilgili bize onlarca şikayet geldi. İnsanlar orada maruz kaldıkları işkence ve kötü muamele nedeniyle ciddi psikolojik ve fiziksel sorunlar yaşıyorlar.
"Şu an diskolarla ilgili elimizde yüzün üstünde başvuru var. Bu sorun sadece bir kişinin ölmesiyle alakalı değil. 20 yaşındaki gençlerin sistematik şekilde işkence ve kötü muameleye maruz kalmasından bahsediyoruz."
"'Doğal olmayan ilişki'ye ceza kabul edilemez"
Tolga İslam'a tasarıda geçen "Gayri tabii münasebete (doğal olmayan ilişki) girenler geçirecekleri soruşturma ve alacakları cezayla birlikte doğrudan ordudan atılacak" denilen maddeyi asker hakları ve insan hakları açısından nasıl yorumladığını soruyoruz.
Eşcinsellere karşı ayrımcılık içeren herhangi bir kanunun arkasında durmalarının mümkün olmadığını söyleyen İslam, şöyle devam etti:
"Bunu tabi ki eleştiririz. Bunun insan hakları açısından savunulabilecek yanı olduğunu düşünmüyoruz.
"Toplum içerisinde ayrımcılığı körükleyici bir takım yansımaları olan düzenlemeyi olumlu bulmayız. İnsan hakları bir bütündür ve parçalanamaz."
"Kağıt üstünde düzenlemeler sorunları çözmez"
Yeni tasarıda zorunlu askerlik yapanların bazı haklarının olumlu şekilde korunduğunu söyleyen Tolga İslam, kağıt üzerinde yapılan değişikliklerin paratiğe geçmediği sürece çözüm sağlamayacağı görüşünde.
"Şu anki düzenlemelerde de zorunlu askerlik yapan bireylerin şikayette bulunabileceği bazı mekanizmalar var. Ama bunlar teorik olarak, kağıt üzerinde mekanizmalar. Bizim yaşadığımız en büyük sorun, bunların pratikte işlemiyor olması.
"Bu yüzden insanlar askerlik yaparken veya askerlik bittikten sonra askeri mekanizmalara değil bizim gibi sivil toplum örgütlerine başvuruyorlar. Yüzlerce insanın bize başvurması, ortada kötü şekilde işleyen bir mekanizma olduğunun göstergesi.
"Tasarının mevcut mekanizmayı bitirip bitirmeyeceğini görmek lazım. Ancak bu sorunun kağıt üzerine yapılan düzenlemelerle çözüleceğine inanmıyorum. Askerler askerlikleri devam ederken başlarına kötü bir şey geleceği endişesiyle yine korkacaklardır. Bu korkunun giderilmesi için çalışmak lazım."
Asker Hakları İnisiyatifi yarın Meclis'te
İslam, 16 Ekim 2012'de İnisiyatif olarak Meclis'e giderek İnsan Hakları Komisyonu Başkanı Ayhan Sefer Üstün ve yardımcılarıyla görüştüklerini, bu görüşme sonucunda konunun daha geniş katılımlı bir toplantıda gündeme alınmasının kararlaştırıldığını söyledi.
Yarın 30 kadar milletvekiline Uğur Kantar adına hazırladıkları "Zorunlu Askerlik Sırasında Yaşanan Hak İhlalleri" başlıklı raporu sunacaklarını ve çözüm önerilerini tartışacaklarını dile getiren İslam, aynı zamanda komisyondan da bir uzmanın konuya ilişkin çalışmalar hakkında bilgi vereceğini ifade etti.
Tasarı ne getiriyor?
* Komutanların 21 güne kadar verebildiği oda hapsi kaldırılacak. Artık komutanın inisiyatifine göre ve süresi komutanca belirlenen oda hapisleri asla verilemeyecek.
* Gayri tabii münasebet (doğal olmayan ilişki), casusluk, gizli belgelerin sızdırılması gibi disiplin suçları işleyenler geçirecekleri soruşturma ve alacakları cezayla birlikte ordudan atılacak.
* Disiplin suçları artık Yüksek Askeri Şura'ya gitmeyecek. Düzenlemeyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin asker olmayan üye ve TSK'dan atılanlarla ilgili verilen kararları ve tazminat hükümlerinin de önüne geçilmesi amaçlanıyor.
* Komutanlıklarda disiplin kurulları olacak. Bir de TSK bünyesinde Yüksek Disiplin Kurulu oluşturulacak. Hangi suçun ne cezası olacağı tek tek belirlenecek.
* Her cezanın da bir puanı olacak. Kınama, uyarma, kademe ilerlemesinin durdurulması ve atılma gibi cezalar verilebilecek. Rütbeli askerler için puanlama usulüne göre disiplin cezası verilecek.
* Ceza verilen kişiye, üst amire itiraz yetkisi verilecek. İç yargı yolu açık olacak. Askeri Yüksek İdari Mahkemesi'ne götürme hakkı bulunacak.
* Dayak atan rütbeliye disiplin cezası verilecek. (EKN)
