Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR), “Adaletsiz vergi ve kesintiler ücretleri nasıl kemiriyor?” başlıklı çalışmasını bugün kamuoyuyla paylaştı.
“Çalışanlar bir yandan yüksek enflasyon bir yandan adaletsiz vergi ve kesinti yükü altında eziliyor” diyen DİSK-AR, temmuz ayında alınan ücret zamlarının gelir vergisine gittiğini belirterek şu verileri paylaştı:
- 2023 Ocak ayında yaklaşık 1.300 TL gelir vergisi ödeyen bir çalışan 2023 Ekim’den itibaren 3.500 TL gelir vergisi ödüyor.
- Ocak 2023’te yaklaşık yüzde 22 olan ücretliler üzerindeki vergi ve kesinti yükü 2023 Ağustos’tan itibaren yaklaşık yüzde 30 oldu.
- Asgari ücret istisnasının matrahtan indirim yerine vergiden indirim yoluyla uygulanması sebebiyle çalışanlar daha fazla gelir vergisi ödüyor.
- 2023 Ocak’ta 4.350 TL olan vergi ve kesinti toplamı 2023 Mayıs’ta 5.100 TL’ye, 2023 Temmuz’da 6.378 TL’ye ve 2023 Ekim’den itibaren ise 7.295 TL’ye yükseldi.
Gelir vergisi yükünün artmasının nedenleri
DİSK-AR, çalışan kesimin gelir vergisi yükünün artmasının nedenlerini ise şöyle sıraladı:
- Gelir vergisi oranlarının çok yüksek olması,
- Asgari ücret istisnasının matrahtan değil gelir vergisinden indirim yoluyla uygulanması,
- Gelir vergisi tarife dilimlerinin düşük tutulması ve böylece çalışanların kısa sürede bir üst vergi tarife dilimine girmesi.
“Son yıllarda yüksek enflasyon nedeniyle büyük alım gücü kaybı yaşayan çalışanların, eline geçen net ücretleri de yılın ikinci yarısında artan vergi ve kesinti yükü nedeniyle giderek düşüyor” diyen DİSK-AR, işçilerin ağustos ve eylül aylarında temmuza göre daha düşük ücret aldığını vurguladı.
“Tek bir gelir vergisi tarifesi uygulanıyor”
DİSK-AR, bir yandan pahalılığın bir yandan vergi ve kesintilerin ücretleri ‘kemirdiğini’ belirterek şunları kaydetti:
“Gelir vergisi tarife dilimleri ve bu dilimlere uygulanan kesinti oranları çalışanlar açısından büyük önem taşıyor. Vergi dilimleri ve oranları çalışanların hangi gelir düzeyinde ne kadar vergi ödeyeceğini belirliyor. Ülkemizde halen ücretliler açısından bir ayrım yapılmaksızın tek bir gelir vergisi tarifesi uygulanıyor.”
Gelir vergisi tarife dilimleri ve oranları adil biçimde düzenlenmediği için çalışanların üzerindeki vergi yükünün arttığını kaydeden DİSK-AR, “Çalışanların yıl içinde aldığı ücret zammının önemli bir bölümü vergiye gidiyor. Alınan zamdan birkaç ay sonra artan vergiler nedeniyle net ücret düşüyor” tespitinde bulundu.
Talepler
Çalışmada, DİSK’in gelir vergisi ve kesintiler konusundaki talepleri sıralandı:
- Gelir vergisi ilk vergi tarife oranı ücretlilerde yüzde 10’a düşürülmelidir.
- Gelir vergisi tarife dilimleri yeniden değerleme oranında (asgari ücret artışından az olmamak kaydıyla) artırılmalıdır.
- Asgari ücret istisnası vergiden indirim değil, matrahtan indirim yoluyla uygulanmalıdır.
- İşverenlere uygulanan 5 puan SGK prim desteği çalışanlara da uygulanmalıdır.
- Çağ dışı damga vergisi kaldırılmalıdır.
DİSK-AR ayrıca, gelir vergisi ve kesintilere yönelik alternatif hesaplamaların ve yasa değişikliği teklifinin de söz konusu çalışmada yer aldığını vurguladı.
Çalışmanın tamamı için tıklayın
(VC)
