Fotoğraf: MA
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yüzde 13,1 olarak açıkladığı işsizlik verisini DİSK-AR yüzde 25,8 olarak açıkladı.
TÜİK’in verilerinin ardından “İşsizlik ve İstihdamın Görünümü” raporunu yayınlayan DİSK-AR, işsizlikte artış eğiliminin sürdüğüne dikkat çekti, TÜİK’in dar tanımlı işsizlik oranını açıkladığına vurgu yaptı.
Mart 2021’de mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısını 9 milyon 204 bin olarak veren DİSK-AR, “Mart 2020’de 7 milyon 726 bin olan mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı son bir yılda 1 milyon 478 bin kişi arttı; son bir ayda ise 738 bin kişilik bir azaldı” dedi.
TIKLAYIN - TÜİK'e göre işsizlik son bir ayda 59 bin kişi arttı
DİSK-AR’ın raporundan öne çıkan başlıklar şöyle:
Salgında işsizlik artışı devam ediyor
İşsizlik oranlarının yıllık değişimine bakıldığında Mart 2020 dönemine göre dar tanımlı işsizliğin (işsizlik 1) 0,1 puan, zamana bağlı eksik istihdam ile işsizlerin bütünleşik oranının (işsizlik 2) 2,1 puan, işsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranının (işsizlik 3) 0,7 puan ve âtıl işgücü oranının (işsizlik 4) 2,6 puan arttığı görülüyor.
TÜİK’in dar tanımlı işsizlik yanında açıklamaya başladığı üç yeni işsizlik oranındaki yıllık artışın sebebi Covid-19 salgını etkisiyle sürekli artış eğiliminde olan zamana bağlı eksik istihdam ve potansiyel işgücündeki yükseliştir. Mevsim etkisinden arındırılmış zamana bağlı eksik istihdam sayısı Mart 2020’de 928 bin, Mart 2021’de ise 1 milyon 647 bin kişi olarak hesaplanmıştır. Böylece zamana bağlı eksik istihdam son bir yılda yüzde 77,5 oranında yükselmiş oldu.
TÜİK’in yeni metodolojisindeki potansiyel işgücü (mevsim etkisinden arındırılmış) Mart 2020’de 2 milyon 845 bin ve Mart 2021’de 3 milyon 321 bin kişi olarak hesaplanmıştır. Böylece potansiyel işgücü son bir yılda yüzde 16,7 oranında arttı.
İşsizlik Oranları (Mevsim Etkisinden Arındırılmış) (Mart 2021) (Yüzde)
Kadın işsizliği salgında daha da yükseldi
Cinsiyete göre işsizlik oranlarına bakıldığında kadın işsizliğinin tüm türlerde erkeklerden yüksek olduğu görülüyor. Mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı erkeklerde yüzde 11,5 iken kadınlarda yüzde 16,5’tir.
Zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı erkeklerde yüzde 16,8 iken kadınlarda yüzde 21,2’dir. İşsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı erkeklerde yüzde 16,6 iken kadınlarda 13,5 puan yüksek olarak yüzde 30,1 seviyesindedir. Geniş tanımlı işsizlik (âtıl işgücü) ise erkeklerde yüzde 21,6 ve kadınlarda yüzde 34 düzeyindedir.
Dar işsizlikte kadınlar erkeklerden 5 puan yüksek iken, geniş tanımlı işsizlikte kadınlar erkeklerden 12,4 puan daha yüksektir. Tüm işsizlik türlerinde kadın işsizliğinin çok daha yüksek olduğu dikkat çekmektedir.
Cinsiyete Göre Mevsim Etkisinden Arındırılmış İşsizlik Oranları (Mart 2021) (Yüzde)
Kadınlarda mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsiz sayısı 1 milyon 677 bin ve geniş tanımlı işsiz sayısı 4 milyon 127 bindir. Erkeklerde ise dar tanımlı işsiz sayısı 2 milyon 559 bin ve geniş tanımlı işsiz sayısı ise 5 milyon 69 bindir.
Cinsiyete Göre İşsiz Sayıları (Dar ve Geniş Tanımlı) (Mart 2021) (Bin)
Dar ve geniş işsizlik arasındaki makas büyük
Ekonomik kriz ve pandeminin de etkisiyle işgücü piyasası dışına çıkış, zamana bağlı eksik istihdamda artış ve iş bulma ümidinin kaybedilmesine paralel olarak dar ve geniş tanımlı işsizlik oranları arasındaki fark giderek açılıyor. Örneğin Mart 2019’da dar tanımlı işsizlik yüzde 13,9 iken geniş tanımlı işsizlik 19,7 olarak gerçekleşmişti.
Geniş tanımlı işsizlik dar tanımlı işsizlikten 5,8 puan yüksekti. Mart 2021’de ise dar tanımlı işsizlik yüzde 13,1 iken geniş tanımlı işsizlik yüzde 25,8 olarak gerçekleşti. Dar ve geniş işsizlik arasındaki fark 12,7 puana yükseldi. Dar ve geniş işsizlik arasındaki makasın bu denli açılmasının en önemli nedeni salgın dönemindeki işten çıkarma yasağının dar tanımlı işsizliği sınırlı düzeyde tutmuş olması ve işbaşında olunan sürenin azalmasıdır. Böylece dar tanımlı işsizlik sınırlı kalırken geniş tanımlı işsizlik fırlamıştır.
Dar ve Geniş Tanımlı İşsizlik Oranları (Mart 2019-Mart 2021) (Yüzde)
Genç kadın işsizliği 30’un üzerinde
Covid-19 döneminin işgücü piyasalarında yarattığı tahribattan gençler daha fazla etkileniyor. Covid-19 salgınından önce 2019 yılı sonu itibarıyla küresel düzeyde genç işsizliği (15-24 yaş) yüzde 13,6 seviyesindeydi. Ancak Covid-19 salgını nedeniyle dünya genelinde her 6 gençten biri işsiz kaldı.
Türkiye, Covid-19 nedeniyle genç işsizliğinin arttığı ülkelerden biri. TÜİK genç işsizliğini son 1 aylık dönemde 0,7 puan azalışla ve son bir yıllık dönemde 1,8 puanlık bir artışla yüzde 25 olarak açıkladı. 15 ve üzeri yaş grubu için açıkladığı alternatif işsizlik hesaplamalarını 15-24 yaş grubu için açıklamıyor. TÜİK’in yayımladığı sınırlı veriler sebebiyle DİSK-AR da gençlerde geniş tanımlı işsizliği hesaplayamıyor.
Cinsiyete Göre Mevsim Etkisinden Arındırılmış Genç İşsizliği (15-24 Yaş) (Mart 2021) (Yüzde)
15 ve üzeri yaş grubunda olduğu gibi 15-24 yaş arası genç nüfusta da kadınlarda işsizlik çok daha vahim durumda. TÜİK verilerine göre Mart 2021 döneminde genç erkeklerde işsizlik oranı yüzde 21,9 olarak gerçekleşmişken genç kadınlarda işsizlik oranı yüzde 30,1 olarak gerçekleşmiştir. Böylece her 3 genç kadından biri işsiz durumdadır.
İstihdamdaki artış izaha muhtaç
TÜİK’e göre istihdamda Mart 2020’den Mart 2021’e 1 milyon 726 bin kişilik artış yaşandı. Diğer bir ifadeyle 1,7 milyon kişiye yeni iş yaratıldı. Ancak bunun salgın koşullarında nasıl gerçekleştiği ve istihdamın nasıl olup da salgın öncesi düzeye yaklaştığı belirsiz. TÜİK istihdamda olup işbaşında olmayanların sayısını açıklamadığı için gerçekte kaç kişinin fiilen çalıştığı, kaç kişinin istihdamda göründüğü halde çalışmadığı bilinmiyor.
Nitekim İŞKUR verileri ile TÜİK verileri arasında büyük bir uyumsuzluk var. İŞKUR’a göre 2020’de sadece 27 bin kişi salgın nedeniyle çalışamadığı için İŞKUR desteğinden yararlanırken bu sayı Mart 2021’de 1 milyon 862 bine yükseldi. Diğer bir ifadeyle salgın nedeniyle çalışamayıp İŞKUR’un kısa çalışma ödeneği ve nakdi ücret desteğinden yaranılanların sayısı Mart 2021’de bir önceki yola göre 1 milyon 834 bin kişi arttı. Bir yandan çalışamayıp İŞKUR desteği alanların sayısı 1 milyon 834 bin artarken öte yandan istihdamın 1 milyon 726 bin artması tuhaf ve izaha muhtaç bir çelişki olarak duruyor.
TÜİK’e Göre İstihdam ve İŞKUR’a Göre Çalışmayan Artışı (Mart 2020-Mart 2021)
DİSK-AR'IN İşsizlik ve İstihdamın Görünümü Raporu'nun tamamına ulaşmak için TIKLAYIN
(HA)
.jpg)
